Hoofdstuk 10.3 Hefbomen B4 les 3

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

 10 Krachten

Benodigheden

- laptop

- Binas

- Rekenmachine 

Tassen op de grond

Telefoons in de zakkie

Welkom Basis 4!

Ga zitten en start met:

Ga verder met de examensite opdrachten. 

Jas over je stoel

We gaan starten!

                                                                                               Wachttijd:

H10 Werktuigen CE

Introductie

§10.1 Krachten

§ 10.2 Krachten meten

§ 10.3 Hefbomen

§ 10.4 Katrollen en takels

§ 10.5 Druk

Lesprogramma

1. Huiswerk controle
2. Terugblik
3. Leerdoelen
4. Instructie (uitleg)
5. Afsluiting 
6. Huiswerk
7. Nabespreking

Huiswerkcontrole

Maak opdrachten op de examensite

Over welke opgaven van
het huiswerk zijn er vragen?

Terugblik

1. Je kunt apparaten benoemen waarmee je krachten kunt meten.
   
2. Je kunt een krachtmeter aflezen.
   
3. Je kunt berekeningen maken met massa en zwaartekracht.

De bank heeft een massa van 80 kg.
Hoe groot is de zwaartekracht?

1. 800 Newton
2. 80 Newton
3. 8 Newton
4. 8000 Newton

hoe reken je massa om naar gewicht?

1. massa = gewicht x 10
2. massa = gewicht : 10

Wat is de eenheid van zwaartekracht?

1. Watt
2. Ampere
3. Newton
4. Volt

Op een voorwerp van 1 kg werkt de zwaartekracht.
Hoe groot is de zwaartekracht?

1. 0,1 N
2. 1 N
3. 10 N
4. 100 N

In de ruimte worden voorwerpen niet aangetrokken door een planeet, wat zou de zwaartekracht op een pak suiker daar zijn?

1. Kleiner dan op aarde
2. 0 Newton
3. Groter dan op aarde
4. Even groot als op aarde

Aan een veerunster hangt een blokje. Je ziet een afbeelding van de schaalverdeling van de veerunster met aanwijzing.

Hoe groot is de kracht?

1. 1,05 N
2. 1,15 N
3. 1,25 N
4. 1,5 N

Welke veerunster bevat de sterkste veer.

1. linker
2. middelste
3. rechter

Als je de kracht op een spiraalveer verdubbelt:

1. wordt de lengte van de veer 2 x zo groot
2. wordt de lengte van de veer 4 x zo groot
3. wordt de uitrekking van de veer 2 x zo groot
4. wordt de uitrekking 4 x zo groot

Je kunt de zwaartekracht uitrekenen als je de massa van een voorwerp weet.

1. waar
2. niet waar

Leerdoelen 10.3 Hefbomen

1. Je kunt voorbeelden noemen van hefbomen.
2. Je kunt van een hefboom het draaipunt, de werkarm en de lastarm benoemen.
3. Je kunt uitleggen hoe een hefboom de kracht vergroot.
   
4. Je kunt de krachtvergroting berekenen van een hefboom.
   
5. Je kunt soorten hefbomen van elkaar onderscheiden.

 Hefboom

Een hefboom is een hulpmiddel om een kracht te vergroten. 

Er zijn verschillende soorten hefbomen.

Kracht vergroten

Een hefboom heeft een lange arm en een korte arm.

• Om je kracht te vergroten gebruik je een werktuig.
• De plank is hier een hefboom. 
• De hefboom heeft een lange arm, een korte arm en een draaipunt. 
• Op de lange arm oefent Rodney een kracht uit. 
• Deze kracht noem je de werkkracht. 

Kracht vergroten

Een hefboom heeft een lange arm en een korte arm.

•  Het punt waar de werkkracht aangrijpt noem je het werkpunt. 
• Met de korte arm breng je de kracht over op de last. 
• Het punt waar de last aangrijpt noem je het lastpunt. 
• Op de lange arm in afb. werkt de kleinste kracht. 
• Op de korte arm werkt de grootste kracht.

Kracht vergroten

Een hefboom heeft een lange arm en een korte arm.

• De lange arm is de afstand tussen het werkpunt en het draaipunt. 
• Deze afstand noem je de werkarm. 
• 
  
• De korte arm is de afstand tussen het lastpunt en het draaipunt. 
• Deze afstand noem je de lastarm.

Krachtvergroting berekenen

Een band uit een velg lichten.

