zaterdag 30 september 2023 Hoofd- en bijzaken + bijvoeglijke bepaling

• Nederlands
• Secondary Education
• Age 13

Wat gaan we in deze les doen:

• Hoofd- en bijzaken
• Herhalen tekstverbanden 
• Bijvoeglijke bepaling
• Tussendoor oefenen we met verschillende opdrachten

Hoofdzaken

• Cursus 1 Meer dan lezen §5 blz 33-40
• Wat zijn hoofdzaken?
• Wat zijn bijzaken?

Hoofdzaken -
wat weet jij al?

Hoofdzaken

• De belangrijkste informatie in een tekst. 
• Hoofdzaken staan op voorkeursplaatsen:

      * inleiding 

      * slot van de tekst

      * het begin of einde van een alinea

• Voor een samenvatting van een tekst, gebruik je de   hoofdzaken. 

Kernzinnen

• De kernzin is de hoofdzaak van een alinea
• Kernzinnen zijn meestal de eerste of de laatste zin van een alinea
• Niet alle alinea's hebben kernzinnen.

Samenvatting

• Je leest de tekst en onderstreept de hoofdzaken - let op de voorkeursplaatsen. 
• Je neemt de hoofdzaken over en maakt er een samenhangend verhaal van (je gebruikt signaalwoorden). 
• Door een samenvatting te maken van een tekst, onthoud je de tekst beter.

Woordenschat

• We oefenen met woorden uit de tekst
• Lees tekst 1 op blz 34-35 (cursus 1 Meer dan lezen §5)
• Tekst gelezen -> we zoeken de betekenis van een aantal woorden -> sleep de woorden naar de juiste betekenis

minimaliseren (al. 3)

opgeleukt (al. 3)

uitspattingen (al. 4)

aanvaring (al. 4)

liberalisering (al. 4)

het vrijgeven; afschaffing van beperkingen/regels

conflict; meningsverschil

bijzonderheden; afwijkingen van wat gewoon is

verfraaid; mooier gemaakt

zo klein mogelijk maken

tijdgeest (al. 5)

in kwestie (al. 5)

interpretatie (al. 5)

heeft een prijs (al. 7)

afgezet tegen (al. 8) 

manier waarop mensen denken of handelen in een bepaalde periode

waar het om ging; waarover gesproken werd

opvatting; uitleg/invulling

brengt verplichtingen met zich mee

vergeleken met

Zelf oefenen

Huiswerk:

• Je maakt opdracht 2 (online leeromgeving) 
• Je moet een formulier downloaden.
• Je kan het formulier printen of op                                                         de computer invullen. 

• Volgende slide: Grammatica §7                                                                  bijvoeglijke bepaling

Cursus 5 Grammatica §7 Bijvoeglijke bepaling 

(blz 218-219) 

wat betekent bijvoeglijk? 

(invullen op de volgende slide) 

Wat denk jij dat
bijvoeglijk betekent?

Bijvoeglijke bepaling 

• Een bijvoeglijke bepaling (bijv. bep) geeft binnen een zinsdeel extra informatie over de kern van het zinsdeel (belangrijkste woord)
• Bijv. bep. zegt meestal iets over een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord (wie)
• Een bijv. bep. kan je weglaten uit de zin. De kern blijft over. (het belangrijkste woord)

Voorbeeld 1:

De oude, succesvolle dirigent ontving na het concert een daverend applaus.

1. Verdeel de zin in zinsdelen 

De oude, succesvolle dirigent / ontving / na het concert/ een daverend applaus./

2. Zoek per zinsdeel het belangrijkste woord:

De oude, succesvolle dirigent / ontving / na het concert/ een daverend applaus.

kernwoorden - zelfstandige naamwoorden

dirigent, concert, applaus

3. Noteer de woorden die extra informatie geven over dit kernwoord (deze woorden kun je ook weglaten)

De oude, succesvolle dirigent / ontving / na het concert/ een daverend applaus.

bijv. bep.= oude -> dirigent

bijv. bep.= succesvolle -> dirigent 

bijv. bep.= daverend -> applaus

Voorbeeld 2:

Sommige stoere jongens in deze klas lopen graag in een oud trainingspak.

1. Verdeel de zin in zinsdelen:

Sommige stoere jongens in deze klas / lopen / graag / in een oud trainingspak./

2. Zoek per zinsdeel het belangrijkste woord:

Sommige stoere jongens in deze klas / lopen / graag / in een oud trainingspak./

belangrijkste woorden -> zelfstandige naamwoorden

jongens en trainingspak

3. Noteer de woorden die extra informatie geven over dit kernwoord (deze woorden kun je ook weglaten):

Sommige stoere jongens in deze klas / lopen / graag / in een oud trainingspak./

bijv.bep.= stoere -> jongens

bijv.bep.= in deze klas -> jongens

bijv. bep.= oud -> trainingspak 

Nu ga jij oefenen

Geef antwoord op de volgende 6 vragen

Bij de laatste 2 vragen zoek je naar het wg (werkwoordelijk gezegde) in de zin.

De oude kat is verdwaald.
Wat is de bijvoeglijke bepaling

1. de
2. kat
3. oude
4. verdwaald

De rivier stroomt tegen de harde rotsen aan.
Wat is de bijv. bep in de zin?

1. stroomt
2. harde
3. rotsen
4. rivier

Een lastige...

Wie van dit groepje wordt het aanspreekpunt.
Wat is de bijv. bep.?

1. wie
2. het aanspreekpunt
3. van dit groepje
4. wordt

Heb jij dat zwarte, korte truitje op de markt gekocht?
Wat is de bijv. bep? (meerdere antwoorden)

1. zwarte
2. truitje
3. markt
4. korte

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin?
Hoe willen jullie die boot gaan verplaatsten

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Ik geef me daarvoor op.

Afsluiting

• Volgende week hebben we                                               les op school.
• Breng je Nederlandstalige                                     leesboek mee naar school.
• Huiswerk staat online.

Succes weer deze week!