13.6 Politiek en overheidsbeleid

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

13.6 Politiek en overheidsbeleid

1. Ideologieën

2. Beleidsinstrumenten (middelen)

3. Positieve en negatieve effecten 

Opbouw les & week

Vandaag: 15 min uitleg - 30 min werken

Morgen: HC 45 min (je mag wat anders doen, maar niet praten)

Woe: oefenen en vragen stellen.

Soc. - Conf. - Lib

Socialisme: de overheid moet sociale ongelijkheid tegengaan. De vrije markt moet aan regels gebonden zijn om kansarmen te beschermen. Veel overheidsingrijpen. Betaalbaar door veel mensen aan het werk, gelijke kansen bieden.

Confessionalisme: Gespreide verantwoordelijkheid (individu - maatschappelijk middenveld - overheid). Staatsvrije ruimte: ruimte die de overheid creëert en waar mensen/maatsch middenveld zelf verantwoordelijk zijn (bijv. bijzonder onderwijs)

Liberalisme: Als je de vrije markt zijn gang laat gaan, komt het goed. Overheid moet zich zo min mogelijk bemoeien: deregulering & privatisering. Eigen verantwoordelijkheid: zelf verzekeren, inkomensverschillen zijn ok (mogen zelfs groter), lagere belastingen --> meer werkgelegenheid. 

Beleidsinstrumenten

= middelen

Maakbaarheid van de samenleving.

5 soorten beleid (deze moet je kennen!)

1. Sociale zekerheid

De maatschappij geeft burgers de zekerheid dat ze in leven kunnen blijven als ze niet meer kunnen werken.

AOW, WIA, bijstand, WW, kinderbijslag, etc.

80 miljard! Betaald uit ....

2. Actief arbeidsmarktbeleid

Lage werkloosheid = lage kosten sociale zekerheid & veel inkomsten uit belasting! Dit willen alle ideologieën. 

1. creëren werk (door subsidies, opdrachten, lage belastingen)

2.  (om)scholing om werklozen aan een baan te helpen

3. Inkomensverdelingsbeleid

IN: Belastingen & premies UIT: subsidies (bijv. voor bedrijf om 'werknemer met afstand tot arbeidsmarkt' aan te nemen)

Doel: nivelleren/denivelleren

NL: Progressief belastingstelsel (nivelleren)

4. Onderwijsbeleid

Gelijke kansen = investeren in jongeren met achterstand.

Voorschoolse educatie/tegengaan voortijdig schoolverlaters.

betere opleidingen --> minder uitkering & meer belasting & minder ongelijkheid.

5. Wijkgericht achterstandsbeleid

'Slechte' buurten opknappen om zo betere kansen te bieden.

Effecten (moet je kunnen toepassen)

Pak p. 92 (opdr boek) erbij.

Positief: Minder sociale ongelijkheid, minder beloningsongelijkheid, minder kansenongelijkheid.

Negatief: Hoge uitgaven, weinig prikkel om te werken, minder doelmatig inzet van middelen*

Maak:

Opdr 27 (schema par 13.6 - goede leeroefening)

Opdr. 32 Toepassen met Gini-score (komt wel eens op Examen voor)

Klaar? Kijk na, maak nog een opdr., vat samen of stamp de concepten (Eigen verantwoordelijkheid ;) )