Grammatica zinsontleding H6 , les 1, havo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Zinsdeelzinnen

- owzin

- lvzin

- mvzin

- bwbzin 

Lesdoel

Aan het eind van de lessenserie kun je:

- onderscheid maken tussen zinsdelen en zinsdeelzinnen

- zinsdeelzinnen herkennen en benoemen

Noteer onderstaande zin korter, door de bijzin te vervangen door één woord.
Omdat het keihard regent, blijf ik lekker binnen.

Noteer onderstaande zin korter, door de bijzin te vervangen door één woord.
Piet heeft gehoord dat de excursie niet doorgaat.

Noteer onderstaande zin korter, door de bijzin te vervangen door één woord.
Wie nu doorrijdt, geeft hij een waarschuwing.

Noteer onderstaande zin korter, door de bijzin te vervangen door één woord.
Wie de wedstrijd wint, wordt clubkampioen.

Zinsdeelzin

Een bijzin maakt onderdeel uit van de hoofdzin. De bijzin heeft daarin een functie: deze kan onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp of bijwoordelijke bepaling zijn. Omdat het gaat om een bijzin, noemen we die onderwerpszin (owzin), lijdend voorwerpszin (lvzin), meewerkend voorwerpszin (mvzin) en bijwoordelijke bepalingszin (bwbzin)

Stappenplan

1) Bepaal de bijzin

2) Vervang de bijzin door een woord of woordgroep

3) Ontleed deze nieuwe zin

4) De bijzin heeft dezelfde functie als als het woord/woordgroep waardoor je hem hebt vervangen.

Voorbeeld bijzin benoemen

Dat Yildiz biologie zou gaan studeren, had volgens mij niemand verwacht. 

1. Bz: dat Yildiz biologie gaat studeren
2. dat had niemand volgens mij verwacht
3. pv: had, ow: niemand, wg: had verwacht, lv: dat
4. dat Yildiz biologie gaat studeren = lvzin  

Voorbeeld bijzin benoemen

Hij verlaat het feest, omdat hij de laatste trein moet halen. 

1. Bz: omdat hij de laatste trein moet halen
2. daarom verlaat hij het feest
3. daarom = bwb  
4. omdat hij de laatste trein moet halen  = bwbzin 

Voorbeeld bijzin benoemen

Wie in de toekomst op Mars gaat wonen, kan niet meer terugreizen naar Aarde: 

1. Bz: wie in de toekomst op Mars gaat wonen
2. Diegene kan niet meer terugreizen naar Aarde. 
3. pv: kan, ow: diegene
4. Wie in de toekomst op Mars gaat wonen = owzin 

Bijzinnen benoemen

• Omdat ik geen zin heb in het feestje, ga ik niet mee. 
• Wie zo slordig met mijn kampeerspullen omgaat, leen ik niets meer uit.
• Je had ons wel even kunnen vertellen dat je per se in Maastricht wilt studeren.
• Wie de nieuwe KNVB-voorzitter wordt, is onduidelijk.
• Stappenplan: bijzin eruit halen, bz vervangen door 1 woord, ontleed de zin 

Wat is de bijzin en door welk woord kun je de bijzin vervangen?

Omdat ik geen zin heb in het feestje, ga ik niet mee.

Wat is het grootgedrukte zinsdeel?

DAAROM ga ik niet mee

1. ow
2. lv
3. mv
4. bwb

Wat is de bijzin en door welk woord kun je de bijzin vervangen?
Wie zo slordig met mijn kampeerspullen omgaat, leen ik niets meer uit.

Wat is het grootgedrukte zinsdeel?

DIEGENE leen ik niets meer uit.

1. ow
2. lv
3. mv
4. bwb

Wat is de bijzin en door welk woord kun je de bijzin vervangen?
Je had ons wel even kunnen vertellen dat je per se in Maastricht wilt studeren.

Wat is het grootgedrukte zinsdeel?

Je had ons DAT wel even kunnen vertellen.

1. ow
2. lv
3. mv
4. bwb

Wat is de bijzin en door welk woord kun je de bijzin vervangen?

Wie de nieuwe KNVB-voorzitter wordt, is onduidelijk.

Wat is het grootgedrukte zinsdeel?

Dat is onduidelijk.

1. ow
2. lv
3. mv
4. bwb

Opdracht

Blz. 179

Maak opdracht 2