6.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Betrouwbaarheid, bruikbaarheid en representativiteit

Betrouwbaarheid

- Hoeveel tijd zit er tussen de gebeurtenis en de film?

- Hoe is de maker aan zijn informatie gekomen? 

- Welke bedoelingen had de filmmaker?

Bruikbaarheid

- Is de film bruikbaar om de bloeiperiode van de Nederlandse Republiek te 

onderzoeken?

Representativiteit

- Is de film representatief voor groepen die tijdens de Gouden Eeuw in de

Republiek leefden?

Programma

• Introductie video tijdvak 6 
• Betrouwbaarheid, bruikbaarheid en representativiteit
• Leerdoelen tijdvak 4 en 5
• H6 Oriëntatie
• 6.1 uitleg leerdoel 1
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

6.1 Over zeeën en oceanen

24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek. 

25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

Leerdoelen

Leerdoelen tijdvak 4 en 5

Vaardigheid 

Ik kan bronnen beoordelen op betrouwbaarheid, bruikbaarheid en representativiteit.

6.1 Over zeeën en oceanen
1) Ik kan omschrijven hoe de geografische omstandigheden in de Republiek 

leidden tot veranderingen op het gebied van voedsel en handel, waardoor 

Amsterdam steeds meer uitgroeide tot stapelmarkt.

2) Ik kan de doelen en de werkwijze van de VOC en de WIC beschrijven en ik kan 

uitleggen welke rol deze handelscompagnieën speelden in de wereldhandel.
.

H6 Oriëntatie

- Hoe? Zelfstandig in stilte.

- Wat? Lees H6 Oriëntatie p120-121 en maak H6 Oriëntatie opdracht 1 p124

- Tijd? +/- 7 min.

- Klaar? Lees alvast 6.1 door.

6.1 Over zeeën en oceanen

Rol van landbouw, handel en nijverheid in de economie van de Republiek.

• 17e eeuw  was Europa een landbouw-stedelijke samenleving.
• Republiek uitzondering (minder boeren, meer mensen werkzaam in 

       handel en nijverheid).

Situatie ontstaan in de late Middeleeuwen

Stijgende zeespiegel en inklinking veengronden >  stijgende grondwaterspiegel > akkerbouw (graan) onmogelijk > veel boeren stappen over op rundveehouderij (zuivel en vlees)

                                        > commerciële landbouw (grondstoffen telen voor nijverheid) 

Gevolgen van commerciële landbouw > specialisatie en schaalvergroting.

6.1 Over zeeën en oceanen

Graantekort door bevolkingstoename leidt

tot:

• ontstaan moedernegotie (graanhandel met 

       gebieden rond Oostzee

• visvangst werd belangrijker

Gevolgen voor Hollandse handelaren:

•  technologische ontwikkelingen (fluitschip).

• uitbreiding handelsgebied (Straatvaart)

6.1 Over zeeën en oceanen

Economische bloeitijd Republiek

• handelscompagnieën  
• Amsterdam wordt centrum van handels-

       kapitalisme en stapelmarkt van Europa

https://schooltv.nl/video-item/het-verhaal-van-nederland-in-de-klas-kapers-en-kooplui

6.1 VOC

Spanje en Portugezen werden rijk met handel nieuw ontdekte werelddelen. 

Door Opstand handel met Republiek verboden.

1595 Cornelis de Houtman bereikt Oost-Indië.

Concurrentie handelscompagnieën zorgde voor stijgende prijzen specerijen.

6.1 VOC

1602 Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht

• handelsmonopolie van Staten-Generaal
• handelsovereenkomsten met inlandse vorsten
• soldaten en bestuursambtenaren
• forten
• oorlog voeren

Vestigden factorijen.

Felle concurrentiestrijd met Portugal, Engeland (East India Company) en Frankrijk.

6.1 WIC

1621 West-Indische Compagnie (WIC) opgericht.

• driehoekshandel (o.a. trans-Atlantische slavenhandel van Spanje overnemen)
• handelsmonopolie
• kaapvaart (legale piraterij)

17e eeuw ontstaan wereldeconomie.

Leerdoelen

Vaardigheid 

Ik kan bronnen beoordelen op betrouwbaarheid, bruikbaarheid en representativiteit.

6.1 Over zeeën en oceanen
1) Ik kan omschrijven hoe de geografische omstandigheden in de Republiek 

leidden tot veranderingen op het gebied van voedsel en handel, waardoor 

Amsterdam steeds meer uitgroeide tot stapelmarkt.

2) Ik kan de doelen en de werkwijze van de VOC en de WIC beschrijven en ik kan 

uitleggen welke rol deze handelscompagnieën speelden in de wereldhandel.
.