Hoofdstuk 11 - Verzorgingsstaat

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Welkom

Leerdoelen

- Ik kan uitleggen wat een verzorgingsstaat is

- Ik kan uitleggen wat sociale zekerheid is

- Ik weet ook het verschil tussen volksverzekeringen en werknemersverzekeringen

0

Verzorgingsstaat

De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.

Welvaart: inkomen & de mate waarin we onze behoeften kunnen vervullen.

Welzijn: in hoeverre we ons geestelijk en lichamelijk goed voelen.

Hoofdrolspelers verzorgingsstaat

Burgers in NL

+

Overheid

+

Werkgevers- & Werknemersorganisaties 

Grootste rol voor de overheid: 

• Burgers beschermen tegen verlies van inkomen 
• Welzijnsvoorzieningen (gezondheidszorg, onderwijs)
• Verschillen arm en rijk verkleinen
• Bevorderen werkgelegenheid 

Sociale rechtsstaat

Mensen moeten gelijke kansen hebben om een menswaardig bestaan te leiden en zichzelf te kunnen ontwikkelen.

Vastgelegd in de grondwet door sociale grondrechten.

De sociale verzekeringen

Er zijn twee soorten sociale verzekeringen:

1. Werknemersverzekeringen: dit zijn verzekeringen voor alle mensen die ergens werken. De premie wordt ingehouden van je loon.

Bekendste werknemersverzekering: de WW.
De WW is er als je werkloos wordt.

De sociale verzekeringen

2. Volksverzekeringen: voor alle inwoners van NL, ook als je geen werk hebt. De bekendste is de AOW (Algemene Ouderdomswet) en de kinderbijslag.

De zorgverzekering

Iedereen is verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Een zorgverzekering is een verzekering tegen ziektekosten.

Je mag zelf bepalen waarvoor je je laat verzekeren. Als je dan medische kosten hebt, betaalt de verzekering een deel van de kosten.

Een klein gedeelte moet je altijd zelf betalen (het eigen risico).

AOW

zorgverzekering

WW

bijstand

Jelle zit al een tijdje zonder werk. Hij heeft geen recht op WW.

Kristel had een leuke baan, maar werd ontslagen omdat er te weinig werk is.

Bert werkt al een tijd niet meer en wordt over een week 67 jaar.

Yusuf heeft een ongeluk met zijn fiets gehad en moet geopereerd worden aan zijn knie.

Is een bijstandsuitkering een sociale verzekering of een sociale voorziening?

Wat is een verzorgingsstaat?

1. Een land waar genoeg ziekenhuizen beschikbaar zijn voor de burgers.
2. Een land waar de overheid de burgers helpt als dat nodig is.

De Algemene Ouderdomswet (AOW) en de Kinderbijslagwet (AKW) zijn voorbeelden van:

1. werknemersverzekeringen
2. volksverzekeringen
3. sociale voorzieningen
4. bijzondere bijstand

Is de AOW een werknemersverzekering of een volksverzekering?

Wat is géén taak van de overheid in de verzorgingsstaat?

1. Zorgen voor meer en betere wegen
2. Zorgen dat de lonen niet te veel verschillen
3. Zorgen voor meer banen

Iedereen heeft recht op WW

1. Waar
2. Niet waar

Problemen van de verzorgingsstaat

De verzorgingsstaat maakte een einde aan de ergste armoede in Nederland. Maar eind jaren 90 bleek dat de verzorgingsstaat te duur was.

Waarom is de verzorgingsstaat te duur geworden?

Dit komt door de hoeveelheid uitkering, de afhankelijkheid van de uitkeringen en misbruik. Op de volgende slides wordt dit uitgelegd.

Te veel uitkeringen

- Meer mensen werden werkloos.

- Er kwamen meer oudere mensen. Door deze vergrijzing hadden meer mensen recht op een AOW-uitkering.

Afhankelijkheid duurt te lang

Uitkeringen voor werkloosheid zijn eigenlijk voor korte tijd bedoeld. Toch is er een grote groep langdurig werklozen die hoogstwaarschijnlijk nooit een baan zullen krijgen of kunnen behouden.

Misbruik

Sommige mensen maken misbruik van de sociale voorzieningen. Zij zeggen bijvoorbeeld dat zij ziek zijn en niet kunnen werken, terwijl dit niet waar is. 

Andere mensen met een uitkering werken zwart. 

Misbruik van sociale voorzieningen noemen we uitkeringsfraude en is strafbaar.

Wat kan de overheid doen?

- Bezuinigen op uitkeringen

- Meer controle om uitkeringsfraude te bestrijden

- Meer werkgelegenheid door:

* bedrijven subsidie (geld) geven als ze mensen aannemen

* belasting op arbeid voor bedrijven verlagen

* Werkervaring/stageplekken

* Omscholing

* investeren in bijvoorbeeld nieuwe wegen

Hoe denkt de politiek over de verzorgingsstaat? 

- De liberalen (VVD, D66, Forum voor Democratie)

Overheid moet zo weinig mogelijk bemoeien met de economie. Burgers hebben een eigen verantwoordelijkheid! 

- De sociaaldemocraten (PvdA, SP, GroenLinks)

Overheid moet veel helpen en invloed hebben. Zwakkeren moeten geholpen worden!! 

- De Christendemocraten (CDA, ChristenUnie, SGP)

Overheid moet een aanvullende rol hebben in de verzorgingsstaat. Mensen moeten eerst elkaar helpen.