2.2 Periodiek Systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.2 Periodiek Systeem

2.2 Periodiek Systeem

Leerdoelen

• Opbouw huidige periodiek systeem (PS) kunnen beschrijven
• Uitleggen wat groepen en perioden zijn
• Globaal weer kunnen geven waar metalen en niet metalen in het PS staan
• De namen van de groepen 1,2,17 en 18 uit PS kennen

Hoe zij de atomen in het huidige periodiek systeem gerangschikt?

(30 s)

1. naar grootte
2. naar massa
3. naar aantal neutronen
4. naar atoomnummer

Hoe heet een kolom in het periodiek systeem?


(20 s)

1. groep
2. rij
3. periode
4. deel

Welke atoomsoort is geen metaal?


(30 s)

1. Calcium
2. Magnesium
3. Natrium
4. Neon

Welke bewering is niet juist?


(30 s)

1. Alle metalen hebben hebben een metaalglans
2. Alle metalen geleiden stroom
3. Alle metalen reageren met zuurstof en water
4. Alle metalen geleiden warmte

Welke naam heeft groep 1 in het periodiek systeem?

(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

De atoomsoorten F, Cl, Br en I behoren tot de


(20 s)

1. alkalimetalen
2. aardalkalimetalen
3. halogenen
4. edelgassen

Welke bewering is juist?


(30 s)

1. Halogenen zijn niet reactief
2. Edelgassen reageren makkelijk met andere atoomsoorten
3. Alkalimetalen en aardalkalimetalen kunnen met water reageren
4. Metalen reageren altijd goed met elkaar.

2.2 Periodiek Systeem

ontleedbare stof?

Zoals je ziet, kunnen moleculen uit meerdere atoomsoorten bestaan (figuur a en b). 

Je noemt de bijbehorende stof dan een verbinding, ook wel ontleedbare stof genoemd. 

Als een molecuul maar uit één soort atomen bestaat, zoals in figuur c, dan is de bijbehorende stof een niet-ontleedbare stof.

atoom of molecuul

Een molecuul bestaat uit atomen.

Doordat er 118 atoomsoorten zijn, 

kun je oneindig veel moleculen maken.

Elke atoomsoort heeft een eigen naam en een 

symbool.

Een symbool bestaat uit één of twee letters. 

De eerste letter is altijd een hoofdletter 

en de tweede, als die er is, een kleine letter. 

deze moet je kennen

www.bing.com

2.2 Mendelejev

Einde 19e eeuw: 63 elementen bekend, maar

geen samenhang.

Dimitri Mendelejev rangschikte in 1869 de

elementen naar atoommassa.

Ook voorspelde hij (vrijwel juist) het bestaan van

toen nog onbekende atoomsoorten.

Door Rutherfords ontdekking van protonen kon

de huidige rangschikking naar atoomnummer

gemaakt worden.

Aan de slag met opdracht 17 t/m 21

Indeling Periodiek Systeem

Grofweg kun je de atoomsoorten

in metalen en niet-metalen.

     Metalen

Metalen geleiden stroom en warmte,

en hebben een metaalglans.

Indeling Periodiek Systeem

Een kolommen worden een
groep genoemd.
De rijen heten een periode.

Indeling Periodiek Systeem

De atoomsoorten in een

groep hebben vaak dezelfde

chemische eigenschappen.

Indeling Periodiek Systeem

Sommige groepen hebben een
naam:
Groep 1 = alkalimetalen (H niet)
Groep 2 = aardalkalimetalen
Groep 17 = halogenen
Groep 18 = edelgassen

Deze moet je kennen (boek blz. 101)

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 1 = alkalimetalen (H niet)

reageren heftig met water

Groep 2 = aardalkalimetalen

reageren met water en

1 op 1 met een zuurstofatoom.

Bijv: 2 Ca + O₂ -> 2 CaO

Indeling Periodiek Systeem

Dezelfde chemische

eigenschappen:

Groep 17 = halogenen

reageren heftig met metalen

Groep 18 = edelgassen

reageren vrijwel niet

Edelgassen

De edelgassen (groep 18) zijn stabiele stoffen.

Dit komt door de verdeling van de elektronen: de schillen of subschillen zitten “vol”.

Dit noemen we een edelgasconfiguratie.

Andere atomen ‘streven” ook naar deze verdeling door bijvoorbeeld met elkaar te reageren.

Differentiëren

aan het werk met par. 2.2

Opdracht 17 t/m 30

Werk zelfstandig

Of: samen met mij door met dichtheid

Dichtheid 

Formule: Dichtheid = massa / volume

oftewel ρ=m/v

Dichtheid

De dichtheid (ρ) schrijf je vaak als: gram/m³

Massa: schrijf je vaak als gram of kg

Volume schrijf je vaak als cm³, m³ of juist als L of mL

Gebruik GFIRE

Gegevens

Formule

Invullen

Resultaat

Eenheid

Bereken de dichtheid (g/cm³) van
een blokje goud van 3,1 cm³ met de massa: 59,8 gram (GFIRE)

Een blok ijs heeft massa van 0,2 kg en een volume van 217 cm3. Bereken de dichtheid in g/cm3 (GFIRE)

GFIRE

De dichtheid van zilver is 10.49 g/cm³.

A) Je hebt een blokje van 3cm³, bereken de massa

B) Je hebt een blokje van 8cm³, bereken de massa

C)* Je hebt een massa van 31,5g, bereken het volume

Toestandsaanduidingen

Vast: (s)

Vloeibaar : (l)

Gas: (g)

Opgelost in water: (aq)

We noemen dit ook wel

Aggregatietoestanden

Faseveranderingen

Als water verdampt gaat het van de vloeibare fase naar de gasfase.

Notatie: 

H2O (l) -> H2O (g)

Fasedriehoek

3.4 Atoommodel

Atoombouw:

Kern: bevat protonen en neutronen

Elektronenwolk: bevat elektronen die zich in banen rondom de kern bewegen. Dit noemen we schillen.

K-schil: max. 2 elektronen
L-schil: max. 8 elektronen
M-schil: max. 18 elektronen

3.4 Atoommodel

Dus een atoom bestaat uit protonen, elektronen en neutronen, maar hoeveel?

Periodiek Systeem blz. 272

Atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen

Massagetal = aantal protonen + aantal neutronen

Isotopen:

Zelfde atoomsoort dus hebben een gelijk aantal protonen en elektronen, maar een verschillend aantal neutronen.

3.4 Atoommodel

Wat weegt een atoom?

Omdat de massa's zo klein zijn gebruiken we als eenheid voor atoommassa vaak de massa in u (= atomaire massa eenheid) .

1 u = 1,67 ·10 ^-27 kg 

       =  1,67 ·10 ^-24 g