V5 Verlichting 2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.3 - De erfenis van de Verlichting

Congres van Wenen

1815

Er komt een machtsevenwicht

in Europa - maar de Restauratie kan de nieuwe ideeën niet onderdrukken

Congres van Wenen

3) Vorsten spreken af elkaar te helpen bij het bestrijden van revolutionaire ideeën en bewegingen --> rust in EU

Op het Congres van Wenen in 1815 verdelen de Europese vorsten Europa. (Gravure uit Musée Carnavalet)

De Romantiek:

• Reactie op de Verlichting. Nadruk op het gevoel en het hart

• Accent op gevoelens, tradities en (helden-)verhalen

• Afkerig van bedorven, rationele denken

 1830 - eerste liberale omwenteling:

België wilde zich afscheiden van het Koninkrijk der Nederlanden (1830-1839)

Voeg het juiste jaartal bij de volgende gebeurtenissen:

Congres van Wenen

Herziening grondwet Nederlanden

Onafhankelijkheid België

Eerste grondwet Koninkrijk der Nederlanden

Eerste golf liberale revoluties

1815

1848

1839

1815

1830

Redenen voor het ontstaan van het nationalisme, eigen staat voor een culturele eenheid:

- als tegenhanger van het rationalisme ( liberalisme, socialisme) ontstond de Romantiek. Rousseau: 'gevoel boven rede'

- de Franse revolutie & de veroveringen van Napoleon; de Fransen vochten als eenheid en overwonnen gebieden werden zich bewust van hun eigen identiteit

Eenwording Duitsland

1815: Oprichting Duitse statenbond

1848: mislukte revolutie van het Frankfurter parlement; Pruisische koning weigerde de kroon uit handen van het parlement

1871: Na Duitse overwinning bij de Frans-Duitse oorlog werd het Duitse keizerrijk in Versailles uitgeroepen

Eenwording Italië tussen 1861 en 1870

Bekijk het filmpje en beantwoord de volgende vragen:

- Wat is het grootste verschil in opvattingen tussen de liberalen en sociaal democraten?

- Wat is het grootste verschil in opvattingen tussen de communisten en sociaal democraten?

- Wat is het grootste verschil in opvattingen tussen de liberalen en sociaal democraten?

- Wat is het grootste verschil in opvattingen tussen de communisten en sociaal democraten?

Ook anarchisten streefden naar een revolutie voor een klasseloze samenleving

Dit moest een spontane actie zijn, in tegenstelling tot een strak georganiseerde beweging van arbeiders als kern van de revolutie, zoals Marx wilde.

Het ontstaan van het feminisme

Net als het socialisme was dit een emancipatiebeweging

Onder meer door het burgerlijk gezinsideaal kreeg het feminisme lang weinig aanhang

Wat was een gevolg van de deelname van vrouwen aan het arbeidsproces tijdens de Eerste Wereldoorlog in verschillende Westerse landen?

1. De eerste feministische golf
2. De tweede feministische golf
3. vrouwen werden voor de wet handelingsbekwaam
4. de invoering van vrouwenkiesrecht

TEGEN Verlichting

conservatisme 

confessionalisme

conservatisme

• Alles zoveel mogelijk houden bij het oude
• Burke: "verlichte, rationalistische ideeën (m.n. in Frankrijk) brengen chaos en geweld"
• tegen liberalisme en socialisme

Confessionalisme

• orthodoxe katholieken en protestanten
• christelijke arbeidersbeweging met eigen vakbonden, woningcorporaties en andere sociale organisaties
• tegen kapitalisme en socialisme