5.4 "oog en bril"

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 3

hst 5.4 "oog en bril"

Leerdoelen

• Je kunt de onderdelen van het oog benoemen.
• Je kunt de functie van de pupil uitleggen.
• Je kunt uitleggen wat accommoderen van de ooglens is.
• Je kunt uitleggen welke lens bijziendheid kan corrigeren.
• Je kunt uitleggen welke lens verziendheid kan corrigeren.

Vandaag

filmpje

uitleg

filmpje wat is bijziendheid

verziend

oudziend

AAN DE SLAG

paragraaf 4

De belangrijkste onderdelen van het oog

Het beeld komt ondersteboven op het netvlies.

Werking van het oog

Iris en pupil

Hoe meer licht er op het oog valt, hoe kleiner de pupil is. 

Dit om netvlies te bechermen, te veel licht zorgt voor beschadiging van netvlies.

Rode ogen bij foto maken: dit zijn de bloedvaten achter het netvlies. 

Dubbele flits: bij eerste verkleind de iris, foto wordt gemaakt bij tweede flits

• Pupil is de opening in de iris (de gekleurde gedeelte van de oog)
• Veel licht - pupil klein
• Weinig licht - pupil groot

accommoderen

Als een voorwerp dichterbij komt wordt de lens boller.

Accommoderen : lens platter of boller maken

Accomoderen

Beeld moet precies op netvlies komen om scherp te zien, om dit te doen accomodeert je oogbol. Je spieren spannen zich samen of ontspannen zich. 

Voorwerp dichtbij: ooglens wordt boller = sterkere werking = beeld op netvlies. Spieren spannen aan.

Voorwerp verder weg: ooglens wordt plat minder sterke werking = beeld op netvlies. Spieren ontspannen. 

Hoe dichterbij het voorwerp, hoe boller de lens.

Bijziend

•  De ooglens is te sterk of oogkas te lang.
• Hierdoor kan je voorwerpen in de verte slecht zien. DichtBIJ kun je goed ZIEN.
• Je hebt een negatieve lens nodig

Nabijheidspunt

Die afstand van een voorwerp waarbij een beeld gevormd kan worden op het netvlies zonder dat het oog moet accomoderen.

Jong persoon : omgeveer op 15 cm voor oog

Oudere : lens kan minder goed accomoderen, dus nabijheidspunt licht verder weg, leesbril nodig (positieve lens). Hierdoor komt het nabijheidspunt weer dichterbij

Verziend

• De ooglens is te zwak of oogkas te kort.
• Je kan voorwerpen vlakbij slecht zien, veraf goed.
• Je hebt een positieve lens nodig

Bijziendheid

• Alleen dichtbij kun je scherp zien
  
• Oogbol is te lang
  
• Beeld gevormd door ooglens ligt voor netvlies
  
• Met behulp van negatieve bril kom beeld weer op netvlies
  
• Dit zorgt voor weer scherp kunnen zien

Verziendheid

• Alleen in de verte kun je scherp zien
  
• Oogbol is te kort
• Beeld gevormd door ooglens ligt achter netvlies
  
• Met behulp van positieve bril kom beeld weer op netvlies
• Dit zorgt voor  weer scherp kunnen zien
  

Aantekening!

Lenssterkte bepalen

• Als een bril nodig is met eerst de sterkte ervan worden         bepaald.
  
• Brandpuntsafstand bepaald deze sterkte.
  
• Hoe kleiner de brandpuntsafstand hoe sterker de lens.
  
• Sterkte wordt weergegeven in dioptrie (dpt)

Berekenen lenssterkte:

Aan de slag

Maken 5.4 in je BOEK!

Wat niet af is word huiswerk

Waarop valt het licht om een beeld te vormen in je oog?

1. Iris
2. Pupil
3. Netvlies
4. Hersenen

Bij veel licht is de pupil

1. Groot
2. Klein
3. Licht heeft geen invloed op pupil

Hoe heet het als de spiertjes rondom de lens de lens verstellen?

1. Revalideren
2. Accommoderen
3. Adapteren
4. Corrigeren

Wat is het probleem als je bijziend bent ?

1. Ooglens is te sterk
2. Ooglens is te zwak

Welke lens heb je nodig als je bijziend bent ?

1. negatief
2. positief

§5.4 Oog & bril

Netvlies: vangt het beeld op

Pupil: opening in de iris, beperkt de lichtinval 

Ooglens: bepaald de lenssterkte

Accomoderen: met spieren de vorm van de ooglens aanpassen, waardoor de brandpuntsafstand verandert

Bijziend & Verziend

Bijziend

•  De ooglens is te sterk
• Hierdoor kan je voorwerpen in de verte slecht zien
• Je hebt een negatieve lens nodig

Verziend

• De ooglens is te zwak
• Je kan voorwerpen vlakbij slecht zien
• Je hebt een positieve lens nodig

Construeren beeld

Gebruik hiervoor

de twee 

constructiestralen!

1. Recht door midden
2. evenwijdig tot

        lens, daarna door

        brandpunt

1 Teken de lens, het voorwerp, de hoofdas en de brandpunt

2 Teken een rechte lichtstraal door het midden van de lens

3 Teken een lichtstraal evenwijdig aan de hoofdsas en dan door brandpunt achter de lens

Op het snijpunt van de lichtstralen komt je beeld.

Stappenplan Beeld construeren positieve lens

Het oog

invallende lichtstraal in het oog:

passeert eerst hoornvlies

dan door pupil (zwarte gat midden in iris)

vervolgens door lens (positief)

lens en hoornvlies samen zorgen voor beeld op netvlies.

Het beeld op je netvlies is op de kop en rechts en links zijn dus verwisseld. 

positieve (bolle) lens voor het oog

negatieve (holle) lens voor het oog