Cultuur van de kerk - kathedraal

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Cultuur van de kerk - Kathedraal H2.2

Wat gaan we doen

Intro 

Kathedraal

Kantwerk van steen

Liturgie

Opdrachtje

Wat weet jij van kathedralen?

Kathedralen

12e eeuw steden groeien

Burgers steeds belangrijker

Bouwstijl vanaf 1150 Frankrijk over europa is gotiek

Latijn voertaal

Christus wordt steeds menselijker gemaakt

Wat is een groot verschil tussen kloosters en kathedralen?

Hoe begrijpt de gewone burger de kerk als ze niet latijn kunnen?

1. De dienst is niet meer in het Latijn.
2. Er gaan geen burgers naar de kerk.
3. De kerk gebruikt muziek en toneel.
4. Iedereen is verplicht Latijn te leren.

2.2 Kathedralen

• Abt Suger. 

• Getalenteerde abt 20 jaar
• Door zijn ouders weggegeven aan de kerk. 
• Hij was van de kerk, de kerk was van hem. 
  

• Opdracht om de kerk te verbouwen 

• Van schoonheid van schoonheid naar de schoonheid van het licht.

• Denk niet aan de moderne  gebouwen vol met licht. 
• Niet de focus dat de kerk volstroomde met kerk licht. 

• Maar als een waterval . 

• Unieke en vol met melodramatische nieuwe lichteffecten 
  

glas in lood

roosvenster

skeletbouw

spitsbogen

steunberen

luchtbogen

Onze-lieve-vrouwekathedraal

Kathedraal van Chartres

Gotiek 

• Geloof moet aansprekender  
• Licht
• Het goddelijke moet  
  zichtbaar zijn in het licht.
• Nieuwe technieken
  maakte dit mogelijk

• Spitsbogen
• Skeletbouw

• Steun beren 
• Luchtbogen 

book of Kells - circa 800 n chr

• Glas in lood 
• Gebrand schilderde ramen
• Vensters met oplichtende christelijke  voorstellingen 
• Glinsterend door de hele kerk heen = schoonheid van het licht 

Het nieuwe gedachten goed (later de Gotiek genoemd): 

Licht is de bron van alle zichtbare schoonheid. 

En licht komt van God:

Schoonheid (licht) werd gezien als hulpmiddel tot het immateriele te komen. 

Dus ruimte om met licht de schoonheid te centralisceren 

Romaanse Gedachten goed:

"Een met goud, zilver en gebrandschilderd glas opgesmukte ker een synagoge van Satab"

Sober

Juist geen poespas 

Geestelijkheid een model van kuisheid en eenvoud. 

Focus op geloof meer tot je zelf. Inkeer

2.2 Kantwerk van steen 

• Concurrentie strijd 
• Gilden 
• Wie moesten betalen? 

• Notre-dame 
• Menselijker 
• Maria moeder van Jezus. De menselijke rol

3 lagen 

Beneden

Midden

Boven 

Notre-dame Reims

Notre-dame Parijs

Spitsbogen 

Roostervenster & openingen 

Rij met beelden Franse koningen. Tot 1825 in de kerk gekroond 

• Overgang van romaans naar gotiek. 
• Stof uitdrukking 
• Gelaat
• Emotie 
• Realistischer 
• Annunciaitie (engel en maria)
• Moeder Johanes de doper ontmoet Maria. Heilige geest

annunciatie en visitatie notre dame reims

portrait of jesus , Mozaïek, 9de eeuws

portrait of jesus Giotto Cappella degli 

Scrovegni (13de eeuw)

• De kerk als een prentenboek. 
• Verhalen worden afgebeeld.
• Bijbelverhalen 
• Ook dierenriemen 
• Over zichten van de natuur
• Artes Liberales (wiskunde, gramatica, taal, muziek)

West deur Chartres - 7 Artes Liberales

Liturgie

Aantrekkelijker door: 

• De architectuur (Gotiek) 
• Noem drie manieren hoe ze dit deden?

Maar ook aantrekkelijker door:

• Muziek
• Meerstemmige Polyfonie 
• Menselijke weergave 

Doel: 

• Mensen in vervoering laten raken. 

Polyfonische liederen: 

• Eén stemmig karakter word los gelaten.
• Meer melodieën tegelijker tijd 
• "In de polyfonie volgden verschillende stemmen tegelijkertijd verschillende melodische paden"
• Tekst overdracht minder belangrijk 
• Vervoering 

Gregoriaanse liederen: 

• Syllabisch gezongen
  Eéntonig 
• Melismatisch
• Sober
• Focus op de tekst 

• Syllabisch gezongen
• Eéntonig 
• Melismatisch

• Begin één stemmig later meerstemmig. Maar op met één melodie 

Hoe zie je vergelijking tussen gotische architectuur en polyfonie muziek?

Gotische architectuur  & Polyfonie 

• Herhaling 
• Ritme
• Variatie 
• Groots 
• Mysterieus 

Sint-Janskathedraal ('s-Hertogenbosch)

Theater in de kerk: 

• Voorzichtig
• Dialogen 
• Voorlezen

Later:

• Pasen
• Kostuums & decor stukken 
  
• Volkstaal 
• Levendig & Meevoerig

Opdrachtje 

Eigen glas in lood maken

Heiligen

Eigen helden 

10 min!!