AF TM7 Ademhalingsstelsel

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Ademhalingsstelsel

1

ademhalingsstelsel

LEERDOELEN...

• Je noemt de bouw en functie van de bovenste en onderste luchtwegen en longen
• Je noemt de prikkels die ademhalen mogelijk maken
• Je omschrijft wat er in de longblaasjes gebeurt bij ademhalen

1

ademhalingsstelsel

LEERDOELEN...

• Je omschrijft wat er in de borstkas gebeurt bij ademhalen
• Je noemt kenmerken van de longfunctie

nu volgt een opdracht

1. je kijkt 45 seconden naar woorden en probeert ze te onthouden
2. de docent leest telkens één van deze woorden op en draait aan het rad
3. de genoemde student wijst het gevraagde aan op het grote scherm

Longblaasje

Luchtpijp

Bronchiole 

Neusholte

Middenrif

Stembanden

Hoofdbronchus

Trachea

Strotklepje

Longsegment

Bronchus

Longpoort

Mediastinum

Haarvaten

Bijholte

Huig

wijs aan...

1 bovenste luchtwegen

• neusholte
• mondholte
• keelholte
• strottenhoofd

1.1 de bouw van het ademhalingsstelsel

2 onderste luchtwegen

• luchtpijp
• bronchiën en zijn vertakkingen
• longblaasjes

1.1 de bouw van het ademhalingsstelsel

De neus is de ademingang...

• de neusholte ligt onder de schedelbasis en boven het (harde) gehemelte
• het neustussenschot (septum) verdeelt de neus in twee helften

1.1.1

de neus

• 3 paar neusschelpen zorgen voor beweging van de lucht
• bovenin de neusholte zit het reukorgaan en de reukzenuw

1.1.1

de neus

• de neusbijholte (sinus) zorgt voor klank bij het spreken

1.1.1

de neus

het neusslijmvlies is goed doorbloed en bestaat uit de volgende cellen...

• dekcellen met trilharen, die richting de neusuitgang bewegen
• slijmcellen en -klieren
  

1.1.1

de neus

Taken van de neus zijn...

• lucht warm maken (door de bloedvaatjes)
• lucht vochtig maken (slijm)
• lucht zuiveren (neus- en trilharen, slijm)
• traanvocht afvloeien
• ruiken met het reukzintuig

1.1.1

de neus

via de mondholte kan veel lucht ingeademd...

• bij fysieke inspanning
• de lucht wordt minder goed bewerkt dan via de neus
• verder is de mondholte vooral functioneel bij spraak en voeding

1.1.2

de mondholte

de keelholte (farynx) bestaat uit drie onderdelen, te scheiden door het type weefsel aan de wand...

• neuskeelholte
• mondkeelholte
• strotkeelholte

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

het strottenhoofd (larynx) bestaat uit spierweefsel en kraakbeenstukken...

• het is het begin van de luchtpijp
• hierin zit het stemapparaat

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

het strotklepje (epiglottis) bestaat uit kraakbeen en sluit bij slikken de luchtpijp af

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

het schildkraakbeen beschermt het stemapparaat, het voorste deel heet adamsappel

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

het stemapparaat bestaat uit...

• ware stembanden (spieren die tegen elkaar trillen en zo bij uitademen geluid maken)

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

---------------

het stemapparaat bestaat uit...

• valse stembanden (een laag slijmvlies dat de ware stembanden smeert om ze soepel te houden)

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

-------------

tussen de stembanden zit een ruimte van en naar de luchtpijp, de stemspleet...

• spiertjes kunnen deze spleet vernauwen of verwijden, hierdoor verandert de toonhoogte

1.1.3

keelholte en strottenhoofd

Na het strottenhoofd gaat de luchtweg verder in de luchtpijp (trachea).

Om de luchtpijp zit C-vormig kraakbeen; zo blijft deze open.

De luchtpijp vertakt zich drie keer...

1.1.4

luchtpijp

#1 hoofdbronchus

• de buis van de rechter hoofdbronchus is langer dan de linker. Daarom zijn er aan deze kant 3 plaatsen die aftakken, links maar 2.
• om de wand zit C-vormig kraakbeen

1.1.5

bronchiën en bronchiolen

#2 bronchus

• deze heeft geen C-vormig kraakbeen meer maar stukjes kraakbeen rondom de wand

1.1.5

bronchiën en bronchiolen

#3 kleine bronchus (bronchiolus)

• het heeft geen C-vormig kraakbeen meer maar spiertjes rondom de wand

1.1.5

bronchiën en bronchiolen

de wand van de luchtweg wordt, naarmate de lucht verder komt, steeds dunner

1.1.5

bronchiën en bronchiolen

wand van de luchtpijp en hoofdbronchus

(C-vormig kraakbeen)

wand van de bronchus (kraakbeen plaatjes)

wand van de bronchiolus

(spiertjes)

Longen bestaan uit een verzameling van longblaasjes, verdeeld in grote gebieden (de longsegmenten).

