6.2 Karel de Grote, vader van Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

H6: Licht op de Middeleeuwen

6.2: Karel de Grote, vader van Europa

Hoe heet dit tijdvak?

1. Tijd van Ridders en Monniken
2. Tijd van Monniken en Ridders
3. Tijd van Ridders en Kerken
4. Tijd van Kerken en Ridders

Over welke tijd gaat 

dit tijdvak?

1. 100-600
2. 600-1000
3. 600-1200
4. 500-1000

Sleep alle voorwerpen die met dit tijdvak te maken hebben naar het tijdvak-pictogram.

Leerdoelen

1: Je kunt uitleggen waarom Karel de Grote tot keizer gekroond werd.

2: Je kunt het feodale stelsel beschrijven.

3: Je kunt bewijzen dat Karel de Grote aandacht had voor het christendom, onderwijs en kunst.

+ Je kan uitleggen waarom Karel de Grote 'de vader van Europa' wordt genoemd

Onrustige tijden

Na de Romeinen namen verschillende Germaanse stammen de macht over in Europa. 

In 481 werd Clovis koning van de Franken. Het Frankische Rijk werd onder hem het machtigste van Europa. Clovis bekeerde zich ook tot het christendom. 

Na Clovis' dood viel het Frankische Rijk uiteen. Het rijk werd onder zijn vier zonen verdeeld.

Karel de Grote

Na eeuwen oorlog werd Karel de Grote in 768 koning van de Franken. Hij versloeg de Friezen en Saksen en deed zijn best om iedereen christen te maken. 

Vanuit de standenmaatschappij stond de geestelijkheid natuurlijk boven de adel. 

In het jaar 795 braken er in Rome veel opstanden uit nadat Leo III de nieuwe paus was geworden. Karel de Grote hielp de nieuwe paus met zijn leger. Leo III was zo tevreden, dat hij Karel in het jaar 800 zelfs tot keizer kroonde! 

Hier staan landen van Europa. Horen ze wel of niet bij het rijk van Karel de Grote?  Sleep ze naar de juiste plek.

Nederland

België

Frankrijk

Italië

Duitsland

Engeland

Niet

Wel

Dit zijn schaakstukken van een schaakspel uit de twaalfde eeuw, die ook wel The Lewis Chessman worden genoemd. Ze zijn gemaakt van walrustand.

Sleep de onderdelen naar de juiste schaakstukken.

Adel

Geestelijkheid

Ridder

Koning

Bisschop

Het Feodalisme

Het rijk van Karel de Grote was erg groot en een hoofdstad was er niet. Karel de Grote trok daarom met zijn hele hofhouding door zijn gebied om de wetten en regels bekend te maken. Dit was niet heel handig en daarom bedacht Karel de Grote het leenstelsel oftewel het feodalisme. 

Karel de Grote is de koning en daarmee de leenheer. Hij vraagt de adel om te helpen met oorlogen, belasting en bestuur. In ruil daarvoor krijgen zij een stuk grond. Daarom noem je de adel leenmannen. 

Een paar edelen werden ridder in dienst van de koning. Je bent dan een vazal. 

Versplintering

Volgens het leenstelsel bleef het land altijd van Karel de Grote. Na de dood van een leenman moest het land terug worden gegeven aan de leenheer, die een nieuwe leenman zou zoeken. 

Vaak vond een leenman het gebied dat hij te leen had zelf ook te groot om te besturen, daarom leende hij vaak een deel ervan door aan een achterleenman.

Dit zorgde voor Karel de Grote en zijn opvolgers voor enorme problemen! Veel leenmannen beschouwden de geleende grond als hun eigendom, waardoor de leenheer steeds minder invloed had. 

Verspreiden christendom

De Frankische koningen Clovis en Karel de Grote wilden heel graag het christendom door Europa verspreiden. Daarvoor stuurden zij missionarissen naar de Germaanse volken. Twee bekenden zijn Willibrord en Bonifatius. 

Het uitbreiden van het christendom ging niet altijd even vriendelijk: soms werd er met geweld gedreigd het christendom aan te nemen. 

Strip uit 'van nul tot nu'

Zou jij kunnen leven in een klooster?

2.30: opstaan

2.30 - 3.00: studie en meditatie

3.00 - 5.00: kerkdienst /bidden

5:00 - 6:00: studie en meditatie

6:00 - 7:30: kerkdienst /bidden

7:30 - 8:00: werken

8:00 - 9:30: kerkdienst /bidden

9.30 - 12.00: werken

12.00 - 13.30: kerkdienst /bidden

13.30 - 14.00: avondeten

14:00 - 16:15: werken

16:15 - 17:30: kerkdienst /bidden

17:30 - 18:00: studie en meditatie

18:00 - 18:30: kerkdienst /bidden

19:00: slapen

Kloosterregels

Veel mensen in de middeleeuwen trokken zich terug in een klooster om zich daar bezig te houden met het geloof. Mannen noem je monniken en vrouwen nonnen. 

Monniken en nonnen konden lezen en schrijven, ook in het Latijn. In veel kloosters was een bibliotheek waar teksten uit de oudheid werden bewaard.

Karel de Grote had ook veel aandacht voor onderwijs. Zoveel mogelijk mensen moesten volgens hem leren lezen en schrijven. De geestelijkheid verzorgde dit onderwijs. 

Al deze opleving van kunst en wetenschap noem je de Karolingische Renaissance. 

Karolingische Renaissance

Schrift vóór Karel de Grote

Schrift ná Karel de Grote

Bij de palts in Aken wordt sinds 1954 elk jaar de Karelsprijs uitgereikt aan personen of organisaties die zich hebben ingezet voor de Europese eenwording.

De prijs is genoemd naar Karel de Grote.

Vind jij het een goed idee om de prijs naar Karel te noemen? Leg je mening uit:

Evaluatie: Stel, je hebt een tijdmachine.  

Je gaat terug naar de Vroege Middeleeuwen (500-1000). Wie zou jij dan willen zijn?

Leg je keuze ook uit!

Karel de Grote

De Paus

Een leenman

Een leenheer

Een achterleenman

Een geestelijke

Hashtag! Welke 'hashtags' passen volgens jou bij deze les? Noem er minimaal 5. 

1: Je kunt uitleggen waarom Karel de Grote tot keizer gekroond werd.

2: Je kunt het feodale stelsel beschrijven.

3: Je kunt bewijzen dat Karel de Grote aandacht had voor het christendom, onderwijs en kunst.

+ Je kan uitleggen waarom Karel de Grote 'de vader van Europa' wordt genoemd

1: Je kunt uitleggen waarom Karel de Grote tot keizer gekroond werd.

2: Je kunt het feodale stelsel beschrijven.

3: Je kunt bewijzen dat Karel de Grote aandacht had voor het christendom, onderwijs en kunst.

+ Je kan uitleggen waarom Karel de Grote 'de vader van Europa' wordt genoemd

Ik ken ze alle 4

Ik ken er 3 van de 4

Ik ken er 2 van de 4

Ik ken er 1 van de 4

Ik ken er geen een

Werktijd

STAP 1

STAP 2

Klaar? 

Maak 6.2: Karel de Grote, vader van Europa vraag 6a, 6b, 9a, 9b, in tijd voor geschiedenis.

Hoe?

• Zelfstandig werken
• Vraag? Steek je vinger op!

Nakijken via Tijd voor GS

Even wat voor jezelf

www.zapp.nl