2VG 3.9 Spelling - les 2/3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.9 Spelling

voltooid deelwoord 

tegenwoordig deelwoord = onvoltooid deelwoord

tussenletters in samenstellingen

Leg uit hoe je voor zwakke werkwoorden 't Kofschip X of 't Sexy Fokschaap kunt toepassen voor de verleden tijd.

Schema werkwoordspelling? Zie achterin het boek!

Wat is het verschil tussen een voltooid deelwoord en een tegenwoordig deelwoord?

Wat is een voltooid deelwoord en een

onvoltooid of tegenwoordig deelwoord? 

Voltooid deelwoord (vd): 

De handeling is al gebeurd.

De deur is geverfd.

Onvoltooid of tegenwoordig deelwoord (td): 

De handeling is nog bezig.

Zij zingt al vervend de mooiste liedjes.

Voltooid deelwoord (vd)

Welke werkwoorden staan in een zin met een voltooid deelwoord?

hebben, zijn of worden

•  Hoort bij het gezegde.
•  Kan nooit het enige werkwoord in de zin zijn.
•  Begint meestal met ge-
•  Kan ook beginnen met be-, ver-, ont-, her-
  

Het voltooid deelwoord spellen bij 

sterke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van vrijwel alle sterke werkwoorden eindigt op -en. Schrijf op je wat je hoort.

      Ik heb heerlijk geslapen.

      De trein is weer te laat aangekomen.

Het voltooid deelwoord spellen bij 

zwakke werkwoorden

Om te weten of het voltooid deelwoord op -d of -t eindigt, maak je het woord in de verleden tijd langer en anders de regel van 't kofschip.

maken   -   maakte   -   gemaakt
spellen  -   spelde     -    gespeld

Tegenwoordig deelwoord (td) 

of onvoltooid deelwoord (od)

Het onvoltooid deelwoord geeft aan dat een handeling nog niet voltooid is, het is nog bezig.

Je schrijft ALTIJD een d achter het hele werkwoord.

• Lachend loopt hij de school binnen

• Fietsend belde Eva naar huis.

Twijfel je of het een tegenwoordig deelwoord is? TERWIJL!

Vervang het tegenwoordig deelwoord door een bijzin met 'terwijl".

De vriendinnen sloten elkaar huilend in de armen.

Terwijl ze huilden, sloten de de vriendinnen elkaar in de armen.

Tussenletters 

in 

samenstellingen

Tussenletter in een samenstelling 

Een samenstelling bestaat uit twee of meer losse woorden, zoals: pauzebel, huiswerk.

Soms moet je een -s-, -e- of -en- tussen de woorddelen plaatsen: stationswinkel, spinnenweb

Maar sóms niet: zonnestelsel

Wat zijn de regels als je twijfelt?

Tussenletter -en 

Heeft het eerste woord van de samenstelling een zelfstandig naamwoord met een meervoud dat eindigt op -en?

JA! Schrijf -en!

             eikenboom, blindenschool, bejaardenflat

Tussenletter -e-  

Is het eerste woord GEEN een zelfstandig naamwoord? 

Schrijf dan altijd een -e- !

WANT, 

• het linkerdeel is een bijvoeglijk naamwoord: oudejaar
• het linkerdeel is een werkwoord: knarsetanden

blz.

228