H5 KT Taalverzorging - het bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

H5 KT Taalverzorging - het bijvoeglijk naamwoord

Leerdoelen

woordsoorten:

Je kunt een lidwoord in de zin herkennen.

Je kunt zelfstandige naamwoorden in de zin aanwijzen.

Je kunt bijvoeglijke naamwoorden in de zin aanwijzen.

Wat is een lidwoord?

Wat is een 'fiets' voor soort woord?

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. lidwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is 'de' voor soort woord?

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bepaald lidwoord
4. onbepaald lidwoord

Lidwoorden

• De (bepaald lidwoord BLW)
  
• Het (bepaald lidwoord BLW)
• Een (onbepaald lidwoord OLW)

Lidwoorden horen altijd bij een zelfstandig naamwoord

Wat is het woordje 'de' in deze zin:
De jongen deed goed zijn best.

1. BLW
2. OLW
3. ZN
4. Geen van alle

Het zelfstandig naamwoord

• Alle woorden waar je 'de', 'het' en 'een' voor kunt zetten

• Mensen, namen, dieren, dingen, plaatsnamen, etc.

• Je kunt het er een verkleinwoord van maken (tje of je).

Zelfstandig naamwoord

mensen, dieren, dingen, planten

je kan er meestal een lidwoord voor zetten: de lucht, het boek

namen zijn ook zelfstandige naamwoorden: Karin, Disney, Noordik, Vroomshoop, Overijssel

Hij toonde een kaart met de route van de orkaan.

lw = 

zn = 

Hij toonde een kaart met de route van de orkaan.

Wat is het zelfstandig naamwoord in deze zin:
Het meisje lette goed op.

1. Het
2. meisje
3. lette op
4. goed

Wat zijn de bijvoeglijke naamwoorden?

Die gekke Tommy gooide zijn nieuwe iPhone zo in de grijze afvalbak.

Wat is een bijvoeglijk naamwoord?

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord (bn) zegt iets over een zelfstandig naamwoord (zn).

• 1A is een leuke klas.
• Die grappige Willem weet het altijd beter.
• Ons vakantiehuis is prachtig.

Hoe schrijf je een bijvoeglijk naamwoord?

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Vaak komt er een -e achter het woord (lange vorm), maar niet altijd (korte vorm).

• Een leuke klas / De klas is leuk.
• De grappige jongen / De jongen is grappig.
• Het prachtige vakantiehuis / Een prachtig vakantiehuis.

Wanneer kort? Wanneer lang (met -e)?

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Een mooi meisje                      Een mooie jongen

Een groot huis                          Een grote flat

Waarom is dat?

Wanneer kort? Wanneer lang (met -e)?

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Kort:

• Na het lidwoord ‘een’ als het woord onzijdig is (een het-woord is)
   Een groot vakantiehuis // Een mooi gerecht
  
• Als het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord staat.
   Die scholier is fantastisch. // Het huis is schitterend.
  

Lang:

• Na het lidwoord ‘de’ en ‘het’.
   De grote jongen // Het mooie gerecht
  

• Na het lidwoord ‘een’ als het woord mannelijk of vrouwelijk is (een de-woord is).
   Een leuke vriendin // Een fantastische show
  
• Als er geen lidwoord voor een woord in het meervoud staat.
   Slimme leerlingen // Grote groepen
  

Hoe schrijf je de lange vorm?

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

De lange vorm:

• Zet een -e achter het woord: mooi, mooie / fijn, fijne

• Verdubbel de laatste letter en zet een -e achter het woord: fris, frisse / glad, gladde / wit, witte
• Dubbele klinker? Haal een a, e, o of u weg en zet een -e achter het woord: traag, trage / leeg, lege / dood, dode / zuur, zure.​
• Verander een -f in een -v- of een -s in een -z- en zet een -e achter het woord: lief, lieve / naïef, naïeve / grijs, grijze / vlekkeloos, vlekkeloze
  

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Is het bijvoeglijk naamwoord een materiaal (stof), dan schrijf je het bijna altijd met -en.

• De gouden beker
• De papieren versie
• Het katoenen shirtje
• De wollen sjaal
  

Let op: bij 'moderne stoffen' en stoffen met een naam geleend uit een andere taal is er vaak geen uitgang met -en.

• De plastic stoel
• De suède jas
• De corduroy broek

Samen oefenen

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

1. Jerry draagt een (stoer) jasje.
2. Want hij is een (cool) jongen.
3. Hij heeft het gekregen van zijn (lief) moeder.
4. Die (zilver) mouwen zijn echt heel dope.
5. Ik heb (metaal) velgen gekocht voor mijn racefiets.
6. In dat (knus) huis woont haar opa.
7. Het is net een (goud) kooi.
8. Dat is een (schitterend) verhaal.
9. Ik krijg er bijna (vochtig) ogen van.

• Pak pen & papier
• Noteer de juiste vorm
• Je hebt 4 minuten de tijd

Samen oefenen - nakijken

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

1. Jerry draagt een stoer jasje.
2. Want hij is een coole jongen.
3. Hij heeft het gekregen van zijn lieve moeder.
4. Die zilveren mouwen zijn echt heel dope.
5. Ik heb metalen velgen gekocht voor mijn racefiets.
6. In dat knusse huis woont haar opa.
7. Het is net een gouden kooi.
8. Dat is een schitterend verhaal.
9. Ik krijg er bijna vochtige ogen van.

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

QUIZ 

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Hans en Marije hebben een (groot) probleem.

1. grote
2. groten
3. groote
4. groot

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Hij knalde op de (beton) paaltjes.

1. betonne
2. betonnen
3. betonen
4. betone

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Dat (raar) jong heeft mijn stuntstep gestolen.

1. rare
2. raare
3. raren

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Dat is een (prachtig) uitvoering.

1. prachtig
2. prachtigen
3. prachtige

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Wat een (bizar) vertoning!

1. bizarre
2. bizar
3. bizare

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Die jongen droeg een (zijde) jurk.

1. zijde
2. zijden

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Wat een (gezellig) familie is dat geworden.

1. gezellig
2. gezellige
3. gezelligen

Wat is de correcte vorm van het bijvoeglijk naamwoord?

Het was een (druk) bedoening in het Vondelpark.

1. druk
2. druke
3. drukke

Aan de slag!

Spelling - bijvoeglijk naamwoord

Je kunt nu beginnen aan de opdrachten in Nieuw Nederlands. 

KGT            H5 / TAALVERZORGING / BIJVOEGLIJK NAAMWOORD

                   

Let op: je maakt alle opdrachten voor een beoordeling!