AFP DA1.4.1 - Oncologie en Lymfe

• Anatomie, Fysiologie en Pathologie
• MBO
• Studiejaar 1

Anatomie, Fysiologie en Pathologie 

Week 16

Leerjaar 1

Periode 4

Lesdoelen

Aan het eind van de les kan je:

• Benoemen uit welke onderdelen het bloed bestaat.
  
• Uitleggen wat de belangrijkste functies zijn van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.
  

Theorie - lymfatisch stelsel

Lymfatisch stelsel

• Lymfevaten (kleine en grote lymfevaten)
• Lymfeklieren
• Lymfoïde organen (organen die met lymfe te maken hebben)

Functie (1) - drainage

• Ontstaan van lymfe - vocht uitwisselen tussen bloedvaten en lymfevaten
  
• Druk in haarvatennetwerk > plasma door de wand heen
  
• 15% vocht = interstitiële vloeistof (cellen krijgen voeding)
  
• In lymfestelsel = lymfe

Lymfevaten

Functie - Afweer/Immuniteit

• Antigenen in lymfevocht =  ziekteverwekkers
•  Witte bloedcellen (lymfocyten) gaan aan het werk om de ziekteverwekker te bestrijden

Lymfeklieren

- zorgen voor filteren van lymfe = het verwijderen van antigenen (ziekmakers) door maken van antilichamen

= gezwollen klier

Lymfoïde organen

• Amandelen (bescherming)
• Thymus/zwezerik (bescherming)
• Milt (verwijdering = opruimen)

tussen borstbeen en sternum

Actieve en passieve immunisatie

• Natuurlijke en kunstmatige actieve immunisatie
• 
  
• Natuurlijke en kunstmatige passieve immunisatie

Zie volgende video .............

Actieve immunisatie: lichaam maakt zelf antilichamen (antistoffen aan) 

Natuurlijke = ziekteverwekker het lichaam in en geugencellen aanmaken

Kunstmatige = injectie, deel of verzwakt ziekteverwekker het lichaam in - je maakt zelf antilichamen en geheugencellen aan. 

Passieve immunisatie: lichaam hoeft antilichamen niet zelf aan te maken. Geen geheugencellen, bescherming is tijdelijk

Natuurlijk = baby antilichamen via moeder of moedermelk

Kunstmatige = op moment van nood injectie geven voor aanmaken van antilichamen (bijv slangenbeet, hondenbeet)

Wat gaan we doen vandaag

• Terugblik  & Vooruitblik 
• Theorie celdeling en oncologie
• Huiswerk ....

Terugblik en vooruitblik 

• Oncologie en lymfe
  
• Inleiding en behandeling kanker, Borstkanker, Leukemie,   Lymfomen

Oncologie

De ontwikkeling van kanker

Een kankercel (met fout DNA) kan geen signaal afgeven dat er moet worden gestopt met delen

Kankercel

1. DNA van enkele cellen is beschadigd.

2. Cellen krijgen geen signaal om te stoppen met de celdeling, ook niet als er genoeg nieuwe cellen zijn gemaakt.

 Gezonde cellen krijgen dit signaal wel.

3. Cellen blijven zich delen, zonder remming.

4. De nieuwe kopieën hebben ook allemaal dezelfde beschadiging in het DNA, waardoor zij ook snel zullen delen.

Gevolg: ophoping van cellen, die samen een tumor vormen

Ongewenst en ongeremd delen van cellen door een beschadiging aan het DNA noemen we kanker

In begin kan het lichaam deze foute cellen nog opruimen

Tumoren

• Goedaardige tumoren    = benigne tumoren
• Kwaadaardige tumoren = maligne tumoren = kanker 

Benigne: Benigne tumoren drukken andere weefsels alleen opzij, maar groeien niet in. 

Maligne: Ingroei in omliggende weefsel = Maligne tumoren kunnen uitzaaien (metastaseren) waardoor uitzaaiingen (metastasen) in andere delen van het lichaam kunnen ontstaan.

Leeftijd, DNA, Infecties, UV straling of radioactieve straling, 

9 alarmsignalen

De volgende 9 alarmsymptomen

1. Blijvende hoest, soms met ophoesten van bloed en slijm

2. Slikproblemen

3. Moedervlekken die er afwijkend uitzien

4. Een schilferende plekje op de huid

5. Een knobbeltje ergens in het lichaam

6. Ongewoon vaginaal bloedverlies (vrouwen) of zaadbalklachten (mannen)

7. Problemen bij of veranderingen van de ontlasting

8. Problemen of veranderingen bij het plassen

9. Gewichtsverlies zonder aanleiding

Huiswerk? / Opdracht

Gebruik een ziektebeeld formulier om uit te werken:

Zoek 1 kanker type op specifiek voor kinderen, Borstkanker, Leukemie en  Lymfomen

Anatomie, Fysiologie en Pathologie 

Week 16

Leerjaar 1

Periode 4

Programma

• Terugblik vorige les
• Theorie benigne gezwellen
• Opdracht & Huiswerk 

Terugblik vorige les

• Wat is benigne? Wat is maligne?
• Welke 9 alarmsignalen ken je?
• Hoe ontstaat kanker? 

Benigne gezwellen

Inleiding medische kennis 

Benigne gezwellen

Fibroom, vaak bij volwassene oorzaak onbekend maar heeft mgl te maken met kleine verwonding. Veelal in gezicht of hals.

Lipoom: vetbult, vetweefseltumor, subcutaan; oorzaak onbekend. Operatief verwijzdern

Benigne gezwellen

Mollusca Contagiosa

Verruca vulgaris

Verruca vulgaris: wrat. Bloemkoolachtig, HPV virus, verdwijnt vanzelf na 2 jaar anders stikstof.

Waterwratjes: bolvormig met een putje met witte brei. Besmettelijk, verdwijnen vanzelf na maanden of jaren> ontsteking betekent verdwijnen

Benigne gezwellen

                                                    Oestrogeen!

Myoom: spierweefseltumor in baarmoeder. Oorzaak onbekend maar groeit onder oestrogeen. Bloedverlies en buikpijn. IUD is behandeling of OK. Na overgang klachten voorbij

Fibroadenoom: Bind=fibro, klier=adenoom. Oestrogeen, jonge vrouwen, OK

Benigne gezwellen

Hemangioom: bloedvatentumor, baby/kind. Aarbeien of frambozenvlek tot 5 jr. 

Naevus: moedervlek, tumor van pigmentcellen. Geboorte tot 30 jaar ontstaan deze. Wat zijn de risicofactoren?

Benigne gezwellen

Zwelling van slijmvlies - binnenbekleding organen

Darm= adenomateuze poliep

Blaas = papiloom

Altijd OK!

Opdracht

Opdracht benigne gezwellen

Gebruik je boek! 

Vorige les

Bronchuscarcinoom: 

Mammacarcinoom: 

Cervixcarcinoom: 

Colon- en rectumcarcinoom: 

Melanoom: 

DNA van enkele cellen is beschadigd

Mutatie (gezonde cellen krijgen een signaal om te stoppen met celdeling, kankercellen niet)

Cellen blijven zich delen, zonder remming

Nieuwe kopieën van cellen hebben dezelfde beschadiging in DNA

Ophoping van cellen = tumor