H4.3 Moleculaire stoffen mengen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4.3 Moleculaire stoffen mengen

Leerdoelen

Je kunt na afloop van de les:

• op basis van de structuurformule voorspellen of een moleculaire stof oplosbaar is in water;
• de termen hydrofiel en hydrofoob toelichten en gebruiken;
• uitleggen wat de begrippen oplosbaarheid, verzadigde en onverzadigde oplossing inhouden;
• een ijklijn tekenen en gebruiken;
• verschillende soorten mengsels omschrijven en voorbeelden van deze mengsels geven

Herhaling: Polair, Apolair en Ionbinding

Het verschil in elektronegativiteit (ΔEN) bepaalt het soort binding (BiNaS 40A)

ΔEN	Soort binding	Voorbeeld
< 0,4	Apolair	C-H, C-S, C=S
0,4-1,7	Polair	C-F, H-Cl, C-O, C=O
> 1,7	Ion	Na + Cl -

Oplosbaarheid

• Polaire stoffen lossen goed op in andere polaire stoffen
  
  
• Apolaire stoffen lossen goed op in andere apolaire stoffen
  
  
  
• Polaire stoffen lossen slecht op in apolaire stoffen (en andersom)

H2O = Polair

Water is de belangrijkste polaire stof

Polaire stoffen lossen dus goed op in water

Deze worden hydrofiel genoemd

Stoffen die niet oplossen in water heten hydrofoob 

Bijv. wasbenzine

Hydrofiel en Hydrofoob

Methanol

Wanneer een stof in staat is om waterstofbruggen te vormen lost hij beter op in water

---O-H

---N-H

Polaire stof

Polaire kop - apolaire staart

Propanol lost dus goed op in water!

Polaire kop-lange apolaire staart

Nonaanol = hydrofoob door zijn hele

lange apolaire staart

Deze Leerdoelen heb je behaald:

Je kunt na afloop van de les:

• op basis van de structuurformule voorspellen of een moleculaire stof oplosbaar is in water;
• de termen hydrofiel en hydrofoob toelichten en gebruiken;
• uitleggen wat de begrippen oplosbaarheid, verzadigde en onverzadigde oplossing inhouden;
• een ijklijn tekenen en gebruiken;
• verschillende soorten mengsels omschrijven en voorbeelden van deze mengsels geven

Maak opdracht 24 en 25

Antwoord 24 en 25

Oplosbaarheid

Oplosbaarheid

De oplosbaarheid is de hoeveelheid van een stof die maximaal kan oplossen in een oplosmiddel.

Wordt er minder opgelost, dan is de oplossing 

onverzadigd.

Wordt er geprobeerd meer op te lossen, 

dan is de oplossing verzadigd.

Oplosbaarheid

De oplosbaarheid hangt af van:

• Het soort oplosmiddel
  
• De hoeveelheid van het oplosmiddel
  
• De temperatuur van het oplosmiddel
  

Oplosbaarheid

Let op:

Van vaste stoffen kan meer oplossen bij een hogere temperatuur van het oplosmiddel.

Bij een hogere temperatuur lossen minder gassen op in het oplosmiddel. 

Aflezen grafiek

Grafiek 4.23 blz 113

Hoeveel gram sacharose kan je oplossen in water bij een temperatuur van 90?

420 gram per 100 gram water

Maak opdracht 29

Antwoord 29

Maak opdracht 32

Antwoord vraag 32

Deze Leerdoelen heb je behaald:

Je kunt na afloop van de les:

• op basis van de structuurformule voorspellen of een moleculaire stof oplosbaar is in water;
• de termen hydrofiel en hydrofoob toelichten en gebruiken;
• uitleggen wat de begrippen oplosbaarheid, verzadigde en onverzadigde oplossing inhouden;
• een ijklijn tekenen en gebruiken;
• verschillende soorten mengsels omschrijven en voorbeelden van deze mengsels geven

Soorten mengsels

Suspensie

Suspensie

Een vaste stof (s) lost niet op in een oplosmiddel (l).

Bijvoorbeeld: zand in water, verf, nagellak.

Kenmerken:

• Troebel (= het tegenovergestelde van helder)
  
• Altijd gekleurd (kan ook wit zijn)
  
• Vaste deeltjes zakken naar de bodem.

Oplossing

Oplossing:

Een vaste stof (s) lost volledig op in een oplosmiddel (l) 
Bijvoorbeeld: water, suiker of zout in water.

Een vloeistof (l) mengt volledig met een oplosmiddel (l) 

Bijvoorbeeld: ranja met water, afwaswater.

Een gas (g) mengt volledig met een oplosmiddel (l) 

Bijvoorbeeld: koolstofdioxide in water.

Kenmerken van een oplossing:

• Helder.
  
• Doorzichtig.
  
• Kan gekleurd zijn.

Emulsie

Emulsie:

Een vloeistof (l) lost niet op (mengt niet) in een oplosmiddel (l).

 Bijvoorbeeld: olie in water, melk.

 

Kenmerken:

• Troebel (= het tegenovergestelde van helder)
  
• Meestal gekleurd
  
• Na verloop van tijd scheid de emulsie zich in 
  verschillendelagen (2-lagensysteem)

Om een emulsie langer gemengd te houden, wordt een emulgator

toegevoegd.

Bijvoorbeeld: eigeel in mayonaise, afwasmiddel voor vette pan.

Rook / nevel /schuim

Rook

• Vaste stof in gas. 

Nevel/mist

• vloeistof in een gas.

Schuim

• gas in een vloeistof

Maak opdracht 34

Antwoord opgave 34

Deze Leerdoelen heb je behaald:

Je kunt na afloop van de les:

• op basis van de structuurformule voorspellen of een moleculaire stof oplosbaar is in water;
• de termen hydrofiel en hydrofoob toelichten en gebruiken;
• uitleggen wat de begrippen oplosbaarheid, verzadigde en onverzadigde oplossing inhouden;
• een ijklijn tekenen en gebruiken;
• verschillende soorten mengsels omschrijven en voorbeelden van deze mengsels geven

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

Leer HS4.3 (blz. 111-114)

Maak de vragen 24 t/m 38 (blz. 115-116)

Kijk de opdrachten goed na, wanneer je ze gemaakt hebt.

Maak een notitie van de vragen die je niet snapte of waarvan je meer uitleg wil hebben.

Stel deze vragen de volgende les.