Toetsvoorbereiding les 3

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Waarnemen en reageren

Welkom

In deze online les ga jij zelfstandig het laatste herhalingsonderdeel doornemen voor het proefwerk.

Na de voorjaarsvakantie hebben jullie een toetsweek.

De week daarna is er een biologie toets over thema 4 (paste niet meer in jullie toetsrooster) en practica examen.

De docent zal jullie na de vakantie hier meer over vertellen. 

Waar gaat deze les over?

Lesstof thema 4 basisstof 4.5+4.6

Tekstboek vanaf pagina 119

Gebruik je boek bij deze les om vragen op te zoeken.

Het is een oefening!

In de les zitten filmpjes; deze moet je bekijken

Zenuwcellen

Onderdelen van het zenuwstelsel

De weg van de impulsen

De weg van impulsen

Zintuigen ontvangen prikkels.

Prikkels worden omgezet in impulsen.

Impulsen volgen een vaste route door het

menselijke lichaam.

Je impulsen bereiken de hersenen: 

bewustwording

Je hersenen sturen impulsen terug en er 

volgt een reactie

prikkel

zintuig

bewustwording

impuls

Sleep naar: Waarnemen of Reageren?

Waarnemen

Reageren

Je ziet een auto op je afkomen.

Je voelt dat  het buiten warm is.

Je springt opzij.

Je doet je jas uit.

1

2

3

4

5

6

Fatih merkt dat hij pijn heeft.

Fatih raakt een hete pan aan.

In zijn huid wordt de prikkel omgezet naar een bericht..

Fatih trekt zijn hand weg.

Zijn hersenen sturen een bericht naar zijn spieren..

Het bericht gaat naar zijn hersenen.

Bewuste bewegingen

Bewegingen die ontstaan in de grote hersenen

Ontstaan vaak door uitwendige prikkels

Je reageert niet op alle prikkels in je omgeving.

Je bent in staat tot filteren en negeren. 

Onbewuste bewegingen

Je kunt bewegingen maken zonder je 

hersenen te gebruiken. Dit noemen we 

reflexen. 

Reflexen

Pupilreflex

Terugtrekreflex

Kniepeesreflex

Bewust vs onbewust

Hoe worden prikkels opgevangen?

1. Door de zenuwen
2. Door de zintuigen

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Kun je een reflex tegenhouden

1. Ja
2. Nee

Een reflex is ter bescherming.

1. Juist
2. Onjuist

Waarom gaat een reflex zo snel?

1. De impuls hoeft niet naar de hersenen
2. Een reflex krijgt voorrang in de hersenen
3. Een reflex zie je aankomen en daardoor ben je er al klaar voor

Een reflex loopt via....

1. De kleine hersenen
2. De grote hersenen
3. De hersenschors
4. Het ruggenmerg

Oefenvraag

Een hele jonge baby kan al drinken bij de moeder door het aangeboren zuigreflex. Dit doet een baby als hij honger heeft en een aanraking op de wang voelt. Hij stopt pas als hij voldoende heeft.

Zet de gebeurtenissen hieronder in de juiste volgorde. Begin bij 6. 

1. De bewegingszenuwcellen geleid impulsen naar een spier.

2. De impulsen gaan over op schakelcellen.

3. De impulsen gaan over van de schakelcellen naar de bewegingszenuwcellen.

4. De impulsen gaan via gevoelszenuwcellen naar de hersenstam.

5. De spieren trekt samen en de mond maakt zuigende bewegingen.

6. Door de aanraking van de wang ontstaan er impulsen in de zintuigcellen van de baby.

7. Er gaan impulsen naar de hersenen waardoor bewustwording optreedt.

Uitleg 4.6 Hormonen

Groeispurt in de puberteit ontstaat doordat er meer groeihormoon aangemaakt wordt. Niet iedereen maakt voldoende groeihormonen aan. 

Hersenen

''Meesterbrein''

Aansturen van alle processen in je lichaam kan op twee manieren:

1. Zenuwen
2. Hormonen

Hormonen

• Regelstoffen die aangemaakt worden in hormoonklieren.
• Vanuit de klieren gaan de hormonen het bloed in en verspreiden zij zich door het lichaam.

6 hormoonklieren

Je lichaam kent veel verschillende hormoonklieren.

In je tekstboek op pagina 125 zie je een overzicht.

Hypofyse

Schildklier

Je schildklier regelt de verbranding van glucose in cellen

Bijnieren

Produceert adrenaline. 

Deze hormonen helpen het lichaam zich aan te passen:

• bij psychische stress, zoals angst
  
• bij lichamelijke stress bij bijvoorbeeld inspanning of griep
  

De hormonen zorgen ervoor dat:

• de hartslag en de ademhaling versnelt
  
• de bloeddruk stijgt
  
• de bloedvaten in de spieren verwijdt
• meer energie vrijkomt door afbraak van suikers

Eilandjes van Langerhans

Eilandjes van Langerhans

Cellen in de alvleesklier die 2 hormonen produceren.

1. Insuline
2. Glucagon

Deze 2 hormonen regelen de bloedsuikerspiegel: de hoeveelheid suiker in je bloed

Eierstokken: oestrogeen

Teelballen: testosteron

Waardoor worden de hormonen gemaakt?

1. Alvleesklier
2. Hormoonklier
3. Bijnieren
4. Hormonen

Hormonen zijn:

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken
4. Hormoonklieren

De menstruatie wordt geregeld door hormonen

1. Juist
2. Onjuist

Er is één hormoon dat sneller werkt dan de andere hormonen.
Welk hormoon is dat?

Hormonen verlaten een hormoonklier via afvoerbuizen

1. Juist
2. Onjuist

Hormonen werken sneller dan impulsen

1. Juist
2. Onjuist

Wat is de functie van hormonen?

1. hormonen regelen de werking van organen die er gevoelig voor zijn
2. hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren
3. hormonen zorgen voor snelle reacties op bepaalde prikkels

Wat regelen de hormonen uit de eilandjes van langerhans?

1. adrenaline in je bloed
2. hoeveelheid suiker in je bloed
3. geven hormonen af
4. zorgen voor verbranding

Welke hormoonklier produceert hormonen voor de ontwikkeling van eicellen?

1. Eierstok
2. Hypofyse

Welke hormonen zorgen voor de veranderingen bij de man?

1. oestrogeen
2. testosteron

Welke hormonen regelen de hoeveelheid glucose in je bloed?

1. Adrenaline
2. Glucose
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en adrenaline

Einde

Je hebt nu een herhaling van de lesstof gezien.

Je hebt oefenvragen gemaakt.

Je hebt filmpjes bekeken over de lesstof.

Nu is het aan jou om te leren voor het proefwerk!

Hoe leer je voor biologie?

• Samenvatting in je boek

Achterin in je boek staat een samenvatting. Lees deze samenvatting door. Overhoor jezelf, maak begrippenkaartjes, ken de samenvatting uit je hoofd.

• Begrippen

In het boek worden belangrijke begrippen in het dikgedrukte blauw weergegeven. Je zou een begrippenlijst kunnen maken waarin je deze begrippen opschrijft + een omschrijving van de begrippen geeft.

• Oefen met het maken van vragen in de digitale methode