Paleis op de Dam

Paleis op de dam
1 / 52
volgende
Slide 1: Tekstslide
KcvMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 52 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 5 videos.

Onderdelen in deze les

Paleis op de dam

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

1. Welke elementen en vormen uit de Griekse en Romeinse bouwkunst herken je aan de voorgevel? 

Slide 3 - Tekstslide

Welke elementen en vormen uit de Griekse en Romeinse bouwkunst herken je aan de voorgevel?

Slide 4 - Woordweb

tympaan

Slide 5 - Tekstslide

Het tympanon op de voorgevel
Het tympanon aan de voorgevel
Bekijk de vrouw in het midden, de dieren aan haar voeten en de god aan haar linkerzij.

Slide 6 - Tekstslide

De vrouw in het midden heeft in haar
rechterhand een olijftak; wat heeft ze in
haar linkerhand en wat op haar hoofd?

Slide 7 - Open vraag

wie of wat stelt ze dus voor?

Slide 8 - Open vraag

Slide 9 - Tekstslide

Welke Romeinse god kun je links van haar (voor de lezer/kijker) identificeren? Waaraan? Waarover heerst hij?

Slide 10 - Open vraag

Welke dieren liggen voor haar voeten? Wat symboliseren zij?

Slide 11 - Open vraag

Slide 12 - Tekstslide

Bekijk de dieren op het fronton

Slide 13 - Tekstslide

Welke soorten dieren herken je op het reliëf? Wat hebben ze met elkaar gemeen?

Slide 14 - Open vraag

De zeenimfen dragen laurierkransen. Wat doen ze daarmee?

Slide 15 - Tekstslide

De zeenimfen dragen laurierkransen. Wat doen ze daarmee?

Slide 16 - Open vraag

Triton (Oudgrieks: Τρίτων) is een god uit de Griekse mythologie. Hij wordt meestal voorgesteld met het hoofd en de romp van een man en de staart van een vis.  Hij was een soort koning van de zee, die samen regeerde met verscheidene van zijn broers onder het waakzame oog van zijn vader Poseidon.

 Hij reed over het water met paarden en zeemonsters en blies op de kinkhoorn .







Slide 17 - Tekstslide

Waarom blaast hij op die hoorn?
A
Om de zeeen te bedaren
B
Om iemand te loven
C
Voor de lol
D
Als strijdsignaal.

Slide 18 - Quizvraag

Wat stelt dit reliëf dus voor?

Slide 19 - Open vraag

De macht van Amsterdam kan alleen bestaan, als Amsterdam goed bestuurd wordt. Wat goed bestuur inhoudt, wordt vele malen in de versieringen aan de bestuurders en de burgers duidelijk gemaakt. Aan de buitenkant bijvoorbeeld door de beelden die op de tympana staan. Op de top en aan de zijkanten van het tympanon aan de voorgevel staan drie beelden. Het zijn personificaties van abstracte begrippen. 
De centrale plaats neemt Vrede (Pax) in.

Slide 20 - Tekstslide

 Pax wordt geflankeerd door (voor de lezer/kijker rechts) de Voorzichtigheid of Wijsheid (Prudentia) en (links) de Gerechtigheid (Iustitia). 

De eerste, Pax, is geen deugd, maar het gevolg van de twee deugden Prudentia en Iustitia; zij zijn twee van de vier kardinale deugden.

Slide 21 - Tekstslide

De drie beelden houden ieder twee passende attributen in hun handen. Maak de juiste combinaties met wat ze symboliseren
voorzichtigheid
vrede
gods alwetendheid
handel
gerechtigheid
zelfkennis
spiegel
slang
olijftak
stralend oog
weegschaal
caduceus (staf van Mercurius)

Slide 22 - Sleepvraag

Naar welke vrede verwijst het beeld van de Vrede hier?
A
De vrede van Utrecht
B
De vrede van Munster
C
de vrede van Versailles
D
de vrede van Breda

Slide 23 - Quizvraag

Op dit reliëf brengen de toen bekende werelddelen hun schatten naar de stad Amsterdam, de stedemaagd in het midden. Zij is herkenbaar aan het koggeschip achter haar, dat vroeger stond afgebeeld in het wapen van Amsterdam. 

