3.1 leenheren, leenmannen en horigen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.1 leenheren, leenmannen en horigen

Planning

- Introductie

- Wat weet je al?

- KA's

- Uitleg

- KA's

Overzicht

Tijdvak 3

Tijd van monniken en ridders (500-1000)

Vroege middeleeuwen

Tijdvak 4

Tijd van steden en staten (1000-1500)

Late middeleeuwen

Wat weet je al over de middeleeuwen?

KA's

11. De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid 

12. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Een agrarische samenleving

- In de klassieke Oudheid was een landbouwstedelijke samenleving 

- Landbouw belangrijkste middag van bestaan, maar er waren ook steden in klassieke oudheid

- Laatste eeuwen economisch verval in West-Romeinse rijk

- 476 val WRR --> verval werd groter

- Handel nam af, met name die over lange afstand

- Groeiende onveiligheid 

- Verval wegen en bruggen maakte reizen moeilijk

- Door afname van handel en nijverheid liep inwoneraantal in steden sterk terug

- Er ontstond weer een agrarische samenleving

Boeren gebonden aan grond

- Door de groeiende onveiligheid zochten vrije boeren bescherming bij grootgrondbezitters

- De boer stond zijn vrijheid af om te werken op het domein van een heer

- Hij bleef daar wonen, moest pacht betalen (deel van de oogst) en herendiensten doen

- horigen 

Het domein

- Landgoed waaraan horigen gebonden waren heet een domein

- het werd bewerkt volgens het hofstelsel

- land verdeeld in twee delen:

- vroonland, akkers

- Domeinen waren zelfvoorzienend (autarkisch)

Feodale verhoudingen

- Het leenstelsel/ het feodale stelsel

- Opgezet door Karel Martel (Franken)

De deling van het rijk en nieuwe invallers 

- Rijk van de Karolingen werd in de 9e eeuw steeds verder opgedeeld

- Karel de Grote (kleinzoon Karel Martel) overleefde bijna al zijn zonen, op een na

- Toen Lodewijk de Vrome overleed verdeelden zijn zonen in het Verdrag van Verdun (843) het rijk onder elkaar

- Versplintering van de macht ging nog verder, doordat hertogen en graven de verdeeldheid gebruikten om zich steeds onafhankelijker op te stellen

- Gebieden als eigendommen beschouwen ipv leen

- Lieten zich opvolgen door zonen

- Dit werd werd een probleem, waarom?

KA's

11. De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid 

12. Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Opdracht

- maak een T splitsing tussen hof- en leenstelsel 

- schrijf per stelsel kort de betekenis op

 - zoek in je boek naar welk begrip in welk stelsel past en leg dit uit (zo oefen je met het stukje argumentatie!)

- Ben je klaar? lees de tekst door en kijk of je nog andere kernwoorden in jouw schema toe kunt voegen

- 15 minuten (gebruik je boek of steek je hand op)

Werk verder aan je taken!