• Hij gebruikt een bandenlichter als hefboom. 
• Door de bandenlichter kan hij meer     kracht uitoefenen op de band (afb 5). 
• De bandenlichter draait op de velg. 
• Dat is het draaipunt (P). 
• De fietsenmaker duwt op het     krachtpunt.
  
• Bij hefbomen zorg je ervoor dat de werkarm groot is en de lastarm klein.

Krachtvergroting berekenen

Een band uit een velg lichten.

• De krachtvergroting bereken je met   de formule:
  
• krachtvergroting = werkarm : lastarm
  

• Weet je hoe groot de werkkracht is, dan kun je uitrekenen hoe groot de last is met de formule:
  
• last = werkkracht × krachtvergroting

Voorbeeldopdracht 1

Met de bandenlichter in afbeelding 5 vergroot je je spierkracht.

Bereken hoeveel keer de werkkracht wordt vergroot.

gegevens:

werkarm = 8 cm

lastarm = 1 cm

gevraagd:

krachtvergroting = ?

• Uitwerking
• krachtvergroting = werkarm : lastarm
• krachtvergroting = 8 : 1 = 8
• De werkkracht wordt dus 8× vergroot.

Voorbeeldopdracht 2

Een fietsenmaker duwt met een kracht van 110 N tegen de bandenlichter in afbeelding 5. Bereken hoe groot de last is.

gegevens:

werkkracht = 110 N

krachtvergroting = 8

gevraagd:

last = ?

• Uitwerking
  
• last = werkkracht × krachtvergroting
• last = 110 × 8 = 880 N
• De last is dus 880 N.

Dubbele hefbomen

Een bandenlichter, koevoet en een steeksleutel zijn voorbeelden van een enkele hefboom.

Tangen en scharen bestaan uit twee 

hefbomen die om hetzelfde draaipunt             

draaien.

                          Dubbele hefboom: 

     de ene hefboom is oranje, de andere is blauw.

De beide hefbomen draaien 

rond de rode stip: het draaipunt.

Hefbomen met het draaipunt aan het uiteinde

• Bij veel hefbomen ligt het draaipunt   tussen  de werkkracht en de last. 
• Maar er zijn ook hefbomen waarbij het     draaipunt aan het uiteinde zit.
  
• Dat zie je bij de notenkraker in afb 8.
  
• De last ligt hier tussen de werkkracht en   het draaipunt (P).
  

• krachtvergroting = werkarm : lastarm

Voorbeeldopdracht 3

Met de notenkraker in afb 8 vergroot je je spierkracht.

Bereken hoeveel keer de werkkracht vergroot wordt.

gegevens

werkarm = 15 cm

lastarm = 6 cm

gevraagd

krachtvergroting = ?

Uitwerking:

• krachtvergroting = werkarm : lastarm
  
• krachtvergroting = 15 : 6 = 2,5
  
• De werkkracht wordt dus 2,5× vergroot.

Samenvatting:

• Elke hefboom heeft een draaipunt, een werkarm en een lastarm.
  
• Met een hefboom kun je de kracht vergroten.
  
• Op de werkarm (de lange arm) werkt een kleine kracht.
  
• Op de lastarm (de korte arm) werkt een grote kracht.
  
• Je kunt de krachtvergroting van een hefboom berekenen met de formule:
  
• krachtvergroting = werkarm : lastarm
  

Samenvatting:

De last kun je berekenen met de formule:

last = werkkracht × krachtvergroting

Er zijn verschillende soorten hefbomen:

• enkele hefbomen;

• dubbele hefbomen;

• hefbomen met het draaipunt aan het uiteinde.

Aan de slag!

Maak opdracht: van paragraaf 10.3

8 t/m 15

Je mag samenwerken!

Welke 3 dingen heb jij deze les geleerd?

Waar wil je nog extra uitleg over?

Afsluiting: we weten.................

1. Je kunt voorbeelden noemen van hefbomen.
   
2. Je kunt van een hefboom het draaipunt, de werkarm en de lastarm benoemen.
   
3. Je kunt uitleggen hoe een hefboom de kracht vergroot.
   
4. Je kunt de krachtvergroting berekenen van een hefboom.
   
5. Je kunt soorten hefbomen van elkaar onderscheiden.

Het is duidelijk waar we met het hoofdstuk aan het werk gaan

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp de leerdoelen van deze les?

😒🙁😐🙂😃

De les was leuk?

😒🙁😐🙂😃

Afsluiting

Volgende les:

Huiswerk:

• Zet in je planner!!
• Maak opdrachten op de examensite

Dank voor jullie aandacht!