Les ABCD-gedrag

• ABCD gedrag
• MBO
• Studiejaar 2

ABCD-gedrag

Wat versta je onder 'ongewenst gedrag'?

Ongewenst gedrag kan bedreigend zijn. Denk maar aan schelden, beledigen, pesten, bedreigen en fysieke agressie.

Theorie

Een handhaver die gezag heeft, respect afdwingt en vriendelijk is heeft meestal niet zoveel moeite ongewenst gedrag om te buigen. 

Gezag: Je hebt gezag als mensen naar je luisteren omdat ze daar zelf voor kiezen, niet omdat het moet. Gezag is niet gebaseerd op macht en controle, maar op ervaring.

Respect: Aanzien, fatsoenlijk gedrag en waardering krijgen of geven.

Vriendelijkheid: iemand is geïnteresseerd in een ander, geduldig, aardig en houdt rekening met een ander.  

Vragen

1. Wie heeft wel eens ongewenst gedrag meegemaakt?
   
2. Wat is de meeste heftige vorm van ongewenst gedrag dat je hebt meegemaakt?

Vier soorten gedrag

De vormen van ongewenst gedrag kun je globaal in vier groepen verdelen. Als iemand ongewenst gedrag vertoont, heeft dat bepaalde kenmerken. Die horen bij een van de vier soorten ongewenst gedrag:

A-gedrag

B-gedrag

C-gedrag

D-gedrag

Deze vier soorten gaan we kort behandelen!

Theorie

A-gedrag: iemand met A-gedrag accepteert niet vanzelfsprekend jouw verzoek of aanwijzing en wil niet meewerken.

B-gedrag: mensen bieden weerstand als je een regel wilt handhaven en proberen de situatie in hun eigen voordeel te veranderen.

C-gedrag: Iemand wordt persoonlijk en probeert uit te lokken dat je ondoordacht gaat handelen.

D-gedrag: iemand die met geweld dreigt of fysiek geweld gebruikt.

A-gedrag

Klaagt, zeurt en biedt zijn excuses aan en probeert de situatie in eigen voordeel te veranderen.

Oorzaken:

- gefrustreerd

- zijn doel niet bereiken

- vindt dat hij in zijn vrijheid wordt aangetast

Wat moet je WEL doen?

• beschrijf wat je zag/hoorde
• geef iemand de gelegenheid om te reageren
• toon begrip (meeveren)
• geen argumenten voor je aanwijzing
• leg uit dat je geen uitzonderingen gaat maken

Het is belangrijk dat het A-gedrag niet overgaat naar B-gedrag. Daarvoor moet je de-escalerend optreden.

Wat moet je NIET doen?

• de situatie negeren
• bagatelliseren (je hecht geen waarde aan de aangevoerde argumenten)
• formeel reageren (dus alleen de regels noemen en geen aandacht besteden aan emotie)

B-gedrag

Levert kritiek op de regel en het feit dat jij een regel handhaaft.

Oorzaken:

- gefrustreerd

- zijn doel niet bereiken

- vindt dat hij in zijn vrijheid wordt aangetast

 

Wat moet je NIET doen?

• de situatie negeren
• formeel reageren
• intimideren (iemand overdonderen door angst aan te jagen)

Wat moet je WEL doen?

De-escalerend optreden

Wat zijn twee oorzaken van A-gedrag?

1. belemmering willen wegnemen die verhindert dat een doel wordt bereikt
2. afreageren van frustraties
3. gevoelens van onmacht
4. iemand vindt dat zijn vrijheid wordt ingeperkt

Wat zijn twee oorzaken van B-gedrag?

1. een belemmering willen wegnemen die verhindert dat een doel wordt bereikt
2. drank en drugs gebruik
3. gevoelens van onmacht
4. iemand vindt dat zijn vrijheid wordt ingeperkt

Wat zijn kenmerken waaraan je A-gedrag kunt herkennen? (meerdere antwoorden zijn juist)

1. persoon gaat klagen en zeuren
2. persoon noemt argumenten om het ongewenste gedrag toe te staan
3. persoon ontkent het gedrag
4. persoon beledigt jou persoonlijk

C-gedrag

Iemand wordt persoonlijk en probeert uit te lokken dat je ondoordacht gaat handelen. Iemand gaat schelden, beledigen, negeren, pesten of discrimineren. 

