Actief luisteren

• Sociale wetenschappen
• Secundair onderwijs

Communicatiemodel

Zender    > boodschap  >  ontvanger 

Communiceren = praten én luisteren

Rollenspel

• Onderwerp:  actualiteit 
• Bepaal wie luistert en wie spreekt
• Luisteraar krijgt straks 1 vraag

Rollenspel: bespreking

• Hoe ging dat?
• Wat deed je om beter te luisteren? Met je lichaam? Gezicht? Gedachten?
• Wat hinderde je?
• Waarom is het belangrijk goed te luisteren?
• In welke andere situaties, nu én later?

Wat hebben we allemaal geleerd?

Agenda

1. Wat is actief luisteren?
2. Waarom is actief luisteren belangrijk? 
3. Aan welke basisvoorwaarden moet je voldoen als luisteraar?
4. Hoe luister je actief? Welke luistertechnieken bestaan er? 
5. Wat zijn veelvoorkomende luisterfouten? 

1. Wat is actief luisteren? 

2. Waarom is luisteren belangrijk?

2. Waarom actief luisteren? 

• Stimulatie zender
• Hele verhaal kwijt kunnen
  
• Begrip
• Duidelijkheid voor zender én ontvanger
  
• Geen voorbarige conclusies of zinloze adviezen 

3. Basisvoorwaarden 

3. Basisvoorwaarden

Ezelsbruggetje: RAT

• Respect
  
• Acceptatie
• Tolerantie 

Voor elk gesprek, hier en buiten school

4. Hoe doe je dat, goed luisteren? 

Brainstorm 

Met woorden

Zonder woorden

Met woorden: technieken

1. Parafraseren
   
2. Spiegelen van gevoelens
   
3. Hummen
   
4. Stiltes bieden
   
5. Papegaaien
   
6. Vragen stellen

Oefening

 Link elke techniek aan de correcte omschrijving

LSD

L...uisteren 

S...amenvatten 

D...oorvragen 

Categorie 2: zonder woorden

SOFTEN

• S...mile / glimlachen
• O...pen posture / open houding
  
• F...orward lean / naarvoor leunen
  
• T...ouch / aanraken
  
• E...ye contact / oogcontact
  
• N...od / knikken
  

5. Luisterfouten 

Slecht luisteren, hoe doe je dat?

Slecht luisteren

• Enthousiast over eigen ervaringen beginnen
• Verteller onderbreken
• Relativeren
• Laten zien dat je geen of weinig tijd hebt
• Niet reageren 
• Naast elkaar praten 

Oefening: goed of fout? 

Wat hebben we allemaal geleerd?

Wat hebben we geleerd? 

1. Actief luisteren is luisteren én begrijpen
2. Belangrijk in- en buiten schoolcontext
3. Respect, acceptatie en tolerantie als basisvoorwaarden
4. Luistertechnieken: LSD (verbaal) / SOFTEN (non-verbaal)
5. Ongeïnteresseerd en onderbroken luisteren is not done 

Wat is jullie bijgebleven? 

Huiswerk (zie Smartschool)

• Inoefenen luisterhouding thuis
• Video opladen via Flipgrid
• Ronde 1: feedback op elkaar
• Ronde 2: definitieve video op punten
• Keuze uit aantal scenario's of eigen voorbeeld

"De natuur heeft ons twee oren gegeven en slechts één mond omdat we meer zouden luisteren dan praten."

Zeno (ca. 490-430 v Chr.)

Goed luisteren

Is belangrijk omdat 

1. Geef aandacht

Focus op het verhaal en spreker

Wat is de boodschap

Geen afleiding ( gsm uit)

Oogcontact

2. Laat zien dat je luistert

Zeg zelf enkel wat nodig is om de spreker aan te moedigen

Bijvoorbeeld hummen

Laat je gezicht spreken (spoken)

Ontspannen houding

Smile

3. Geef feeback

Word je emotie geraakt? Zeg het en vraag om meer informatie

LSD: luisteren, samenvatten en doorvragen

Wat bedoel je met

Wat ik hoor

4. Stel je mening of oordeel uit

Laat de ander uitpraten 

Niet onderbreken

Spreker centraal stellen 

5. Reageer gepast

Respect 

Acceptatie

Tolerantie

Zoals je zelf zou wilen worden behandeld

Checklist

1. Geef aandacht
2. Laat zien dat je luistert (SOFTEN)
3. Geef feedback  (LSD)
4. Stel je mening of oordeel uit
5. Reageer gepast (basisvw)