les 5 H3.2 karakteristieke groepen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 5    H3.2 karaktersitieke

                      groepen

NOVA havo4

Deze les

- wat weet je nog van de vorige les?

- uitbreiding systematische naamgeving met 3 nieuwe karakteristieke groepen

Geef de juiste systematische naam

Wat is naam van dit molecuul?

1. 4-ethylpentaan
2. 2-ethylpentaan
3. 3-methylhexaan
4. 4-methylhexaan

Geef de juiste systematische naam

Wat is de naam
van deze verbinding?

1. penteen
2. pent-1-een
3. pent-2-een
4. pent-3-een

Wat is de naam van dit molecuul?

1. tetrafluorethaan
2. pentafluorethaan
3. pentafluoretheen
4. tetrafluoretheen

Binas T 66C - voorvoegsels
--> gebruiken bij zijtakken/-groepen
        2,2-dimethylbutaan
        tetrafluoretheen
       

Binas T 66D - naamgeving .......

--> gebruiken voor C-keten
        aantal C             stam
              1                      meth
              2                      eth

              3                      prop

              4                      but

              5                      pent

              6                      hex

koolstofverbindingen

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

Leerdoel

1. Je leert een aantal karakteristieke groepen herkennen die in koolstofverbindingen voorkomen.
2. Je kunt de systematische naam geven aan een koolstofverbinding met een karakteristieke groep.
3. Je kunt de structuurformule met een karakteristieke groep tekenen bij een gegeven systematische naam

koolstofverbindingen

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

alkaan

alkanol    

Alkanolen

karakteristieke groep: - OH

(hydroxylgroep)

uitgang: - ol

De OH-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer

Even oefenen

Wat is de naam van dit molecuul?

Teken de structuurformule van propaan-1,2,3-triol

(= glycerol)

koolstofverbindingen

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

alkaan  

alkaanamine 

Alkaanaminen

karakteristieke groep: - NH2

(aminogroep)

uitgang: - amine

De NH2-groep heeft altijd het laagste plaatsnummer

systematische naamgeving alkaanaminen

• langste keten: 3 C-atomen
  dus stamnaam is propaan 
• karakteristieke groep: - NH2
  dus propaanamine
• karakteristieke groep krijgt een zo laag mogelijk plaatsnummer
  structuur 1:  propaan-1-amine
  structuur2:  propaan-2-amine

structuur 1

structuur 2

wat zijn de namen van deze moleculen?

uitwerking

propaan

koolstofverbindingen

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

alkaan  

alkaanzuur  

Alkaanzuren

karakteristieke groep: 

(carboxylgroep)

uitgang: - zuur

LET OP:

• De C van COOH telt mee in de lengte van de hoofdketen!
• De COOH-groep zit altijd aan het uiteinde = plaatsnummer 1 (en dat laat je weg)

systematische naamgeving alkaanzuren

structuur 1:

• langste keten: 2 C-atomen
  dus stamnaam is ethaan 
• karakteristieke groep: - COOH
  dus ethaanzuur
  
  

structuur 2:

• langste keten: 4 C-atomen
  dus stamnaam is butaan
• karakteristieke groep: - COOH
  
• dus butaanzuur

structuur 1

structuur 2

LET OP: de C van de COOH telt mee in de langste keten

oplosbaarheid in water

Macro: oplossing = helder mengsel

Micro:

• een methaanaminemolecuul heeft een NH-groepen
• en kan dus H-bruggen vormen met
• watermoleculen

mierenzuur

azijnzuur

propionzuur

boterzuur

propionzuur: in zweet

boterzuur: in zweet, sterk ruikende kaas,
                     slechte kwaliteit kuilgras

alkanen

• C_nH_2n+2

alkenen

• CnH2n

alkanolen

• CnH2n+1OH

alkaanaminen

• CnH2n+1NH2

alkaanzuren

• CnH2n+1COOH

karakteristieke groepen:

onthoud: deze karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer

• C=C           > alkeen
• -OH           > alkanol
• -NH2        >  alkaanamine
• -COOH     >  alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)

Eigen werk

Leren H3.2 + tabel 2 t/m 7

Maken + nakijken H3.2:  opgave 5, 7 en 9

extra oefenen : online Vaardigheids-trainer!