Slide 24 - Tekstslide

Hoe wordt in de afbeelding van de
stedemaagd duidelijk gemaakt dat
Amsterdam met haar handel de
wereld beheerst?

Slide 25 - Open vraag

Handel betekende voor die tijd vooral de handel op zee. Voor de voeten van de maagd liggen twee watergoden, herkenbaar aan een kruik waar water uitstroomt. De ene stelt het IJ voor; welke rivier zal de andere god voorstellen?

Slide 26 - Open vraag

Europa (met hoorn des overvloeds) : een paard (en twee koeien, niet afgebeeld)
Amerika: geen dieren, maar een mens (slaaf?) met een verentooi
Azie: een kameel en een krokodil
Afrika: een papagaai, leeuw, olifant, aapje

Slide 27 - Sleepvraag

Op de top van de tympaan van de achtergevel staat Atlas.

Slide 28 - Tekstslide

Slide 29 - Video

Waarom wordt Atlas beschouwd en afgebeeld als degene die de hemel torst?

Slide 30 - Open vraag

Atlas wordt geflankeerd door Gematigdheid (Temperantia) en Waakzaamheid (Vigilantia). Oorspronkelijk was in plaats van de waakzaamheid de kracht (Fortitudo) gepland. Gematigdheid en kracht zijn de twee andere kardinale deugden. De attributen die Gematigdheid en Waakzaamheid bij zich dragen zijn: een toom of teugel (om de lusten in te tomen) een brandende toorts of fakkel, een boek en een kraaiende haan.

Slide 31 - Tekstslide

Tekst
Temperantia
Vigilantia

Slide 32 - Sleepvraag

Waarom staan juist deze de vier beelden (Temperantia - Vigilantia - Iustitia - Prudentia) op de tympana van de voor- en achtergevel?

Slide 33 - Open vraag

Deel twee: het interieur

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Video

De beeldenzaal boven het toegangsportaal. De stedemaagd heeft in haar linkerhand (gestileerde) palmbladeren. Welke andere attributen herken je, naast en boven haar en in haar rechterhand?

Slide 36 - Tekstslide

Slide 37 - Woordweb

adelaar met keizerskroon
een kroon van torens en stadsmuren
palmbladeren
leeuwen
kracht
(goddelijk/keizerlijk) gezag
beloning voor verdiensten
heerschappij over land

Slide 38 - Sleepvraag

De vrouw rechts van de stedemaagd is een Griekse godin. Achter haar staat een schild met slangen. 
Bekijk ook de kindjes goed.

Slide 39 - Tekstslide

Welke godin is dit? Wat symboliseert zij?

Slide 40 - Open vraag

Hoe komt Medusa aan haar slangenhaar en de godin aan de slangen op haar schild?

Slide 41 - Open vraag

Wat dragen de kinderen?

Slide 42 - Open vraag

Hiernaast een prent van de beeldengroep aande andere kant van de Burgerzaal, boven de ingang van de Schepenkamer. Bekijk de vrouw in het midden.

Slide 43 - Tekstslide

Wat heeft zij in haar hand en wie is zij dus?

Slide 44 - Open vraag

Onder de weegschaal bevindt zich Hebzucht, weergegeven als een uitgemergelde vrouw. 
Met haar voet vertrapt Iustitia Hebzucht., een man met ezelsoren. Als je nog niet weet wie Midas is, kijk dan het volgende filmpje..
Let ook op de figuren helemaal links en helemaal rechts.

Slide 45 - Tekstslide

Slide 46 - Video

Leg uit wie hij is, waarom hij voor deze personificatie wordt gebruikt

Slide 47 - Open vraag

hoe komt hij aan zijn ezelsoren ?

Slide 48 - Open vraag

Helemaal rechts zit een vrouw met een roedenbundel, ketens en een knieverbrijzelaar. Wat zou zij symboliseren?

Slide 49 - Open vraag

De beeldengroep staat (niet voor niets) boven de deuren van de Schepenkamer. Wat zou de taak van de schepenen zijn geweest?
A
dagelijks bestuur
B
rechtspraak
C
politiedienst
D
onderwijs

Slide 50 - Quizvraag

Boven de deur stond ooit: Audi et alteram partem. Leg uit wat dat betekent.

Slide 51 - Open vraag

Slide 52 - Video