Basisstof 6: Het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Het hormoonstelsel

Leerdoel

 * Je kunt de bouw en functie van het hormoonstelsel beschrijven en je kunt in een afbeelding de belangrijkste hormoonklieren benoemen.

Verschil hormoonklier/ verteringsklier

Verteringsklier: 

maakt verteringssap

heeft een afvoerbuis om het verteringssap af te voeren

Hormoonklier:

maakt hormonen

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei, 
  
• ontwikkeling, 
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Hormonen

• chemische stof 
• specifieke werking
• regulerende stoffen 
• hormoonklieren  maken hormonen

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen.
   
2. Het maakt het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)
   

Hypofyse: productie van hormonen voor regeling groei, beïnvloeden van andere hormoonklieren 

9.1 

Schildklier

• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

De bijnier

• De bijnier ligt boven de nier
  
• De bijnier maakt adrenaline
  
• Adrenaline = paniekhormoon
  

Zorgt voor:

=> snellere hartslag

=> snellere ademhaling

=> meer verbranding

Dus meer energie

Geslachthormonen vrouw

• aangestuurd door  hypofyse
  
• gemaakt in de eierstokken
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
  
• regelen menstruatie
  

Geslachthormonen man

• aangestuurd door hypofyse
  
• gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• maakt hormoon: testosteron
  

De eilandjes van Langerhans

De eilandjes van Langerhans maakt: Insuline en Glucagon

->  bloedsuikerspiegel/glucosegehalte

te weinig insuline-> diabetes /suikerziekte

Pak nu het veegbordje! 

meer dan 8 goed = geen opdr 1 en 2 maken!

Hormoonklieren hebben een afvoerbuis

1. goed
2. fout

Hoe noemen de hormoonklier die alle andere hormoonklieren regelt?

1. Schildklier
2. Teelballen
3. Bijnieren
4. Hypofyse

Welke klier kan een hormoonklier zijn?

1. klier 1
2. klier 2
3. geen van beiden
4. allebei

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die van spieren afkomen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van organen die er gevoelig voor zijn.

Wat voor klier is de traanklier?

1. Gewone klier
2. Hormoon klier

Adrenaline wordt gemaakt in

1. Alvleesklier
2. Schildklier
3. Hypofyse
4. Bijnieren

In welk van de aangegeven organen wordt adrenaline geproduceerd?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat regelen de hormonen uit de alvleesklier (eilandjes van Langerhans)?

1. Adrenaline in je bloed
2. Hoeveelheid suiker in je bloed
3. Geven hormonen af
4. Zorgen voor verbranding

Welke hormoonklier is dit?

1. Kleine hersenen
2. Eilandjes van Langerhands
3. Hypofyse
4. Schildklier

Nr. 2 (bij de keel)
Hormoonklier

1. Hypofyse
2. Eierstok
3. Bijnier
4. Schildklier

Waar bevindt zich de schildklier?

1. Boven op de nieren
2. In de voortplantingsorganen
3. In de hals tegen de luchtpijp aan
4. In de alvleesklier

Een leerling krijgt tijdens het houden van een presentatie voor de klas een rode kleur. Zijn hartslag en ademhaling zijn versneld. Al deze effecten worden veroorzaakt door een hormoon.
Welk hormoon veroorzaakt dit?.

1. Adrenaline
2. Schildklierhormoon
3. Insuline
4. Hypofyse hormoon

Hoe heet de hormoonklier aangegeven met nr 2 (bij de keel)?

1. hypofyse
2. eierstok
3. bijnier
4. schildklier

Hoe heet dit hormoonklier en waar licht het?

1. Eilandjes van korterhans, in het alvleesklier
2. Eilandjes van langerhans, in de hersenen
3. Eilandjes van korterhans, in de hersenen
4. Eilandjes van langerhans, in het alvleesklier

Wat is geen hormoonklier?

1. Teelbal
2. Hypofyse
3. Nier
4. Alvleesklier

Hoe noemen de hormoonklier die andere hormoonklieren regelt?

1. Schildklier
2. Teelballen
3. Bijnieren
4. Hypofyse

Hoe heet het hormoonklier aangegeven met een Q?

1. Schildklier
2. Bijnier
3. Eilandjes van Langerhans
4. Eierstok

Hoe heet het hormoonklier aangegeven met een R?

1. Schildklier
2. Bijnier
3. Eilandjes van Langerhans
4. Eierstok

Huiswerk voor morgen:

blz 159 tm 164 lezen 

Minder dan 8 goed = opdr 1 tm 7 (5 niet)

meer dan 8 goed: alleen opdr 3, 4, 6 en 7

->  ZS aan het werk: 

lezen en dan pas de opdrachten maken!