Herhaling H1 t/m H4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat weet je nog van woordenschat?

Deze les: 

Hoofdstuk 1: de vergelijking

Hoofdstuk 2: de metafoor en de personificatie 

Hoofdstuk 3: vaste voorzetsels en voorzetseluitdrukkingen

Hoofdstuk 4: rijmende uitdrukkingen 

H1: de vergelijking

In een vergelijking zet je twee dingen naast elkaar die op elkaar lijken:

Het object (o) Het beeld (b)

Het object is iets uit de werkelijkheid.

Het beeld is waar het object op lijkt.

Een vergelijking is een vorm van beeldspraak.

Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

De winnaar van de talentenjacht (o) was zo trots als een pauw (b).

Zijn hoofd (o) lijkt wel een varkenskop (b); er zit zowat geen haar meer op.

Hond

Spin 

Vos

Wezel

Vis 

Mol

Vogel

Beer

Kwartel

Hoentje

Zo bang als een...

Zo blind als een...

Zo doof als een...

Zo fris als een...

Zo gezond als een...

Welke vergelijking hoort er bij: 'hond'?

Welke vergelijking hoort er bij: 'vogel'?

Welke vergelijking hoort er bij: 'vos'?

Welke vergelijking hoort er bij: 'beer'?

Welke vergelijking hoort er bij: 'spin'?

Wat is het beeld in:
'Een dijk van een conditie.'

1. Een dijk
2. een film

Wat is het beeld in:
'Een kast van een huis.'

1. Een kast
2. een huis

Wat is het object in:
'Een schat van een meid.'

1. Een schat
2. een meid

Wat is het object in:
'Een wolk van een baby.'

1. Een wolk
2. een baby

Bloeden als...

1. een God in Frankrijk
2. een rund
3. een speenvarken
4. een zwerende vinger

Leven als...

1. een paard
2. raven
3. een graf
4. God in Frankrijk

H2: metafoor 

Bij een vergelijking zetten we het beeld en het object naast elkaar.

VB: Van veraf is die rots (o) net een olifant (b).

Bij een metafoor vallen het beeld en het object samen. Je vervangt het object helemaal door het beeld.

VB: Zullen we die olifant (b) eens beklimmen?

Metaforen komen vaak voor als spreekwoord:

VB: Je moet een gegeven paard (b) niet in de bek kijken.

H2: personificatie

Bij een personificatie geef je een voorwerp, plant, dier of abstract begrip (liefde, verdriet, haat) menselijke eigenschappen:

VB: De zon doet zijn best tevoorschijn te komen.

VB: De toekomst lacht mij tegemoet.

Een metafoor en een personificatie vallen beiden onder; beeldspraak.

De camping bevond zich aan de voet van de berg.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Die engel van hiernaast heeft ons geholpen na de brand in onze schuur.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Onze tuin snakt naar regen.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Als je moet wachten op de uitslag van een onderzoek, kruipt de tijd voorbij.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

De dief ging er als een haas vandoor.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Met een sisser...

1. aantrekken
2. aflopen
3. gooien
4. pakken

Welk spreekwoord kun je maken met het woord: 'mes'?

H3: vaste voorzetsels 

Een voorzetsel kun je voor ‘de kast’ plaatsen of voor ‘de vergadering’.

Voor de kast, achter de kast, in de kast.

Tijdens de vergadering, na de vergadering.

Vaste voorzetsels komen voor bij:

Werkwoorden;

rekenen op, klagen over, kennismaken met

Combinaties van zelfstandige naamwoorden en werkwoorden;

gebrek hebben aan, kritiek hebben op

Combinaties van bijvoeglijk naamwoord en werkwoord;

bang zijn voor

H3: voorzetseluitdrukkingen

Een voorzetseluitdrukking is een vaste combinatie van woorden die in zijn geheel de functie van een voorzetsel vervult.

In verband met (door, wegens)

Door middel van (door, met)

Nadia maakte haar wiskundesommen met .... van een geodriehoek.

Voor de toets begint, wijs ik jullie op de regels met ... tot spieken.

Iedereen weet dat rijden onder ... van alcohol ongelukken kan veroorzaken.

De premier was aanwezig uit ... van zijn functie.

H4: rijmende uitdrukkingen

In veel uitdrukkingen staan woordparen. Als deze woorden op elkaar rijmen, spreken we van rijmende uitdrukkingen. Het kan gaan om:

Beginrijm of alliteratie: voor dag en dauw;

Eindrijm: met hand en tand.

De volgorde van deze woordparen staat vast; je zegt bijvoorbeeld niet voor dauw en dag.

In langere uitdrukkingen of spreekwoorden kunnen ook rijmende woordparen voorkomen:

Baadt het niet, dan schaadt het niet.

Een ezel stoot zich in het gemeen niet tweemaal aan dezelfde steen.

Van top tot...

Boe noch... kunnen zeggen.

Dubbel en... verdienen.

Met raad en ... bijstaan.

Heg nog ... weten.

In geuren en ... vertellen.

Welke bewering is juist?

1. Bij een metafoor wordt het beeld vervangen door het object
2. Bij een personificatie krijgt een voorwerp, plant, dier of abstract begrip menselijke eigenschappen.
3. In een vergelijking vallen beeld en object samen.
4. Metaforen komen altijd voor als spreekwoord.

Het boegbeeld van de publieke omroep stopt dit jaar met zijn show.

1. Vergelijking
2. Metafoor
3. Personificatie

Die nieuwe tablets gingen als warme broodjes over de toonbank.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Welk spreekwoord hoort bij de betekenis: 'het levert dubbel voordeel'?

1. De laatste loodjes wegen het zwaarst
2. De woorden uit de mond halen
3. Het hart op de tong dragen
4. Het mes snijdt aan twee kanten

Waar moet je nog mee oefenen voor de repetitieweek?

Welk onderdeel beheers je voldoende?