herhaling vulkanisme + gesteente voor tw 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Toetsweek 2

- Hoofdstuk 2: natuur en landschap platentektoniek

- Hoofdstuk 2: natuur en landschap klimaat

- Havo 5: fysische geografie van Brazilië

Vandaag

Vulkansime + gesteente 

Woensdag

Wind en klimaat-diagrammen

Donderdag

Brazilië fysisch

vloeibaar magma

weinig gas/luchtbellen

taai/stroperig magma

veel gas/luchtbellen

eruptie = effusief

weinig pyroclastica

eruptie = explosief

veel pyroclastica

korst smelt, magma stijgt

explosieve vulkaan

Subductie

Diepzeetrog

Korst zakt de mantel in. 

Convergentie: Oceanisch - continentaal

slab pull

proces waarbij de aardkorst de mantel in zakt. Het wegzakkende gedeelte trekt (pull) de rest van de aardkorst mee.

subductie = onderduiken

• trog
  
• explosief vulkanisme
•  zware aardbevingen 
• tsunami

verschijnselen:

Convergentie: Oceaan - Oceaan

ook subductie: oudste = zwaarste plaat duikt onder

Spleetvulkaan bij een Mid-Ocenische rug.

Op sommige plekken komt de rug boven zee = vulkanisch eiland.

Spleetvulkaan bij rifting.
(divergeren continentale korsten)

Hotspot

Schildvulkaan die niet bij plaatgrenzen voorkomt.
Platentektoniek is niet de verklaring. 

heet magma stijgt op.

(hotspot/mantelpluim)

smelt door de aardkorst heen. 

vormt een schildvulkaan.

aardkorst verplaatst. 

Hotspot in mantel blijft liggen.

schildvulkaan weggeschoven van hotspot. Dode vulkanen.

Worden kleiner door erosie en verwering

De gesteentekringloop

3 hoofdtypen gesteente met hoe ze ontstaan.

Stollingsgesteenten

basalt

uitvloeiingsgesteente

graniet

dieptegesteente

Oceanische korst

Snelle stolling.

Grijs, effen, geen kristallen zichtbaar.

stolt in zuilvorm

continentale korst

langzame stolling

verschillende kleuren, kristallen zichtbaar met blote oog.

sedimentgesteente

zandsteen

kalksteen

Losse sedimenten (zandkorrels of kalk) worden samengedrukt waardoor ze aan elkaar vast komen te zitten en een vaste gesteentelaag worden.

Laagjes en fossielen zijn kenmerkend.

metamorfgesteente

marmer

leisteen

Gesteente komt onder hoge druk en hoge temperatuur waardoor de vorm veranderd en er kristallisering (kristallen opnieuw plekje vinden) plaatsvindt.

gneis

Was kalksteen,  na hoge druk en hoge temperatuur werd het marmer. 

Was kleisteen,  na hoge druk en hoge temperatuur werd het leisteen. 

Was graniet,  na hoge druk en hoge temperatuur werd het gneis. 

stollingsgesteente

sedimentgesteente

metamorfgesteente

hoge druk en hoge temperatuur

druk door bovenliggende lagen sediment

stolling van magma of lava

kalksteen

zandsteen

gneis

basalt

graniet

marmer

Zet het ontstaan van graniet in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

duikt onder

de korst smelt

langzame afkoeling van magma

de oceanische plaat

de continentale korst

magma stijgt op

Zet het ontstaan van kalksteen in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

afdekking met zware  zand en kleilagen

skeletten en schelpdieren worden aan elkaar vast gedrukt

er is 1 vaste laag gesteente (kalksteen) ontstaan

skeletten en schelpen stapelen zich op op de zeebodem

skeletten en schelpen worden verpulverd

zeedieren gaan dood

Zet het ontstaan van leisteen in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

losse kleideeltjes zakken in zee naar de bodem.

het wordt samengedrukt tot kleisteen, ook wel schalie genoemd.

het metamorfe gesteente leisteen ontstaat.

het gesteente komt onder hoge druk en hoge temperatuur te staan

afgedekt met zware lagen zand en nog meer klei

twee continentale platen botsen