3.7 grammatica woordsoorten (les 1 ma)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom!

Leg alvast klaar:

• je iPad (dicht)
• je leerwerkboek
• je etui
• klascode yryox

De les start en je bent stil:

Planning

• Herhalen woordsoorten
  
• Leerdoelen 3.7 Grammatica
• PSV en BZV
• Werkmoment
• Afsluiten van de les

Toets lezen bespreken we volgende week.

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kun je benoemen.

Bekende woordsoorten

lw = lidwoord

bn = bijvoeglijk naamwoord

zn = zelfstandig naamwoord

ww = werkwoord

vz = voorzetsel

vw = voegwoord

= lw

Werkwoord (ww)

Zegt wat iets of iemand doet of wat er gebeurt. 

In een zin staat ten minste één werkwoord. 

Een werkwoord heeft verschillende vormen: ga, gaat, gaan, ging, gingen, gegaan.

Voornaamwoorden

Voorzetsel (VZ)

• Geeft een plaats, tijd of reden/oorzaak aan.
• Staat meestal vóór een lidwoord of voornaamwoord.

- in de kast (vz - lw - zn)

- vanwege mijn vakantie (vz - voornaamwoord - zn)

• Een VZ kan ook achter een zelfstandig naamwoord staan.

- in het zuiden van Nederland (vz - lw - zn - vz - zn)

• Een VZ kan deel zijn van een vaste combinatie of uitdrukking.

- Kees wacht op Kim. (zn - ww - vz - zn)

Voegwoord (vw)

De zinnen van een samengestelde zin, 

plak je meestal aan elkaar met een voegwoord.

Bijvoorbeeld: 

en, maar, want, of, dat, omdat, als, toen, hoewel, terwijl.

Woordsoorten (even oefenen)

Opdracht 1 van 3.7 Grammatica pagina 67.

Zin a. Een aandoenlijk vegetarisch stelletje wandelt hand in hand 

langs een bloemenkraampje en stopt bij de emmers met

verse snijbloemen.

Geheugensteuntje?

Pagina 249 overzicht.

Leerdoelen 3.7

In deze paragraaf leer je:

• het persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord te gebruiken;
• telwoorden te gebruiken;
• het verschil tussen het zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Persoonlijk voornaamwoord

• Verwijzen meestal naar levende wezens.
• Staan vaak in de plaats van een zelfstandig naamwoord (zn).

Kees heeft een vriendin. Zij heet Kim.

De hond heeft een bruine vacht. Ik geef hem een lekker bot.

Persoonlijk voornaamwoord

• Verwijzen meestal naar levende wezens.
• Staan vaak in de plaats van een zelfstandig naamwoord (zn).

Kees heeft een vriendin. Zij heet Kim.

Zij is hier het onderwerp van de zin = psv onderwerpsvorm.

De hond heeft een bruine vacht. Ik geef hem een lekker bot.

hem is hier het meewerkend voorwerp = psv voorwerpsvorm.

Persoonlijk voornaamwoord

• Verwijzen meestal naar levende wezens.
• Staat vaak in de plaats van een zelfstandig naamwoord (zn).
  
• Heeft twee vormen: onderwerpsvorm en voorwerpsvorm.
• Bijvoorbeeld: ik, je, jij, hij, zij, hem, haar, enzovoort.
• Zie schema in je boek op pagina 67.
  

Bezittelijk voornaamwoord

Geeft aan van wie iets is = bezit.

Staat vóór een zelfstandig naamwoord.

Dat is mijn idee.

Welke vijf woorden kunnen zowel een persoonlijk als een bezittelijk voornaamwoord zijn? (p. 67)

Kijk maar

Ik geef jullie jullie boeken terug

Welke 'jullie' is persoonlijk en welke bezittelijk?

Trucje

Als je twijfelt tussen persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord, 

dan vul je hem (psv) in of zijn (bzv) ter controle:

Ik geef jullie koffie - Ik geef hem koffie = persoonlijk

Wat is jullie leukste idee? - Wat is zijn leukste idee? = bezittelijk

Is het woord 'jullie' in onderstaande zin een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord?

Ik heb jullie aangemeld bij de sportschool.

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk

Is het woord 'jullie' in onderstaande zin een onderwerpsvorm of een voorwerpsvorm?

Ik heb jullie aangemeld bij de sportschool.

1. Onderwerpsvorm
2. Voorwerpsvorm

Is het woord 'hun' in onderstaande zin een persoonlijk of bezittelijk voornaamwoord?

Ik geef hun een cadeautje.

1. Persoonlijk
2. Bezittelijk

Is het woord 'hun' in onderstaande zin
een onderwerpsvorm of een voorwerpsvorm?

Ik geef hun een cadeautje.

1. Onderwerpsvorm
2. Voorwerpsvorm

Werkmoment

• Van 3.7 Grammatica zijn vandaag af: opdrachten 1, 3a en b.

• Je maakt alles digitaal.
  
• Je mag zachtjes overleggen.
• Heb je een vraag? Steek dan je hand op.
• Opdrachten af? Ga verder met het huiswerk voor maandag. Dat zijn de opdrachten: 4 en 6. Voor deze laatste opdracht lees je eerst het blokje over Telwoord op pagina 70.

Afsluiting

• Huiswerk volgende les staat in Magister.
• Tot maandag!