Vertaalstrategie Latijn

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Vertaalstrategie 

Zulke mooie Latijnse teksten, maar wat komen er soms toch vreemde vertalingen uit. Hoe pak je het vertalen nou het best aan?

Leer eerst onderstaande*

* Als je het nog niet kende

Nominativus = onderwerp

Genitivus = 'van'

Dativus = 'aan/voor'

Accusativus = lijdend voorwerp

Ablativus = 'met/door/in/op/te'

Lijdend voorwerp

Weet je niet wat een lijdend voorwerp/accusativus is? Bekijk dan dit filmpje

Tip!

Let op: een onderwerp en een lijdend voorwerp hebben nooit een voorzetsel ervoor staan (bijv 'naar de school' of 'in het pand'). Staat er een voorzetsel? Dan is het dus geen nom of acc

nom

gen

dat

acc

abl

van het meisje

ik zie de hond

met het zwaard

de auto staat voor de school

hij geeft thee aan het meisje

Het meisje loopt naar school

Plan van aanpak

1. Lees de zin globaal door en kijk welke woorden je al kent. Op die manier krijg je een idee waar de zin over zou kunnen gaan.

2. Breng in kaart wat de hoofdzin en de bijzin(nen) zijn. Markeer ook eventuele participia. 

3. Vertaal de persoonsvorm van de hoofdzin precies. Denk ook na over wat je bij het werkwoord kunt verwachten (bijvoorbeeld een lijdend voorwerp, een meewerkend voorwerp of een 'dat-zin'.

4. Zoek de nominativus 

5. Doe de andere naamvallen bij de zin (vaak is dit in elk geval een accusativus)

6. Doe dan de rest van de zin 

Stel, je ziet de volgende zin

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi  concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo. 

Welke woorden ken je al? 

Context: de vader heeft geheel tegen de regels de vis op zijn bord omgedraaid (om de andere kant ook te eten). Hij krijgt hiervoor de doodstraf.

Stap 2: hoofdzin/bijzin

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo. 

Markeer alle persoonsvormen. Groen is hoofdzin, rood is bijzin

Een infinitivus mag je onderstrepen

Bijzin herkennen

Een bijzin kun je herkennen aan worden zoals: ut, cum, postquam, qui, quae, quod (en verbuigingen)

Tip!

Staan er in een stukje zin twee werkwoorden (zoals hier: liceat en mori), dan is de kans heel groot dat één van de twee een infinitivus is

Stap 3: vertaal de pv van hoofdzin

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo.

In combinatie met gratias betekent agere: dank betuigen 

Dus: ik betuig dank

Ik verwacht er een dativus bij(dank betuigen AAN iemand) 

Stap 4: de nominativus

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo.

In dit geval zit het onderwerp in de persoonsvorm. Er is niet nog een losse nominativus

Stap 5: andere naamvallen erbij

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo.

We verwachten een dativus erbij, dus die gaan we zoeken. Je concludeert dat tibi een dativus is.

Ik betuig dank aan jou

Maximas congrueert met gratias: ik betuig zeer grote dank aan jou

Ga vervolgens verder met de bijzinnen en probeer dit zelf. Op de volgende pagina staat het antwoord

De juiste vertaling

Domine, tibi gratias maximas ago, quod mihi concessisti, quod mihi liceat mori pro patre meo.

Meester, ik betuig aan jou zeer grote dank, omdat je mij hebt toegestaan, dat het mij geoorloofd is te sterven in plaats van mijn vader

Wat voor vorm is domine?

Wat voor vorm is mori?

Let ook op voorzetsels en de naamvallen die er altijd achter komen. Wat komt er altijd achter pro?