Les 5

• Methodiek/didactiek
• HBO
• Studiejaar 2

Welkom bij...

Les 5: HVBO Methodiek Didactiek sem 3

Casus bespreken

Wanneer de klas het lied dat ik wil aanleren al kennen, wat moet ik dan doen?

Vragenronde: check

Tips: nog doen

Terugblik vorige les

Zijn er vragen?

Vandaag

• Introductie van het KVB-model
• Lied aanleren
• Literatuur bespreken:

1. Eerst de klank dan het symbool
2. Stadia in de muzikale ontwikkeling

• Praktijk: Meespeelpartituur 

• Stagesituatie: wie?
• Afronding

werkopdracht 2

practicum 2

Leerdoelen

Aan het einde van deze les:

• Kan je het KVB-model definiëren
• Kan je een kinderlied selecteren/aanleren aan medestudenten dat geschikt is voor de stageklas
• Kan je waardevolle feedback geven aan je medestudent tijdens het aanleren van het kinderlied 
• Kan je verschillende (muzikale) ontwikkelingsstadia definiëren
• Kan je het begrip 'grafische notatie' definiëren en de kennis hierover inzetten bij het maken van een meespeelpartituur

Wat weet je over het kvb-model?

" Muziek is in vorm gezette klank die betekenis heeft voor mensen " 

- Wolf, 1986

Het klank vorm betekenis model:

Klank: 

duur, sterkte, hoogte, kleur

Vorm: 

technieken, principes, eenheden, 

compositievormen

Betekenis: 

programmamuziek, eigen betekenisgeving, functies

duur

sterkte

hoogte

kleur

 

technieken

 principes

eenheden

compositievormen

programmamuziek,

eigen betekenisgeving

functies

maat, ritme, tempo, articulatie

tekens en termen

melodie, harmonie

klankbronnen (instrument/zang), samenspel

echo, imitatie, ostinaat, sequens

herhaling, contrast, variatie

motief, thema, muzikale zin

canon, rondo, variatie, bluesschema

karakters van mensen en dieren, stemmingen, sfeer, verhalen

associaties, eigen gevoelens

praktische functies, psychologische functies

Facetten

Klank

Vorm

Betekenis

Aspecten

Voorbeeld

Les groep 4

00:23

Waar passen de begrippen hard en zacht bij?

1. Klank
2. Vorm
3. Betekenis

01:24

Deze vraag gaat over:

1. De betekenis van het lied
2. De klank van het lied
3. De vorm van het lied

01:42

Deze vraag gaat over

1. De betekenis van het lied
2. De klank van het lied
3. De vorm van het lied

Opdracht

• Werk in 2-tallen
• Analyseer een les die je al hebt gegeven op stage
• Kijk naar het KVB-model: 

1. Welke onderdelen (kvb) zie je in je les?
2. Welk onderdeel zit niet in je les maar zou je wel nog kunnen toevoegen om je les betekenisvoller te laten zijn voor de leerlingen?
3. Welke/hoeveel domeinen gebruik je in je les?
4. Zijn er domeinen die nu niet in je les zitten, maar die je wel zou kunnen toevoegen om de les betekenisvoller te laten zijn voor de leerlingen?

Energizer

Literatuur

Eerst de klank, dan het symbool - Kaandorp, 2008

Stadia in de muzikale en artistieke ontwikkeling - Koopman, 2005

Eerst de klank, dan het symbool, wat bedoelt de schrijver hiermee?

4 ontwikkelingsfasen

1. Luisteren naar muziek (taal: vocabulaire opbouwen)

2. Audiëren (begrijpend luisteren, ontwikkeling klankvoorstellingsvermogen)

3. Lezen

4. Schrijven

Notatie = grafische representatie van klank. Is de klank (fase 1 en 2) niet goed ontwikkeld, dan blijft notatie een administratief hulpmiddel zonder inhoud.

Vormen van notatie

Eigen notatie

Grafische notatie

Standaard notatie

Klankbeleving

Waarom niet beginnen met standaardnotatie aanleren? (volgens Kaandorp)

Wanneer is een kind ongeveer in staat om toonhoogtes van elkaar te onderscheiden?
(volgens model van Hargreaves, 1986)

1. 0-2 jaar
2. 2-4
3. 4-5 jaar
4. 6-7

Model kinderzang tot 5 jaar: Davidson, McKernon & Gardner, 1981

1. Overall topology

2. Ritme

3. Melodie

4. Toonsoort

reproductie van woorden, basisgegevens en puls

bijv voor en nadoen op trommel

contouren van melodie

stabiliteit van 1e 3 fases,

en vaste toonsoort

Swanwick & Tillman, 1988

4 fases

2 modi (links en rechts per fase)

0-4 Materialen

4-9 Expressie

10-15 Vorm

15+ Waarde

Parsons, 1987

How we understand art (beeldende kunst)

1. Favoritisme: Deze fase draait om associatie. Sluit het aan bij de belevingswereld?

2. Ambachtelijk: In deze fase wordt ingegaan op de details, wat zie je, of wat zie je erin? 

3. Expressiviteit: In deze fase wordt er gekeken naar welke emoties het beeld bij iemand oproept. Wat voel je, wat doet het met je.

4. Formalisme: In deze fase wordt er gekeken naar de betekenis van een beeld

5. Open mind: In deze fase speelt de eigen mening een rol. 

Verwachtingen 

Realiteit

Wat maakt theorieën over ontwikkelingsstadia controversieel?

Welke externe factoren kun je bedenken die van invloed zijn op de ontwikkeling van kinderen?

Meespeelpartituur

• Ontwerp een meespeelpartituur die tijdens de opendag uitgevoerd kan worden. Beschrijf daarbij hoe je de meespeelpartituur zou aanleren, gebruik daarvoor een lesvoorbereidingsformulier. Voeg eventuele benodigde materialen (zoals partituren, werkbladen, etc.) toe, zodat een ander jouw les kan begrijpen en uitvoeren.
• Geef ook een toelichting op de meespeelpartituur, waarin je beschrijft welke muziek je hebt gekozen (met een link naar de muziek) en waarom je juist deze muziek hebt gekozen tav de doelgroep die je voor ogen hebt.
• Voeg de meespeelpartituur met de toelichting en de lesvoorbereiding in één pdf bestand samen en plaats dit document met de video van je meespeelpartituur (inclusief geluid) op Leerpodium.

Werkopdracht 2

Practicum 2

3-tallen

Beoordeling

1. Peer-feedback tijdens practicum
2. Beoordeling door hoofdvakdocent
3. Beoordeling eigen handelen/handelen medestudenten in groep

Voorbereiding meespeelpartituur

Deze opdracht ga je in drietallen uitvoeren. Maak alvast een drietal waarmee je komende week onderstaande acties uitvoert:

1. Onderzoek: welke meespeelpartituren kun je (online) vinden? Wat valt je op? 

2. Kies de doelgroep: voor welke groep(en) gaan jullie de meespeelpartituur schrijven?

3. Kies het muziekstuk of het lied waarop je de meespeelpartituur ontwerpt. Kies je voor een wat langer werk? Besluit dan welke gedeelte je gebruikt voor de meespeelpartituur.

Volgende week gaan we een aantal bestaande partituren bekijken/spelen.

Stagesituatie oefenen

Wie nu?

Wie volgende week?

Afsluiting

Lees: Grafische notatie - Frans Haverkort

Lees: Grafische notatie om te spelen en te lezen - Immie Klaver

Maak: 3-tal en voer opdracht uit zoals in les omschreven (voorbereiding meespeelpartituur)

Tot volgende week!