Evolutie in het kort

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

samengevat in één les

Vandaag

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat de neodarwinistische evolutietheorie inhoudt.

Programma:

• Feiten of fabels
• De evolutietheorie
• Aan de slag met examenopgaven

Feit of fabel:
Zonder de grote veranderingen van de leefomgeving op aarde was evolutie niet mogelijk.

1. Feit
2. Fabel

Feit of fabel:
Zonder verschillende allelen was evolutie niet mogelijk

1. Feit
2. Fabel

Eerst wat voorkennis oproepen

Wat is de definitie van een soort?

Wanneer behoor je tot dezelfde populatie?

Een soort

Wanneer organismen onderling kunnen voortplanten met het verkrijgen van vruchtbare nakomelingen. 

Dit betekent dat een paard en een ezel niet tot dezelfde soort behoren, een deel van de nakomelingen zijn nml altijd onvruchtbaar

Populatie

Een groep organismen van dezelfde soort die zich onderling kunnen voortplanten. 

Voorbeelden: de konijnen die leven op Texel 

een berkenbos.

Alternatieve evolutietheorie

Creationisme:

• de aarde en organismen zijn geschapen
• sommige organen te ingewikkeld om  door evolutie te zijn ontstaan.

Geschiedenis

Fossielen vondsten

Darwin

DNA bevat alle erfelijke eigenschappen

• Voor het eerst ontdekt in 1871
  
• Structuur pas ontdekt in 1953

Evolutie

• Verschillen in genotypen door mutaties ---> genetische variatie

•  Natuurlijke selectie = organismen met gunstige eigenschappen overleven en hebben meer kans om zich voort te planten dan organismen met 'ongunstige eigenschappen'

• Survival of the fittest = Organismen die beter kunnen overleven, kunnen zich beter  voortplanten. Hierdoor gaat een soort steeds beter passen in zijn omgeving

• Overerving van de 'goede eigenschappen

Evolutie: verandering van genotypenfrequenties, de allelfrequenties in een populatie

Evolutie

Selectiedruk = invloed van milieufactoren op genetische variatie.

• hoger --> minder variatie
• lager --> overleving voor iedereen makkelijker

Fitness = voortplanting geschiktheid doordat het organisme het beste is aangepast.

Fitness is afhankelijk van het milieu.

Adaptatie = aanpassing

Nieuwe soorten ontstaan

seksuele selectiedruk

taal

balts

voedsel

Eilandtheorie Darwin en MacArthur/Wilson

Hoe groter het eiland, hoe groter het aantal soorten

Hoe groter de afstand tot het vaste land hoe kleiner 

het aantal soorten.

Eilandtheorie Darwin en MacArthur/Wilson

Verband tussen immigratie en uitsterven (extinctie)

Als het aantal soorten klein is -> links

dan kunnen veel nieuwe soorten zich vestigen door

immigratie en sterven er dus weinig soorten uit.

eilandbiogeografienodel

De afstand heeft vooral invloed op de immigratie

de grootte vooral op de extinctie

Nieuwe soorten ontstaan

variatie in de genen wordt pas 

een nieuwe soort wanneer ze 

zich niet meer kunnen voortplanten/

Bijvoorbeeld door:

geografische isolatie door 

bergen/water/eilanden

Argumenten voor de evolutietheorie

Fossiele vondsten van uitgestorven organismen

homologe evolutie

analoge evolutie

Overeenkomst in bouwmateriaal zoals DNA en eiwitten

Overeenkomst in processen zoals mitose

Overeenkomst in embryonale ontwikkeling

Evolutiestambomen aflezen

Wie is de voorouder, hoeveel stappen,

wie zijn er uitgestorven? En soms zijn de

aantallen af te lezen.