10. Briefindeling / taalregisters / pv / ond - 218AK en 318AK - 7 december 2018

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom!

Wat gaan we doen vandaag? 

1. neologisme
2. een brief schrijven: de indeling
3. taalgebruik en taalregisters
   
4. oefenen Schrijven taak 1
   
   
5. persoonsvorm en onderwerp
6. reflectie

Waar wil je beter in worden deze les?

Schrijf dit op een briefje.

Neologisme?

puppykamer

context

De Universiteit van Amsterdam krijgt een puppykamer tegen tentamenstress.

puppykamer

Speciale kamer waarin studenten jonge hondjes (puppy's) kunnen knuffelen om zo stress voor naderende tentamens te laten verminderen.

schrijven van een brief

Wat voor aanhef zou je kunnen gebruiken bij een zakelijke brief?

Wat voor afsluiting kun je gebruiken bij een zakelijke brief?

Wat bedoelen we met een slotzin in een zakelijke brief?

Indeling van een brief

• Vorm een duo.
• Pak een stapeltje en leg de brief in de juiste volgorde. Waar begin je mee? 
• Over 5 minuten bespreken we de volgorde/indeling.

Taalgebruik

Hoe weet je nu welk taalgebruik je moet toepassen als je een brief schrijft? 

Daarvoor gebruikt je brein verschillende taalregisters.

Wat zijn taalregisters?

Maak kennis met ... 

Sil

Oefening

1. Vorm tweetallen
   
2. Je krijgt een mapje.
   
3. Wat hoort bij buurman Van Regteren en wat bij buurman John? Sorteren maar!
   
4. Klaar? Verzin er zelf nog woorden bij! 
   

Bespreken oefening

Beeld gekregen?

Woorden verzonnen?

Gebruik je zelf ook verschillende taalregisters? Voorbeeld?

Opdracht

1. Werk nog steeds in hetzelfde tweetal samen.
2. De een schrijft een korte brief naar meneer Van Regteren, de ander een korte brief naar buurman John. Je wilt een feest geven en je vraagt om toestemming.
3. Gebruik een passend taalregister.
4. Lees elkaars brief door en deel je mening.
5. Na tien minuten vraag ik een aantal om hun brief voor te lezen.

Waarom is het nodig om van tevoren je publiek en je taalgebruik te bepalen?

Zelfstandig werken

Samen lezen: blz. 92 - 96 handboek.

Werkboek: blz. 201

Opdracht 4

Klaar? Opdracht 5a - 5e (f niet!)

Over 10 minuten bespreken we de opdrachten! 

Wat gaan we doen vandaag? 

1. neologisme
2. een brief schrijven: de indeling
3. taalgebruik en taalregisters
   
4. oefenen Schrijven taak 1
   
   
5. persoonsvorm en onderwerp
6. reflectie

DOEL

DE PERSOONSVORM IN EEN ZIN VINDEN

Je weet hoe je de persoonsvorm in een zin kunt vinden.

Wat weet je al van werkwoorden?

Wat is het werkwoord?
De kip loopt naar het hok.

Wat is het werkwoord?
In de winter sneeuwt het soms.

Wat is het werkwoord?
De bakker bakt lekkere broodjes.

DE PERSOONSVORM (PV)

In elke zin staan werkwoorden.

Een werkwoord (ww) zegt wat iets of iemand doet of overkomt.

Eén van de werkwoorden in de zin is de persoonsvorm (pv).

De persoonsvorm is dus altijd een werkwoord!

Persoonsvorm (pv)

De persoonsvorm is een werkwoord die zich

aanpast aan het onderwerp.

Verandert het onderwerp, dan verandert de persoonsvorm mee.

Ik loop

Jij loopt

Wij lopen

Persoonsvorm (pv)

De persoonsvorm geeft aan of een zin in de tegenwoordige

of verleden tijd staat.

Ik loop - ik liep

Jij bakt - jij bakte

Wij zien - wij zagen

Bij het ontleden van zinnen is het heel fijn als je weet wat de persoonsvorm is.

