Les 2

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 10 Werktuigen

spierkracht vergroten

Met een hefboom kan je krachten vergroten.

Hiernaast zie je een steeksleutel die als hefboom gebruikt wordt.

Je gebruikt de sleutel daarbij als hefboom. Zoals elke hefboom heeft een steeksleutel een draaipunt; soms aangegeven met een P. 

Het draaipunt is in de afbeelding aangegeven met een rode stip

2 krachten

De spierkracht werkt op het uiteinde van de steeksleutel, ver van het draaipunt. 

Hierdoor oefent de sleutel een kracht uit op de moer, dicht bij het draaipunt.

 De kracht op de moer is veel groter dan de spierkracht. 

Wat is het draaipunt?

p

Werken met hefbomen

Als je een hefboom gebruikt, laat je de werkkracht ver van het draaipunt aangrijpen.

 Het aangrijpingspunt van de last moet juist dicht bij het draaipunt liggen. 

Dat zorgt ervoor dat de last veel groter is dan de werkkracht.

Werkkracht

lastkracht

p

Werkkracht

lastkracht

p

De arm van een hefboom

De arm van een kracht is de afstand tot het draaipunt. 

In figuur hiernaast kun je zien hoe je de arm van een kracht kunt meten. 

Eerst teken je het draaipunt van de hefboom.

 Dat is hier met een rode stip gedaan. 

Daarna teken je de kracht. 

Nu kun je de afstand van de kracht tot het draaipunt bepalen.

Bij de meeste werktuigen wordt ervoor gezorgd dat de werkarm groot is en de lastarm klein.

dubbele hefboom

Tangen en scharen bestaan uit twee hefbomen die om hetzelfde draaipunt draaien. 

Door de werkarm te vergelijken met de lastarm kun je nagaan dat een tang je spierkracht een stuk groter maakt. De werkarm is 4× groter dan de lastarm. 

De nijptang maakt je spierkracht dus 4× zo groot. De kracht op de spijker is 4 × 1 N = 4 N.

lengte arm 1 : 0,9 cm
lengte arm 2: 5,4 cm


bereken de vergrotingsfactor.
(berekening en conclusie)

Herman duwt bij de stippellijn rechts op de handvatten.
Hij duwt met een kracht van 50 N.

Hoe groot is de kracht die op de draad wordt uitgeoefend? (6x vergroot)
(berekening)

Welke tang vergroot de kracht meer leg uit waarom.

Hoofdstuk 10 Werktuigen