Oorzaak:

- frustraties

Wat moet je NIET doen?

• extreem negeren
• de ander overtroeven met een gevatte reactie
• fysiek contact uitoefenen

Wat moet je WEL doen?

• Negeren
• Rustig blijven
• Grenzen aangeven
• De ander voor een keuze stellen

D-gedrag

Gedrag waarbij iemand met geweld dreigt of gebruikt. Deze vorm is het meest ingrijpend en dan spreken we over 'agressie'.

Oorzaken:

- frustratie

- zijn zin willen krijgen

- agressie als gevold van psychische of lichamelijke ziekte

                        Vaak spelen gebruik van alcohol of drugs een rol!

Wat moet je NIET doen?

• aanmoedigen
• zelf meer geweld gebruiken dan nodig is
• te weinig afstand houden
• kalmte verliezen

Wat moet je WEL doen?

• letten op eigen veiligheid
• roep eventueel hulp in
• neem afstand
• ga desnoods weg
• houd oogcontact
• praat rustig
• ga niet in discussie

Hoe kun je D-gedrag aan zien komen? Noem een aantal non-verbale signalen

Non-verbale signalen

• snel en oppervlakkig ademen
• boosheid
• gebalde vuisten
• uitdagend gedrag
• opeengeklemde lippen
• strakke blik in ogen
• kleurverandering in gezicht en nek
• hevig transpireren

Wat zijn de vragen die je jezelf moet stellen bij het maken van een Plan Van Aanpak/Doel Aanpak Analyse?

1. Wat is het doel van mijn optreden?

- wat wil ik bereiken?

- bepaal het doel en ga naar vraag 2

2. Wat zijn de risico's in deze situatie?

Welke mogelijke gevaren loop ik als handhaver/beveiliger en andere betrokkenen, zoals een verdachte van een strafbaar feit en omstanders?

- Risico's te groot

a. waarnemen

b. meldkamer informeren

c. assistentie vragen

- Aanvaardbare risico's: ga naar vraag 3

3. Ben ik bevoegd om te doen wat ik nodig vind?

Mag ik bijvoorbeeld in deze situatie iemand aanhouden?

- niet bevoegd

a. waarnemen

b. meldkamer informeren

c. assistentie vragen

- wel bevoegd: ga naar vraag 4

4. Kan ik het gewenste doel bereiken?

Beschik ik over de juiste middelen en de benodigde vaardigheden om het doel te bereiken?

- Kan niet bereikt worden

a. waarnemen

b. meldkamer informeren

c. assistentie vragen

- Kan bereikt worden: ga naar vraag 5

5. Hoe kan ik het doel bereiken?

Wat moet ik achgtereenvolgens doen?

Dit noem je het 'actieplan'.

Welke 3 soorten agressie heb je?

Soorten agressie

Emotionele agressie: aanvallende uiting van frustratie; een emotionele uitbarsting door een opeenstapeling van negatieve ervaringen

  

Instrumentele agressie: doelgerichte agressie. Het gedrag wordt ingezet om een doel te bereiken. Hierbij is sprake van manipulatie, vaak met gespeelde emoties. Het is een machtsspel. 

Willekeurige agressie: onvoorspelbaar gedrag en snel gewelddadig. 

Collegiale grapjes onderling

Pesten

Plagen

Wat wordt met deze omschrijving aangeduid: “het ongevraagd verspreiden van foto’s, filmpjes, tekeningen enz.”?

1. Pesten
2. Mobbing
3. Seksuele intimidatie
4. Plagen

Een groep handhavers probeert een nieuwe collega weg te krijgen. De nieuwe past volgens hun niet in de groep. De hele groep maakt hem het werken haast onmogelijk. Er worden constant ‘geintjes’ uitgehaald en hij wordt volledig door zijn collega’s genegeerd of in de maling genomen. Waarvan is hier sprake?

1. Discriminatie.
2. Intimidatie.
3. Mobbing.
4. Pesten/treiteren.

Wat kun je doen als er iemand op straat ongewenst gedrag tegen jou als BOA vertoont?

Wat kun je doen als je tijdens je stage te maken krijgt met ongewenst gedrag van een collega?

Wat neem je mee uit deze les?