IV medicatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3,4

   IV medicatie

Terugblik

Tot nu toe hebben we aandacht besteed aan:

- introductie/oriënteren infusie

- Soorten infuuspompen

- Grote/complexe infusen (CVC, PICC, PAC)

Planning

Vandaag: IV medicatie

Volgende week: Bloedonderzoek en venapunctie

Wat betekent parenteralia?

• Parenteraal is de toedieningsvorm van geneesmiddelen of voeding anders dan via het maag-darmstelsel, anders dan enteraal. Geneesmiddelen zijn naar toedieningsvorm te onderscheiden. Parenterale toedieningsvormen zijn bijvoorbeeld: dermaal (bijvoorbeeld een fentanylpleister).

High risk medicatie

De WHO definieert high-risk (high-alert) medicatie als 'medicatie dat een hoog risico met zich meebrengt door significante schade aan te brengen bij de patiënt als het onjuist gebruikt wordt'. Hier hoort ook parenterale medicatie bij, zoals intraveneuze infusen en subcutane of intramusculaire injecties.

Alle IV medicatie behandel je dus als high risk medicatie!

Soorten IV medicatie/middelen

• Antibiotica, sedativa , cytostatica, pijnstilling, bloedvatverwijder, contrastvloeistof,  
  totale parenterale voeding (TPV).
  
  Wie kan er nog meer bedenken?

Voordelen IV medicatie

- Medicatie toedienen zonder belasting van het spijsverteringskanaal.

- Directe opname in het bloed.

- Geen absorptieverlies zoals je ziet bij orale medicatie.

Uitscheiding of eliminatie door nieren en lever. ‘Klaringsorganen’

Daarom uitkijken bij medicatie die hier invloed op heeft!

Klaarmaken van IV medicatie

• Controleren van het voorgeschreven geneesmiddel:
  De controle vindt plaats met behulp van het Handboek Parenteralia, de geldende richtlijnen, protocollen, voorschriften en werkinstructies van het ziekenhuis/instelling. Bij onduidelijkheden altijd contact zoeken met een apotheker.
• Maken en invullen van het toedienetiket:
  datum en tijd dat het geneesmiddel is klaargemaakt, naam van het geneesmiddel conform de medicatieopdracht, sterkte van het klaargemaakte geneesmiddel, naam en hoeveelheid van het verdunningsmiddel (indien van toepassing), houdbaarheid, plaats voor twee parafen. 
• Berekenen van de benodigde hoeveelheden 
  Hoeveel ampullen heb je nodig, en welke soort? Soms uitrekenen op basis van kg.

Klaarmaken van IV medicatie

• Desinfecteren van handen en werkblad, en toepassen van hygiënemaatregelen
  Handen te desinfecteren met handalcohol, werkblad schoon te maken, op te ruime en te desinfecteren, schone werkkleding en disposable handschoenen te dragen.
• Verzamelen en klaarleggen van de benodigde materialen.
• Klaarmaken van het geneesmiddel
  Hierbij werk je volgens de stappen van het protocol.
• Paraferen van het toedienetiket
• Controleren door tweede persoon 
• Paraferen van het toedienetiket door tweede persoon

Aandachtspunten bij bereiding

Let extra goed op...

 - Als de berekening complex is

 - Als het gaat om medicatie waarvan het effect groot is

   (bv. kalium, insuline, gentamycine, azitromycine)

 - Als het gaat om intraveneuze medicatie

 - Als je een vreemde, 'verdachte' uitkomst krijgt

 - Als je zelf twijfelt om wat voor reden dan ook

bij het toedieningsgereed maken van álle iv-medicatie

HANDSCHOENEN DRAGEN!

Protocollen

- Doel van het medicijn.
- Dosering en toedieningsinstructies: Juiste dosering, frequentie en timing. 

- Contra-indicaties en waarschuwingen: risico's of interacties.

- Bijwerkingen en monitoring: tekenen, symptomen en aanbevelingen. 

- Duur van de behandeling.

- Interacties met andere medicijnen. 

- Speciale instructies: bijzondere situaties, zoals doseringsaanpassingen bij patiënten met nier- of leverproblemen, zwangerschap of borstvoeding, etc.

Wat zijn de risico’s bij het klaarmaken

Diverse studies tonen aan dat fouten bij het klaarmaken frequent voorkomen (Taxis, 2004; Roelofsen, 2007). Veel voorkomende fouten zijn:

• een verkeerd geneesmiddel gereedmaken;

• een verkeerde dosis gereedmaken;

• rekenfouten;

• oplosfouten;

• onvoldoende hygiënische voorzorgsmaatregelen bij het klaarmaken;

• geen controle door een tweede persoon van

gereed gemaakte geneesmiddelen.

Sounds alike / look alike

IV medicatie toedienen

• Controleren van het voorgeschreven geneesmiddel.
• Voorbereiden van de toediening.
  Hoe snel?, wat voor manier?, verenigbaar? Welke materialen?
• Verzamelen en klaarleggen van de benodigde materialen en controleren van het toedienetiket.
  Juiste middel? Tweede controle uitgevoerd met bereiding?

IV medicatie toedienen

• Identificeren van de patiënt Dit kan elektronisch door het scannen van het identiteitsbandje van de patiënt en het medicament. Anders controleren van geboortenaam, geboortedatum en patiëntnummer.
• Controleren door tweede persoon
• Desinfecteren van handen en toepassen van hygiënemaatregelen
• Aansluiten
• Evalueren: Let op extravasatie, andere te verwachten reacties.

Manieren van toedienen

Let op bij IV medicatie toedienen

Ga bij het toedienen van intraveneuze medicatie altijd na of het medicament

• wel of niet gecombineerd mag worden met de infuusvloeistof die op dat moment aanhangt. (bekijk de protocollen in de instelling) Bij twijfel overleg met de apotheek.
• Mag het medicament niet gecombineerd worden met de infuusvloeistof die aanhangt, spoel het systeem dan eerst door met een vloeistof waarmee het wél gecombineerd mag worden. Dat kan bv. fysiologisch zout zijn.

Maak wanneer nodig een plan/schema wanneer er heel veel middelen gegeven worden.

Controleer eerst of het infuus nog goed zit, vóór je intraveneus medicatie toedient. Sommige medicatie kan grote schade aanrichten als het infuus subcutaan loopt (cytostatica!).

Handig om te bekijken

https://www.vmszorg.nl/wp-content/uploads/2017/03/2009.0108_praktijkgids_high_risk.pdf

Opdracht voor de volgende keer

Zoek een protocol op voor IV medicatie op je BPV.

Zijn er nog vragen?

Tips/Tops?

Module duidelijk?