BSR 26/02 1aha Grammatica WS §10 vz en §12 bw

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Open je boek alvast op blz. 222-223. 

Log alvast in op LessonUp. 

§10: Voorzetsel, §12: Bijwoord

§14: WS Mixopdrachten

Voordat we beginnen:

1AHA

GRAMMATICA

WOORDSOORTEN

• Je kunt bepalen of een woord een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord is.
  
• Je kunt voorzetsels en voorzetseluitdrukkingen herkennen en gebruiken.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Verder met Grammatica woordsoorten;
• Herhalingsvragen van paragraaf 2 t/m 12
• Huiswerk nakijken.
• Oefenen met paragraaf 2 t/m 12 van grammatica woordsoorten.
  

Alle paragrafen met WS voor de paragraaf behandelen we de komende tijd. De paragrafen met ZD hebben we al behandeld.

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

Er volgen nu wat herhalingsvragen

Aan welke zaken kun je een zelfstandig naamwoord herkennen? Noem er twee.

Wat is het verschil tussen een concreet en een abstract zelfstandig naamwoord? Gebruik voorbeelden.

Gistermiddag speelden Chelsea en Liverpool een finale in het Wembley stadion.

Benoem de woordsoort van 'Chelsea'.

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

concreet zelfstandig naamwoord (czn)

abstract zelfstandig naamwoord (azn)

eigennaam 

(zn-e)

Gistermiddag speelden Chelsea en Liverpool een finale in het Wembley stadion.

Benoem de woordsoort van 'finale'.

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

concreet zelfstandig naamwoord (czn)

abstract zelfstandig naamwoord (azn)

eigennaam 

(zn-e)

Gistermiddag speelden Chelsea en Liverpool een finale in het Wembley stadion.

Benoem de woordsoort van 'stadion'.

sleep de juiste woordsoort naar het vak hiernaast

concreet zelfstandig naamwoord (czn)

abstract zelfstandig naamwoord (azn)

eigennaam 

(zn-e)

Persoonlijk

voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon, dier of ding:

• Wij gaan een weekendje weg.
• Onze kat slaapt overdag, omdat hij 's nachts buiten rondloopt.
• Ik heb je bericht ontvangen, maar ik heb het nog niet gelezen.

Persoonlijk

voornaamwoord

Let op: het woordje het is alleen een persoonlijk voornaamwoord als het niet bij een zelfstandig naamwoord is en wel een duidelijke betekenis heeft. 

Wel pers vnw: Dit verhaal is heel interessant, dus ik heb het in avond uitgelezen.

Niet pers. vnw : Heb jij het huisdier van Emma gezien?

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord
geeft aan van wie iets is. Het staat altijd voor het zn waar het bij hoort.

• Jullie tuin.
• Mijn telefoon.
• Jouw huis.

Geef die formulieren maar aan [haar].

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Je mag [onze] auto wel even gebruiken.

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Weet jij hoe het met [hun] afloopt?

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Ik heb *het* kledingstuk eindelijk verkocht.

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Mijn buurjongetje leent [zijn] fiets altijd uit aan klasgenoten.

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Ik wil heel graag bij die wedstrijd [zijn].

1. Persoonlijk voornaamwoord
2. Bezittelijk voornaamwoord
3. Geen van beide

Voorzetsel

Een voorzetsel is een kort woord. Voorzetsels zijn woorden als aan, in, op, uit en voor. Ze vormen meestal het begin van een woordgroep: aan de muur, in de kast, op donderdag, uit gewoonte, voor jou, enz. Voorzetsel geven vaak een plaats (waar), tijd (wanneer) of reden (waarom) aan. 

Voorzetsel

Voorzetsels worden vaak in combinatie met een zelfstandig naamwoord gebruikt.

• Je kunt een voorzetsel vaak voor een lidwoord + zelfstandig naamwoord zetten: Voor de pauze.
• Een voorzetsel staat meestal aan het begin van een zinsdeel: Ik ga naar de sportschool.

zo herken je een 

Voorzetsel+werkwoord

Voorzetseluitdrukkingen

Soms vormt een voorzetsel een vaste combinatie met een werkwoord: hopen op, denken aan/over, genieten van.

Soms vormen voorzetsels een vaste combinatie met een zelfstandig naamwoord. Dit noem je een voorzetseluitdrukking: bij wijze van, in antwoord op, in overleg met.

www.mrchadd.nl

Bijwoord

Een bijwoord is een woord dat ergens bij hoort. Een bijwoord kan van alles aangeven: 

• een tijd: gisteren, nu, nooit, straks;
• een plaats/richting: daar, hier, ergens;
• een reden: daarom, vandaar, hierdoor; 
• een vraag: waar, wanneer, waarom, hoe; 
• een (on)zekerheid: misschien, zeker, vast;
• een ontkenning: niet, nooit.

Bijwoord

Maar waar hoort zo'n bijwoord dan precies bij? Bij een hele zin of een werkwoord.

• Hele zin: Vandaag gaan we hardlopen. 
  Vroeger was alles beter.
• Werkwoord: Sjoerd loopt langzaam.
  Judith werkt hard.

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

*Hoe* werkt die nieuwe VR-bril eigenlijk?

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

Onlangs ben ik in de bioscoop geweest.

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

*Daarom* ga ik nooit meer naar die winkel.

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

Geeft het *bijwoord* bij een plaats, tijd, reden of vraag aan?

Ga jij eens heel gauw *opzij*!

1. tijd
2. plaats
3. reden
4. vraag

www.mrchadd.nl

Uitlegfilmpje!

Huiswerk

nakijken

Kijk en check mee! 

Bepaal welke woordsoorten jij al kent en welke je nog lastig vindt.

Verdeel jouw werkwoorden in:
zelfstandig werkwoord of hulpwerkwoord.

Verdeel jouw lidwoorden in:
bepaald of onbepaald lidwoord.

Verdeel jouw bijvoeglijk naamwoorden in:
bijvoeglijk naamwoord of stoffelijk
bijvoeglijk naamwoord.

Verdeel jouw zelfstandig naamwoorden in:
concreet of abstract zelfstandig naamwoord
(of eigennaam).

Verdeel jouw voorzetsels in:
tijd, plaats, reden.

Aan het werk!

Optie A Zelfstandig of in tweetallen	Optie B Zelfstandig of in tweetallen	Klaar?
Oefen via de 'trainer' op de iPad (Magister -> leermiddelen -> Nederlands -> Cursus 5: Grammatica -> paragraaf 10 en 12: voorzetsel en bijwoord. Of kies een woordsoort die jij nog lastig vindt.	Oefen via de mixopdrachten op de iPad (Magister -> leermiddelen -> Nederlands -> Cursus 5: Grammatica -> paragraaf 14: Mixopdrachten.	1) Maak een samenvatting van de woordsoorten tot nu toe 2) Kies zelf een manier waarop jij verder oefent met grammatica woordsoorten.

• Je kunt bepalen of een woord een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord is.
  
• Je kunt voorzetsels en voorzetseluitdrukkingen herkennen en gebruiken.

Lesdoelen

Benoem van elk woord de woordsoort:

Tessa loopt hard op haar nieuwe schoenen.

Het woord 'kussen' kan zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord zijn. Maak twee zinnen om dit verschil te laten zien. Eén zin met 'kussen' als zelfstandig naamwoord en een één zin met 'kussen' als werkwoord.

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?