Les 3 - uitleg werkwoorden + kww

Lesprogramma
- 10 minuten lezen in je leesboek
-  uitleg  koppelwerkwoord 
- zelfstandig aan de slag
1 / 25
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2

In deze les zitten 25 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Lesprogramma
- 10 minuten lezen in je leesboek
-  uitleg  koppelwerkwoord 
- zelfstandig aan de slag

Slide 1 - Tekstslide

10 minuten lezen

Slide 2 - Tekstslide

Waarom grammatica...?

Slide 3 - Tekstslide

4

Slide 4 - Video

01:06
Welk werkwoord is het hoofdwerkwoord, oftewel het belangrijkste werkwoord, in de zin?

Hij heeft gesport.

Slide 5 - Open vraag

01:36
Wat zijn de hulpwerkwoorden in de zinnen:

1. Ik heb vorige week mijn verjaardag gevierd.

2. Zij wil later clown worden?

A
heb
B
gevierd
C
wil
D
worden

Slide 6 - Quizvraag

02:21
Wat is het werkwoordelijk gezegde van de zin:

Ik zou dat anders gedaan hebben.


Slide 7 - Open vraag

02:27
Welk werkwoord is het zelfstandig werkwoord (hoofdwerkwoord) in de zin:

Ik zou dat anders gedaan hebben.
A
zou
B
gedaan
C
hebben

Slide 8 - Quizvraag

In het rijtje hiernaast staan zinnetjes die een tweejarige peuter zou kunnen uitspreken.
Een peuter spreekt nog niet zo goed Nederlands, maar er zit wel een duidelijke betekenis in de zinnetjes.

Bedenk wat de uitingen in het hoofd van de peuter kunnen betekenen.
mama lief
papa slapen
popje stout
meloen vies
oma breien
tante zingen
broertje boos
treintje rijden
auto rood
Tommie lachen
hondje blaffen
snoepje lekker
tafel hard

Slide 9 - Tekstslide

Welke zinnen passen qua betekenis bij 'mama lief'?
Sleep ze naar het groene vlak.

papa slapen
popje stout
meloen vies

Slide 10 - Sleepvraag

Welke zinnen passen qua betekenis bij 'auto rood'? Sleep ze naar het groene vlak.

Tommie lachen
snoepje lekker
hondje blaffen
tafel hard

Slide 11 - Sleepvraag

Welke zinnen passen qua betekenis bij 'oma breien'? Sleep ze naar het groene vlak.

tante zingen
broertje boos
treintje rijden

Slide 12 - Sleepvraag

Nu je deze drie vragen hebt beantwoord en de antwoorden hebt gezien, in welke twee groepen kun je de zinnetjes indelen? (noteer het antwoord in je boekje bij opdr. 15)

Slide 13 - Open vraag

Welke van de onderstaande werkwoorden drukken uit dat het onderwerp iets 'is'? Oftewel, welke zijn koppelwerkwoorden?
A
worden
B
lijken
C
fietsen
D
praten

Slide 14 - Quizvraag

Koppelwerkwoorden
(het onderwerp IS iets)

zijn
worden
blijven
blijken
lijken
schijnen
heten
dunken
voorkomen

(Deze 9 werkwoorden, zijn de enige kww die er zijn. Leer ze uit je hoofd!)
Zelfstandige werkwoorden
(het onderwerp DOET iets)

fietsen
lachen
praten
hangen
kopen
ademen
openen
publiceren
(en zo zijn er nog honderden meer.)

Slide 15 - Tekstslide

Is het werkwoord in de zin een koppelwerkwoord of zelfstandig werkwoord?


Bewaakte Jan vorige week de schat?
A
koppelwerkwoord
B
zelfstandig werkwoord

Slide 16 - Quizvraag

Is het werkwoord in de zin een koppelwerkwoord of zelfstandig werkwoord?


Gaat Piet morgen op pad?
A
koppelwerkwoord
B
zelfstandig werkwoord

Slide 17 - Quizvraag

Is het werkwoord in de zin een koppelwerkwoord of zelfstandig werkwoord?

Mijn buurvrouw wordt morgen 43.
A
koppelwerkwoord
B
zelfstandig werkwoord

Slide 18 - Quizvraag

Je hebt vorig jaar ook over het hulpwerkwoord geleerd. Welk werkwoord uit onderstaande zin is een hulpwerkwoord?

Jan heeft vanmiddag een vaccin gekregen.
A
heeft
B
gekregen

Slide 19 - Quizvraag

En wat voor soort werkwoord is 'gekregen' dan?

Jan heeft vanmiddag een vaccin gekregen.
A
hulpwerkwoord
B
koppelwerkwoord
C
zelfstandig werkwoord

Slide 20 - Quizvraag

Tot zover...
Je hebt dus 3 soorten werkwoorden:
1. koppelwerkwoorden
2. zelfstandige werkwoorden
3. hulpwerkwoorden

Nu volgen er nog een paar tips om het kww en het zww uit elkaar te kunnen houden.


Slide 21 - Tekstslide

koppelwerkwoord (1/3)
- Je kunt altijd maar één kww of één zww in een zin hebben.
- Een kww kan dus nóóit samen met een zww in een zin staan.
- Als er meerdere ww in de zin staan, dan staat het kww of zww vaak achteraan. Alle overige werkwoorden zijn dan hww.


zijn
blijken (te zijn)
heten
worden
lijken (te zijn)
dunken
blijven
schijnen (te zijn)
voorkomen

Slide 22 - Tekstslide

koppelwerkwoord (2/3)
Als je twijfelt over of het werkwoord als kww in de zin staat of als zww, kijk dan of je het beoogde kww in de zin kunt vervangen voor alle twee de kww uit hetzelfde rijtje.

Bijv.
1a. Hij is  aardig voor mij geweest.
'geweest' komt van het kww  'zijn'. Om nu zeker te weten of
het een kww is, kijk je of je 'geweest' in de zin kunt vervangen
voor het vdw van 'worden' en 'blijven'. Dan krijg je.
1b. Hij is  aardig voor mij gebleven.
1c. Hij is aardig voor mij geworden.
Dit zijn twee correcte zinnen. 'geweest' is dus een kww.

zijn
blijken (te zijn)
heten
worden
lijken (te zijn)
dunken
blijven
schijnen (te zijn)
voorkomen

Slide 23 - Tekstslide

koppelwerkwoord (3/3)
Nu doe je hetzelfde maar dan met de zin:
2a. Hij is in Groningen geweest.

2b. Hij is in Groningen geworden.
2c. Hij is in Groningen gebleven.

Zin 2c klopt, maar 2b niet. Als één van de twee niet klopt, dan
is het géén kww. Dan is het belangrijkste ww in de zin een zww.
zijn
blijken (te zijn)
heten
worden
lijken (te zijn)
dunken
blijven
schijnen (te zijn)
voorkomen

Slide 24 - Tekstslide

Zelf aan de slag!
havo: 
maak in je werkboek opdr. 1 t/m 3 op blz. 39-41

vwo: 
maak opdr. 2 en 3 van blz. 41-43
maak vervolgens opdr. 4 t/m 6 en lees de bijbehorende theorie


Slide 25 - Tekstslide