20210201 VMR 3 en 4

• Groen
• MBO
• Studiejaar 3,4

VMR 3 en 4

Thuisles:

Volg de dia's en maak de opdrachten.

De les bestaat uit:

• Theorie (aanleg en onderhout houtwal/houtsingels)
• Verwerkingsvragen

Lesdoelen

• Natuur- en landschapsbeheer (LOB)
• Doel van houtsingel of houtwal
• Aanleg houtsingel of houtwal
• Onderhoud houtsingel of houtwal

1.Wat is een houtwal/singel?

Houtwallen zijn vroeger om verschillende redenen aangelegd: ze dienden als veekering, leverden
hout, weerden wind en vormden zichtbare grenzen. Een houtwal kenmerkt zich door de aanwezigheid van een wallichaam en onderscheidt zich daarmee van bijvoorbeeld een houtsingel. 

Houtwallen zijn lijnelementen en vormen vaak een langere, aaneengesloten route waarlangs

dieren en planten zich kunnen verplaatsen. De steile wallichamen, met een zonbeschenen kant en
een schaduwzijde, leveren veel insecten, schimmels, mossen en kruiden op. Door de hoogte en steile taluds logen zulke wallen bovendien sneller uit, wat leidt tot verarming van de bodem en daardoor tot een soortenrijkere flora en fauna. 

Houtsingel en houtwal

2. Aanleg houtwal

1. Het aanplanten van een houtwal of singel kan het best plaats vinden tussen half november en half maart, mits het niet vriest. Gebruik inheems en streekgebonden plantmateriaal, wat past bij de bodem en waterhuishouding.

2. Voor de aanplant wordt vaak gekozen voor 3-jarig bosplantsoen met de maat 80-100 cm hoogte.

3. De te beplanten oppervlakte dient te worden bewerkt, dit kan door frezen en/of planten in bewerkte grond.

4. Plant de soorten aan in groepen van minstens 5-7 stuks per soort. Op die manier voorkomt u dat  langzaam groeiende soorten worden overgroeid door snel groeiende soorten.

Aanleg = vooruit kijken

Na aanplant:

1. Plaats een afrastering op 2 meter afstand van de houtsingel, om de nieuwe aanplant tegen vraat  door vee te beschermen.

2. Geef de jonge aanplant, indien mogelijk, met name de eerste twee jaar na aanplant voldoende

  water in droge perioden en houd het element zoveel mogelijk onkruid vrij.

Beheer houtwal

3. Onderhoud houtwal

Goed onderhouden houtwallen en houtsingels bestaan uit een boom-, kruid- en struiklaag. Na ongeveer 5-6 jaar zullen de takken in de houtsingel of wal elkaar gaan raken en dient er waar nodig gesnoeid en gedund worden. Na 10 jaar is de eerste

keer onderhoud noodzakelijk.

De meeste houtsingels en houtwallen worden als hakhout beheerd en tussen de

10-12 jaar afgezet. Afzetten betekent dat de bomen en struiken tot 10 à 20 cm boven

de grond worden afgezaagd. De bomen en struiken groeien uit zichzelf weer uit.

Bij voorkeur dient er kleinschalig gewerkt te worden waarbij niet alle singels tegelijk

een onderhoudsbeurt krijgen. Om de variatie in leeftijd te waarborgen dient ieder

jaar, afhankelijk van het onderhoudsinterval, een gedeelte van de singel te worden

afgezet.

Bij het afzetten is het in elk geval van belang dat er genoeg licht op de bodem valt

om de stobben te laten uitlopen. Dat betekent vaak een vrij drastische dunning. Oude

bomen blijven meestal staan, evenals bomen met holten die vaak het domein van

vogels en vleermuizen zijn.

Doelgericht beheer naar eindbeeld

Beheer in fasen

Snoeien bosplantsoen

Enkele termen die vaak gebruikt worden bij het snoeien van bosplantsoen:

1. Afzetten: Plant 10-50 cm van de grond snoeien

met de bedoeling dat de plant weer gaat uitschieten.

2. Uitdunnen/terugsnoeien: In de plant worden enkele takken diep

teruggeknipt met de bedoeling dat de afgeknipte

takken weer opnieuw uitschieten.

3. Dunnen: Struik/boom wordt volledig verwijderd dus

ook de wortel.

Waarom wordt onderhoud vaak in fasen uitgevoerd?

1. omdat dit goedkoper is
2. Omdat dit netter staat
3. Om meer (bio)diversiteit en natuurwaarde te ontwikkelen
4. Om zo ervoor te zorgen dat je er minder werk aan hebt

Welke lagen zijn belangrijk in een houtwal?

Is dit goed onderhoud?

Goed gedaan!

Einde van deze les!

Zijn er nog vragen over de lesstof?