de gouden eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De Gouden Eeuw van Nederland

Programma

• introductie 
• uitleg 6.1 &  6.3
• oefenen
• afsluiten 

leerdoelen

aan het eind van deze les:

• weet je hoe de Republiek rijk werd in de 17 eeuw
• weet je wat de VOC en WIC zijn en waarom deze werden opgericht
• kun je uitleggen hoe de VOC en WIC te werk gingen 

De Gouden Eeuw

• tijdvak 6: regenten en Vorsten --> 1600 t/m 1700
• ook wel 17e eeuw genoemd
• groeiende welvaart, handel, kennis, kunst
• keerzijde....? 

Handel

• Gouden Eeuw begon in Amsterdamse haven
• handelaren haalden graan, hout, ijzer uit Scandinavië & Polen
• producten werden opgeslagen in stapelplaatsen 
• vervolgens werden deze producten met winst doorverkocht --> vooral op tactisch juiste momenten 

Rijker worden

• de Republiek had een economie gebaseerd op Kapitalisme (winst maken)

• handelaren en kooplieden verdienden geld door handelskapitalisme = producten met winst doorverkopen

• Handelaren gingen met elkaar concurreren--> prijs af laten hangen op vraag/aanbod 

Groeiende steden

• vanwege welvaart groeiden de steden snel, vooral Amsterdam
• steden waren vies en het stonk er erg
• rijke burgers woonden in het midden van de stad in de grachtengordel
• In de zomer vertrokken zij naar hun buitenhuizen 
• Arme mensen woonden in buitenwijken, zoals de Jordaan

Landbouw

• om meer voedsel te produceren werden polders drooggelegd
• windmolens pompten dan het water uit de grond
• op de grond konden koeien grazen --> vee werd gebruikt om kaas mee te maken
• landbouw was niet meer gericht op graan maar zuivelproducten,  dit was winstgevender
• Graan werd goedkoop uit Oost-Europa gehaald

VOC & WIC

handel met Azië

• niet alleen Europese producten waren gewild, ook specerijen uit Azië
• om concurrentie tegen te gaan werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht (=samenwerking) in 1602
• De VOC kreeg een handelsmonopolie (alleenrecht om te handelen)
• hierdoor ontstond er een wereldeconomie  

De VOC

• Eerst vooral handelposten langs de kust met kantoren en pakuizen
• 1619: Jacatra (Java) verovert door de VOC --> kolonie van NL met Nederlands bestuur
• Jacatra kreeg de naar Batavia
• belangrijkste bestuurder = Gouverneur Generaal
• verovert vanwege nootmuskaat & kruidnagel 

moord op de Banda-eilanden (1621)

De WIC

• Om rijk te worden van de handel met Amerika werd in 1619 de West-Indische Compagnie opgericht
• vooral gericht op kaapvaart: Spaanse, Engelse en Portugese schepen veroveren en producten meenemen naar NL
•  Later veroverde de WIC gebieden in Amerika
• WIC haalde slaven uit Afrika, lieten deze werken op plantages (koffie, suiker, tabak, katoen),  verkochten deze producten in NL = Driehoekshandel