In het Nederlands vormt die de spil van de opbouw van de zin en daarvan kan je gebruik maken bij het vinden van de zinsdelen.

Daarom begin je bij het ontleden van een zin altijd met het vinden van de persoonsvorm!

De persoonsvorm vinden

Je leert twee manieren om de persoonsvorm te vinden

1. Tijdproef

Zet de zin in een andere tijd.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Ik heb een groene fiets.

Hij moest zijn fietsband gaan plakken.

Janneke praat heel zachtjes.

Ik had een groene fiets.

Hij moet zijn

fietsband gaan plakken.

Janneke praatte heel zachtjes.

2. Vraagproef

Maak van de zin een vraag met precies dezelfde woorden.

Het werkwoord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.

Ik krijg nieuwe schoenen.

Hij eet alle snoep op.

Mijn vriend wil graag naar het zwembad.

Krijg ik nieuwe schoenen?

Eet hij alle snoep op?

Wil mijn vriend graag naar het zwembad?

Let op:

Soms begint een vraag met een vraagwoord (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe, …).

Een vraagwoord kan NOOIT persoonsvorm zijn.

Gebruik dan de tijdproef om de persoonsvorm te vinden.

Waar loop ik?

Wie eet alle snoep op?

Wanneer hebben jullie de les bekeken?

Waar liep ik?

Wie at alle snoep op?

Wanneer hadden jullie de les bekeken?

Welke twee manieren heb je geleerd om de persoonsvorm te vinden?

Wat is de persoonsvorm in de zin:
In zijn vrije tijd gaat Kees graag crossfietsen.

Waarom is het van belang om ook het onderwerp te kunnen vinden?

Wat is de persoonsvorm in de zin:
Harald en Tim zijn goede vrienden.

Wat is het onderwerp in de zin:
Harald en Tim zijn goede vrienden.

Wat hebben zinsdelen daarmee te maken? Hoe vind je zinsdelen?

Zinsdeelproef

1. Zoek de persoonsvorm op: zet er strepen omheen. 
2. Het stuk voor de persoonsvorm is een zinsdeel. 
3. Mixen maar! Probeer welke woorden of delen van de zin voor de persoonsvorm kunnen staan. 
4. Controleer: Zijn alle woorden gebruikt? Hebben alle zinnen nog dezelfde betekenis? 
5. Zet de rest van de zinsdeelstrepen.
6. TIP: Na een komma doe je net alsof er een nieuwe zin begint en ga je opnieuw op zoek naar een persoonsvorm! 

Harold en Tim zijn goede vrienden.

1. Harold en Tim zijn goede vrienden. 
   
2. Goede zijn Harold en Tim vrienden.
   
3. Vrienden zijn Harold en Tim goed.
4. Goede vrienden zijn Harold en Tim. 

ZINSDELEN

onderwerp van een zin

• het onderwerp van een zin is: wie of wat iets doet
  
• het onderwerp van een zin kan één woord of meerdere woorden zijn
  
• het kan op verschillende plekken in een zin staan, maar het staat meestal naast de persoonsvorm
  
• je kunt het onderwerp van een zin vinden door de vraag te stellen:
  
• wie of wat doet iets?

ZINSDELEN

onderwerp van een zin

BIJVOORBEELD:

Marieke schuift de deuren open.

Vraag: Wie schuift?

Antwoord: Marieke

ZINSDELEN

onderwerp van een zin

BIJVOORBEELD:

In het bos staan veel grote bomen.

Vraag: Wat staan?

Antwoord: veel grote bomen

Studiemeter

• Ga nu naar Studiemeter: Starttaal Compact Online. 
• Ga 15 min. aan de slag met: Extra oefenen 2F
  Werkwoordspelling: Onderwerp en persoonsvorm
  
• Deeltoets gehaald? Dan af laten tekenen bij mij! 

Reflectie op de les

1. Ga naar je e-mail en klik de link aan die je van mij hebt ontvangen. 
   
2. Vul het formulier in. 
   
   
3. Volgende week:
   (Sollicitatie)brief schrijven voor je taaldossier.
   Bilal: verder met cv.