1.1.6

longen

er liggen haarvaten om elk longblaasje

• ze horen bij de kleine bloedsomloop
• zuurstof en kooldioxide worden aan elkaar uitgewisseld via diffusie

longblaasje

haarvaten

1.1.6

longen

Het mediastinum is de ruimte tussen de longen, waar het hart zit en de grote bloedvaten...

• in de longpoort gaan vaten en bronchiën in en uit

1.1.6

longen

Om elke long zit een beschermend dubbelwandig longvlies (pleura)...

• het voorkomt schade als de longen uitzetten en krimpen tijdens het ademen

1.1.7

het longvlies

zuurstof uit de lucht is nodig om stoffen mee te verbranden...

• verbranding geeft energie
• energie is nodig om alles wat om energie vraagt in het lichaam te laten gebeuren

1.2 de werking van het ademhalingsstelsel

glucose is de stof, die mensen omzetten waardoor energie ontstaat...

• per gram ontstaat zo 4 kcal aan energie
• glucose + zuurstof = water + kooldioxide + energie

1.2 de werking van het ademhalingsstelsel

cellen kunnen deze energie opslaan in pakketjes...

• deze moleculen heten ATP
• wanneer energie nodig is wordt ATP omgezet waardoor de energie vrijkomt

1.2 de werking van het ademhalingsstelsel

in de longen wordt zuurstof opgenomen uit de lucht en kooldioxide afgegeven aan de lucht; dit gebeurt in de long-

blaasjes...

• daarom hebben de blaasjes een zeer dunne (6µm) wand van plat dekweefsel

1.2.1 

gaswisseling

6 µm

de uitwisseling (ventilatie) gebeurt op basis van drukverschil...

• bij inademing (inspiratie) gaat hierdoor zuurstof naar het bloed
• bij uitademing (expiratie) gaat hierdoor kooldioxide naar het longblaasje

1.2.1 

gaswisseling

longen voeren de ventilatie uit, maar het regelen ervan doet het brein...

• in de hersenstam zit het ademcentrum
• wanneer het CO₂ in bloed stijgt, stuurt dit centrum een prikkel tot inademen

1.2.2 het reguleren van de ademhaling

• wanneer de longblaasjes uitrekken, sturen zij een signaal naar het ademcentrum
• wanneer het uitrekken maximaal is, zal het centrum de uitademing starten

1.2.2 het reguleren van de ademhaling

inademen is een actief proces, dan gebeuren er twee acties...

• het middenrif wordt plat
• de borstkas wordt opgetild, de borstholte wordt daarmee groter

1.2.3

ademhalingsbewegingen

het middenrif (diafragma) is een spierplaat, het scheidt de borstholte met de buikholte...

• het borstvlies zit aan het middenrif vast
• wanneer het middenrif ontspannen is heeft het een bolle vorm

1.2.3

ademhalingsbewegingen

bij inademen spant het middenrif in en wordt plat...

• de borstkas gaat omhoog
  
• de longen worden groter
  
• de druk in de longen daalt > lucht wordt in de longen gezogen

1.2.3

ademhalingsbewegingen

uitademen is een passief proces, dan gebeuren er twee acties...

• het middenrif wordt bol
• de borstkas zakt naar beneden, de borstholte wordt daarmee kleiner

1.2.3

ademhalingsbewegingen

bij uitademen ontspant het middenrif en wordt bol...

• de borstkas gaat omlaag
• de longen worden kleiner
• de druk in de longen stijgt > lucht wordt uit de longen gezogen

1.2.3

ademhalingsbewegingen

de longen hebben de taak de gaswisseling uit te voeren...

• de ademhaling zegt dus iets over een goede longfunctie
• bij een ontspannen in- en uitademing (ademteug) wordt 500 ml lucht verplaatst

1.2.4

de longfunctie

ontspannen ademteug

lucht die iemand na een normale inademing nog extra kan inademen heet het maximale inademvolume (inspiratoir reservevolume)

1.2.4

de longfunctie

maximale inademvolume

inspiratoir reservevolume

alle lucht die iemand na een normale uitademing nog extra kan uitademen heet het maximale uitademvolume (expiratoir reservevolume)

1.2.4

de longfunctie

maximale uitademvolume

expiratoir reservevolume

alle lucht die iemand kan uitademen na een maximale inademing (en andersom) heet vitale capaciteit...

• het volume hangt af van geslacht, leeftijd en conditie
• het zegt iets over de elasticiteit van de longen

1.2.4

de longfunctie

vitale capaciteit

alle lucht die achterblijft na een maximale uitademing heet restvolume (residuvolume)

1.2.4

de longfunctie

restvolume

residuvolume

de dode ruimte is de hoeveelheid lucht die wordt ingeademd, maar niet meedoet met gaswisseling...

• de lucht komt niet verder dan de bronchiolen
  
• bij de uitademing is dit er als eerste weer uit

1.2.4

de longfunctie