11.5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

11.5 

Vetten

Eiwit

Koolhydraat

Vet

Ze de woorden bij de juiste afbeelding.

Endopeptidasen

Exopeptidasen

Peptidasen

Endo: midden in

Exo: buitenkant

- aminokant (NH2)

- carboxylkant (COOH)

Leerdoelen 11.5

Je begrijpt hoe vetten afgebroken worden

Je begrijpt het verschil tussen verteren en emulgeren

Je weet hoe verteerde vetten vervoerd worden door het lichaam

Je begrijpt het verteringskanaal

Vetten

Vetten worden ook wel lipiden genoemd

Triglyceriden = glycerol + 3 vetzuurstaarten

Diglyceriden = glycerol + 2 vetzuurstaarten

Monoglyceride = glycerol + 1 vetzuurstaart

Vetzuren zijn apolair (kan niet in water oplossen)

Glycerol is polair (kan in water oplossen)

Wat is dit voor stof

1. Koolhydraat
2. Triglyceride
3. Diglyceride
4. Monoglyceride

Verzadigd en onverzadigd

Dierlijk

Plantaardig

Soort reactie?

1. Condensatie
2. Hydrolyse

Welke vetzuren kun je zelf maken?

1. Niet essentiële
2. Essentiële

Vetten worden eerst geëmulgeerd

Emulgeren is niet verteren!

De grote vetdruppel wordt 

geëmulgeerd tot kleinere vetdruppels

Deze kleinere vetdruppels heten micellen

Hoe gaat de vertering?

Micellen, opgebouwd uit lipides

  

Triglyceride + lipase + water --> diglyceride + lipase + vetzuur

Diglyceride + lipase + water --> monoglyceride + lipase + vetzuur

Monoglyceride + lipase + water --> glyerol + lipase + vetzuur

Grote vetzuren, diglyceride en triglyceride lastig op te nemen in darm!

Darmcel maakt van vetzuren en monoglyceride weer triglyceride en vervoerd in chylomicron

Chylomicron wordt opgenomen in lymfe

Oplosbare vetzuren + glycerol kunnen ook via bloed

Wat gebeurt er met de chylomicronen?

Naar vetweefsel voor opslag

Naar spierweefsel voor verbranding

Naar lever voor omzetten naar lipoproteinen

https:

Chylomicron is grootste lipoproteine

In welke organen worden vetten verteerd?

Vertering DNA

Zelf lezen!

Aan het werk eventjes

We gaan zo verder met een stukje uitleg!

Opdracht 1 t/m 10 van 11.4

Opdracht 1 t/m 4 van 11.5

De spijsverteringsorganen

Door welke organen van het spijsverteringskanaal, gaat het eten achtereenvolgens?

Mondholte

Mond:

mechanische vertering door kauwen met gebit

Zetmeelvertering met speeksel.

Speeksel bevat amylase, water, slijm

Via keelholte en slokdarm naar maag

De maag

Opslagplaats voor voedsel, dikke wand, kleine beetjes doorgeven

• Maakt maagsap met enzym pepsinogeen. Pepsinogeen (inactief) wordt omgezet tot pepsine/peptase (actief). Peptase voor omzetten van eiwitten naar polypeptiden
• Maakt maagzuur met zoutzuur HCl (H+ en Cl-), maagzuur is tegen ziekteverwekkers.
• Maakt slijm (bescherming tegen vertering van de maag zelf)

Maagportier

Portierreflex

Maagportier (tussen maag en 12-vingerige darm) gaat om de +/- 7 seconden even open

Portierreflex wordt geregeld vanuit de 12-v darm

-->Zuur voedsel uit maag in 12-v darm: dan portier even dicht

Neutralisatie zuur:

Alvleessap bevat NaHCO₃ (natriumwaterstofcarbonaat), dan pH neutraal en portier open

NaHCO​3​​+HCl→NaCl+H​2​​0+CO​2​​

Wat wordt er verteerd in de twaalfvingerige darm?

Wel

Niet

Zetmeel

Andere Koolhydraten

polypeptiden

Vetten

12v darm

Ontvangt alvleeskliersap met enzymen:

• amylase (zetmeelvertering)
• tryptase en (poly)peptidasen voor eiwitvertering
• lipase voor vetvertering

• NaHCO₃

Ontvangt gal gemaakt in de lever, opgeslagen in de galblaas.

• Emulgeren van vetten
  

dunne darm

Cellen in dunne darm maken dunne-darmsap:

bevat enzymen voor verdere vertering van

• Koolhydraten
  
• Eiwitten
  

(Alvleessap en gal zijn nog aanwezig)

Dikke darm

Bevat bacteriën voor:

• gisting
• productie van vitamine B en K
• cellulose afbraak (vooral in planteneters)

Resorptie van water, indikken van brij onverteerbare resten, anders te waterige ontlasting

Wat gebeurt er als je dikke darm niet goed werkt? Waar heb je last van?

Bij het verteren van vetten komen vetzuren vrij, duurt het langer of korter dat het maagportier weer opent? leg je antwoord uit

Huiswerk

Opdracht 1 t/m 10 van 11.4

Opdracht 1 t/m 4 van 11.5

Voor de les van dinsdag inleveren!