H5.3 Nederlands-Indië

1 / 22
volgende
Slide 1: Video
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 2

In deze les zitten 22 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Video

H5.3 Nederlands-Indië
Tijd van Burgers en Stoommachines

Slide 2 - Tekstslide

Herhaling 
Weet je het nog?

Slide 3 - Tekstslide

In 1602 werd de VOC opgericht. Waarom? (één of meerdere antwoorden)
A
er was teveel onderlinge concurrentie
B
omdat kooplieden wilden samenwerken om risico's te beperken
C
Omdat door samenwerking meer geld verdiend werd
D
om sterker te staan in de strijd tegen Spanje

Slide 4 - Quizvraag

De VOC speelde in "de Gouden Eeuw" een belangrijke rol.
Wat was de VOC?
De VOC had een aantal rechten. Wat zijn rechten van de VOC?
A
De VOC was een grote Handelsvereniging en mocht oorlog voeren
B
De VOC was een vereniging van kooplieden en handelaren en mocht verdragen sluiten
C
De VOC was een onderneming waarvan je aandelen kon kopen, de VOC mocht forten bouwen
D
De VOC was een beursgenoteerd bedrijf en mocht als enige handel drijven met Azië

Slide 5 - Quizvraag

  • Je kunt beschrijven hoe Nederlands-Indië ontstond.

  • Je kunt beschrijven hoe Nederland de mensen in Nederlands-Indië bestuurde.
Leerdoelen

Slide 6 - Tekstslide

VOC 
Rijk Mataram: islamitisch rijk 

  • 17e/18e eeuw: VOC sticht handelsposten
  • 1799: VOC failliet:
    Nederlandse staat neemt alle bezittingen (ook gebieden) over van de VOC

Slide 7 - Tekstslide

Ontstaan van Nederlands-Indië 
  •        De kolonie Nederlands-Indië ontstaat

  • Plaatselijke adel wordt (vaak met geweld) onderworpen

  •        Begin 20e eeuw: NL is in heel Nederlands-Indië de baas

Slide 8 - Tekstslide

  Zet in de goede chronologische volgorde (van vroeg naar laat - links naar rechts)
A
B
C
E
F
D
Het Javaanse vorstendom Mataram ontstaat
Batavia wordt de hoofdstad van Nederlands-Indië
Overal in het gebied zijn Nederlanders de baas
De VOC gaat failliet
De VOC richt op verschillende eilanden handelsposten op
De Nederlandse staat maakt van de VOC bezittingen een kolonie

Slide 9 - Sleepvraag

Bestuur van Nederlands-Indië
  • Nederlanders voerden een indirect bestuur
  •  Gouverneur-generaal aan het hoofd (= Nederlander)
  • Geholpen door NL'se ambtenaren en inheemse vorsten

Slide 10 - Tekstslide

Zet de bestuurders in de juiste volgorde. Van machtig (bovenaan) naar minst machtig (onderaan)
Inlandse vorsten
Gouverneur-generaal
Nederlandse regering
De inheemse bevolking

Slide 11 - Sleepvraag

Bestuur van Nederlands-Indië 
  • Verdeel-en-heerspolitiek 
  • = Plaatselijke vorsten werden tegen elkaar uitgespeeld (sommige vorsten ontvangen bijvoorbeeld NL steun in hun oorlog met andere plaatselijke vorsten)

Slide 12 - Tekstslide

Wat was het doel van de verdeel-en-heerspolitiek die Nederland voerde?
A
Het bevoordelen van sommige vorsten zodat ze niet samen in opstand zouden komen
B
Het voorkomen van een oorlog met Groot-Brittannië en Frankrijk
C
Nederland wilde de verschillende eilanden opdelen in onafhankelijke vorstendommen
D
Nederland wilde zo de voor- en tegenstanders van het modern imperialisme tegen elkaar uitspelen

Slide 13 - Quizvraag

1830: Winstgevend
  • Nederland richt zich meer op de exploitatie van de kolonie 
  • = zorgen dat de kolonie geld oplevert
  • 1830: op Java wordt het cultuurstelsel ingevoerd

Slide 14 - Tekstslide

Cultuurstelsel 
  • Javaanse boeren moeten 20% land bebouwen met koffie, tabak en suiker (= producten voor de NL 
  •       Cultuurproducten zorgen in Europa voor hoge winsten
  •       Drama voor Javaanse bevolking: hongersnoden!

Slide 15 - Tekstslide

Geef een voorbeeld van een cultuurproduct

Slide 16 - Open vraag

Einde cultuurstelsel
  • Liberalen (in NL) zijn voor vrije economie
  • Liberale ondernemers willen eigen bedrijven beginnen in Nederlands-Indië
  •     1870 cultuurstelsel wordt afgeschaft. Voortaan vrije arbeid

Slide 17 - Tekstslide

Welke Nederlandse politieke stroming was tegen het cultuurstelsel?
A
De sociaal-democraten
B
De liberalen
C
De confessionelen (gelovigen)
D
De feministen

Slide 18 - Quizvraag

Waarom was deze stroming tegen het cultuurstelsel?

Slide 19 - Open vraag

Cultuurstelsel

Vrije arbeid
koffie, suiker en tabak
hongersnoden tot gevolg
NL'se regering bepaalt wat er geproduceerd wordt
Ondernemers mogen eigen plantage of fabriek beginnen 
Boeren  moeten 20% van land verbouwen voor NL
Javanen werken in loondienst voor Europeaan

Slide 20 - Sleepvraag

‘Prins Mirza Babar Sahib mag prins blijven, als hij maar luistert’:

‘Niets is mooier dan een krachtig leger’
‘Nooit meer democratie: dat brengt alleen maar ellende’
‘Om sterk te zijn heeft ons land zoveel mogelijk koloniën nodig’
‘Onze westerse ideeën zijn beter dan de oosterse’
‘Van nature kunnen zwarte mensen erg goed dansen
‘Wij Schotten horen niet thuis in Groot-Brittannië’
Indirect bestuur
militarisme
restauratie
modern imperialisme
superioriteitsdenken
racisme
nationalisme

Slide 21 - Sleepvraag

Begrippen uit deze les
Nederlands-Indië
Gouverneur-Generaal
Verdeel-en-heerspolitiek
Exploitatie
Cultuurstelsel
Vrije arbeid

Slide 22 - Tekstslide