WEEK 8: Muziek deel 2

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Burgerlijke Cultuur

WEEK 8: Muziek 

(laatste les)

Pagina 56 - 67 

Deze les:

• Deze les werk je zelfstandig, zonder overleg. Muziek analyseren vraagt oefening en concentratie!

• Werk eerst de LessonUp door t/m dia 14. Lees de info aandachtig, maak aantekeningen en bekijk de video's. Begin daarna aan de huiswerkopdrachten.

• Lees waar nodig de bijbehorende info in je boek (blz. 56-67). Houd je boek erbij als je de opdrachten maakt. 

• Luister de fragmenten eventueel meerdere keren (kan op het examen volgend jaar ook!).

• Extra:

- Maak of controleer je huiswerk van vandaag (antwoorden vanaf slide 15)

- Bekijk het filmpje over het carillon (slide 20)

Goed om te weten: zwaartepunten muziek voor Centraal Schriftelijk Eindexamen 

• Religieuze en wereldlijke muziek; muzikale genres voor de kleine kring.
• Rol van het orgel en samenzang binnen en buiten de kerk (Sweelinck).
• Calvinistische visie op muziek.
• Opdrachtgevers: overheden, gezelschappen, verenigingen, burgers.
• Openbare concerten (carillon, orgel)
• Musiceren in huiselijke kring en Collegium Musicum, liedboeken.

Liedjes

Er wordt veel gezongen in de 17e eeuw. We onderscheiden o.a.:

-volkse (wereldlijke) liedjes

-propagandaliedjes

-zeemansliederen (beluister de voorbeelden bovenin)

-godsdienstige liederen (ook buiten de kerk)

-liefdesliedjes (serenades)

Het kunstlied

De intellectuele elite ontwikkelt daarnaast het kunstlied: liederen volgens de mode van de seconda pratica. Beluister het voorbeeld.

In De Muiderkring (een groep kunstenaars / dichters en schrijvers / componisten rondom P.C. Hooft op het Muiderslot (zie voor meer info je boek) worden deze liederen gezongen door onder andere Maria Tesselschade (een vrouw!). De liederen worden begeleid door de luxere snaarinstrumenten.

Hoogher Doris niet, mijn gloetje

Vergelijk de zeemansliederen van slide 4 met het kunstlied van slide 5. Waaraan kan je horen dat het kunstlied een hoger muzikaal niveau vraagt van de zangers / muzikanten dan de zeemansliederen? Geef 3 argumenten.

Wilhelmus

De oudste gedrukte versie van het Wilhelmus is te vinden in een Geuzenliedboek van 1577. Daar staat bij: Na de wijze van Chartres (Op de melodie van 'Chartres'). 'Chartres' was het Franse liedje waarin soldaten de hugenoten (Franse protestanten) uitlachen na hun mislukte aanval op de stad Chartres.

Filips Marnix van St. Aldegonde, de secretaris van Willem van Oranje, is vermoedelijk degene die het Franse liedje omwerkte tot het Wilhelmus. Hij deed dat ergens tussen 1570 en 1572. Hij nam de Franse melodie en verzon daar een Nederlandse tekst bij. Toen hij het af had, las hij het voor aan zijn baas. Willem van Oranje vond het prachtig. Logisch, want het lied gaat van begin tot eind, vijftien coupletten lang, over hem!

.

Wat valt je op aan de 'Chartres'-versie van het Wilhelmus?
Noem twee verschillen met de huidige versie (laat de tekst buiten beschouwing). De noten van de huidige versie vind je op de vorige slide.

Welke groepering zou verantwoordelijk zijn voor dit fragment?

1. Collegium Musicum
2. De Muiderkring
3. De calvinistische kerk
4. De camerata

Toelichting bij je antwoord op de vorige vraag: verklaar je keuze.

Eerste Nederlandse opera

De eerste opera die in NL te horen is, is Isis van Lully, waarschijnlijk vanwege het bezoek van Franse diplomaten (wat deden zij hier?). 

Zonder wyn en spys, kan geen liefde zyn (1686) van Govert Bidloo en Johan Schenck wordt gezien als de eerste Nederlandse opera. Het stuk wordt door de elite (waar zij zelf toe behoren) niet goed ontvangen; men vindt het een heidense voorstelling. De opera wordt onder het volk wel een groot succes.

Begin aan je huiswerk voor maandag 17/4

vragenblok 5:

- blok 5 (zeemansliederen) 

- blok 6 (opera)

Huiswerk nakijken

Vragenblok 3 - vraag 1

1. In de rest van Europa is het hof het brandpunt van het muziekleven (grootste opdrachtgever, voornaamste publiek)

2. In NL geven de stadsbesturen en de stedelijke elite opdracht tot concerten en uitvoeringen. 

3. Muziekleven speelt zich in NL veel af in huiselijke kring

4. Collegium Musicum voor gegoede (mannelijke) burgerij

Het

muziekleven

speelt

zich

In

Nederland

daarnaast

vooral

af

in

de

huiselijke

kring.

•

Verder

is

er

het

collegium

musicum

voor

de

(mannelijke)

gegoede

burgerij

Huiswerk bespreken

Blok 3 - vraag 2

• blok- en handfluiten zijn populaire instrumenten 
• de instrumenten zijn relatief goedkoop en daarmee voor velen bereikbaar
• het is een relatief eenvoudig instrument
• het zijn kleine instrumenten, makkelijk mee te nemen. 

Het

muziekleven

speelt

zich

In

Nederland

daarnaast

vooral

af

in

de

huiselijke

kring.

•

Verder

is

er

het

collegium

musicum

voor

de

(mannelijke)

gegoede

burgerij

Huiswerk bespreken

Blok 3 - vraag 3

• concerten geven voor de burgerij
• muzikaal begeleiden van belangrijke gebeurtenissen in de stad
• assisteren bij de aanschaf en onderhoud van instrumenten en klokken
• spelen op bruiloften en feestmaaltijden

Het

muziekleven

speelt

zich

In

Nederland

daarnaast

vooral

af

in

de

huiselijke

kring.

•

Verder

is

er

het

collegium

musicum

voor

de

(mannelijke)

gegoede

burgerij

Huiswerk bespreken

Blok 3 - vraag 4

• Fragment 1 herhaalt meermaals een korte melodie. In het tweede fragment zit ook een melodie met herhaling, maar in die herhaling wordt veel meer versierd en gevarieerd. Dat maakt het interessanter om naar te luisteren.
  
• Fragment 1 is ritmischer  (duidelijk accent op tel 1), dat maakt het dansbaarder dan het tweede fragment, waar de puls minder goed voelbaar is.

Het

muziekleven

speelt

zich

In

Nederland

daarnaast

vooral

af

in

de

huiselijke

kring.

•

Verder

is

er

het

collegium

musicum

voor

de

(mannelijke)

gegoede

burgerij

Huiswerk bespreken

Blok 3 - vraag 5

• Een instrument leren spelen is voor de gegoede burgerij deel van de opvoeding;
• De gegoede burgerij maakt vaak muziek in een Collegium Musicum of in huiselijke kring. 

Het

muziekleven

speelt

zich

In

Nederland

daarnaast

vooral

af

in

de

huiselijke

kring.

•

Verder

is

er

het

collegium

musicum

voor

de

(mannelijke)

gegoede

burgerij

0

www.preludium.nl

Nieuw geld in de 17e eeuw

https://www.npostart.nl/de-gouden-eeuw/22-01-2013/NPS_1210658BBekijk onderstaande aflevering van De gouden eeuw om meer te ontdekken over het nieuwe geld in de 17e eeuw.