Herhaling brugklas

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom!

Telefoon in de telefoontas? Pak je spullen!

Wat heb je nodig?

• Je telefoon

Herhaling zinsdelen
t/m LV

- persoonsvorm

- zinsdelen

- onderwerp

- werkwoordelijk gezegde

- lijdend voorwerp

Wat weet je over zinsdelen

1. Persoonsvorm

Kenmerken pv:

- is bijna altijd één woord

- is een vorm van het ww

- staat in enkelvoud of meervoud

- staat in tegenwoordige of verleden tijd

Zet altijd de zin in een andere tijd! Het werkwoord dat verandert, is de pv.

Wat is de PV?

Vanavond speelt Jochem Meyjer op onze school.

Wat is de PV?
Daarom zijn de muren van de kantine versierd met slingers en ballonnen.

2. Zinsdelen

Zinsdeel = Een zo groot mogelijk stuk zin dat voor de PV past.

Voor de PV past maar 1 zinsdeel!! 

Elk zinsdeel kan maar 1 naam krijgen. Je moet dus kiezen!

Elk zinsdeel geeft antwoord op een vraag/ handeling. 

2. Zinsdelen

Stappenplan zinsdelen (zinsdeelproef):

1. Onderstreep de PV.
2. Zet zinsdeelstrepen voor en achter de PV. 
3. Kijk welke woorden je samen voor                                                                                    de PV kunt zetten. 
4. Zet de zinsdeelstrepen op de juiste                                                                      plaats. 

2. Zinsdelen

Voorbeelden:

Klas hv1 | heeft | een druk programma | vandaag.

       wie                                                wat                           wanneer

Vandaag | heeft | klas hv1 | een druk programma.

   wanneer                      wie                      wat

Een druk programma | heeft | klas hv1 | vandaag.

       wat                                                          wie              wanneer

Hoeveel zinsdelen heeft de zin:
Onze klas mailt elke maand met enkele Franse scholieren.

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Hoeveel zinsdelen heeft de zin:
Heeft Floris de Vijfde vroeger op het Muiderslot gewoond?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

In welke zin staan de zinsdeelstrepen op de juiste plek?
Zijn broer maakte die lastige opdracht zonder fouten.

1. Zijn | broer | maakte | die lastige opdracht | zonder fouten.
2. Zijn broer | maakte | die | lastige opdracht |zonder | fouten.
3. Zijn broer | maakte | die lastige opdracht |zonder | fouten.
4. Zijn broer | maakte |die lastige opdracht |zonder fouten.

3. Onderwerp

Je vindt het ow op 2 manieren: 

- Stel de vraag: 

WIE/ WAT + WG (alle ww)

( Het antwoord is ow)

of 

- Doe de onderwerpproef

(verander getal PV)

3. Onderwerp

ow + pv horen bij elkaar:

- ze staan meestal naast elkaar

- Als pv enkelvoud is, is ow ook enkelvoud

- Als pv meervoud is, is ow ook meervoud

Het onderwerp begint NOOIT met een voorzetsel

3. Onderwerp

Onderwerpproef:

- Verander de PV van getal (van EV naar MV of andersom). Het zinsdeel dat mee moet veranderen is het onderwerp.

vb. De leerling kletst tijdens de uitleg. 

De leerlingen kletsen tijdens de uitleg. 

Dus: De leerling = ow

3. Onderwerp

Voorbeeld:

Die leuke tante heeft jou voor je verjaardag die oorbellen gegeven.

Wie/wat + wg = ow

Wie heeft gegeven? Die leuke tante = ow

Wat is het onderwerp?
Dit weekend houdt onze hele buurt een straatfeest.

Wat is het onderwerp?
De buurvrouw van nummer 33 zet een tent op.

Wat is het onderwerp?
Hou nou toch eens je mond!

1. je
2. je mond
3. hou
4. er is geen onderwerp

3. Onderwerp

Bij zinnen in de gebiedende wijs is er NOOIT een onderwerp. 

Zit eens stil!

Hou je mond!

Pak je boek!

Ga nu eindelijk eens zitten!

4. Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde (WG) vertelt waar de zin om draait. Het gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. 

Vb.

Ik maak elk weekend een appeltaart. 

gezegde = maak

Ik heb dit weekend een appeltaart gebakken. 

gezegde = heb gebakken

4. Werkwoordelijk gezegde

Het WG = PV + alle andere ww in de zin. 

Er zijn meer mogelijkheden. 

Zie schema op de volgende dia. 

4. Werkwoordelijk gezegde

Wat is het WG?
De getuige was overtuigd van haar verhaal.

Wat is het wg?
De winkelier was zijn voorraad aan het controleren.

5. Lijdend voorwerp

- Stel de vraag: WAT (WIE) + WG + OW?

Het antwoord is het LV.

VB. Ik | pluk | de appels.

      ow.  pv/wg.         lv

- Niet elke zin heeft een LV.

- LV begint NOOIT met een VZ. 

Kan een LV met een voorzetsel beginnen?

1. Ja
2. Nee

Wat is het LV?
De molenaar weegt voor mij het meel af.

1. de molenaar
2. weegt af
3. voor mij
4. het meel

Wat is het LV?
In het nieuwe boek van Simone vd Vlugt staan veel enge passages.

1. in het nieuwe boek van Simone vd Vlugt
2. veel enge passages
3. staan
4. er is geen lv

5. Meewerkend voorwerp

Als je een lv hebt in de zin, kun je ook een meewerkend voorwerp hebben. Het geeft aan voor wie iets bestemd is. 

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

Het antwoord (als er een antwoord is) is het meewerkend voorwerp.

Ik heb jou gisteren de foto laten zien.
mv =

1. Ik
2. jou
3. gisteren
4. de foto

Elke zin heeft een meewerkend voorwerp

1. Ja
2. Nee

6. Bijwoordelijke bepaling

Zo vind je de bijwoordelijke bepalingen

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde.

2. Zoek naar lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp.

3. De zinsdelen die dan nog overblijven, zijn meestal een bijwoordelijke bepaling.

In de garage staat de oldtimer van Martin.
bwb = ?

1. In de garage
2. staat
3. de oldtimer
4. van Martin

De school is wegens vakantie gesloten
bwb = ?

1. De school
2. is
3. wegens vakantie
4. gesloten

TOT NU

1. PV: tijdproef

2. zinsdelen: zo groot mogelijk stuk zin dat voor de PV past

3. OW: WIE/ WAT + WG?

4. WG: PV + alle andere ww in de zin

5. LV:  WAT/WIE + WG + OW?

6. MW: Aan/Voor WIE+ WG + OW+ LV? 

7. BWB: Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor?  etc.. rest

Bedenk een zin met: pv/wg/ow/lv/mv en bwb en zet strepen tussen de zinsdelen

Evaluatie

Ik kan pv/ow/wg/lv/mv/bwb van een zin vinden

1. ja
2. bijna
3. nee

Ik vind dit aan de zinsdelen nog lastig: