Hoofdstuk 3 par. 4 Geloof, tolerantie en onderzoek

1 / 50
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 2

In deze les zitten 50 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 11 videos.

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Wat weet je nog van de vorige les?

Slide 2 - Woordweb

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de vrijheid van denken in de Republiek leidde tot meer tolerantie en wetenschap. 

Slide 3 - Tekstslide

Meeschrijven
Je pakt je aantekeningenschrift en je schrijft tijdens de uitleg mee. 

Slide 4 - Tekstslide

Geloof en tolerantie
  • In de Republiek was de 'Hervormde Kerk' de bevoorrechte kerk -> calvinistische dominees werden betaald door de overheid.
  • Alleen calvinisten mochten belangrijke posities innemen -> burgemeester, schout.
  • In stilte mocht je je eigen geloof beleiden: katholieken mochten geen kerken bouwen, geen processies -> wel schuilkerken. 
  • Joden mochten 'Portugese' synagoge bouwen buiten de stadsgrenzen van Amsterdam.

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

vervolg
  • De Republiek was voor die tijd een tolerant land -> in andere landen werd je voor anders denken en geloven vervolgd en vermoord.
  • Tolerantie = verdraagzaamheid is een sociale, culturele of in een religieuze context gebruikte term die de mate aangeeft waarin afwijkend gedrag of leden van bepaalde groepen niet worden gediscrimineerd ondanks hun afwijkend en door de meerderheid verwerpelijk geachte gedrag (of afwijkende meningen).

Slide 7 - Tekstslide

Handel en tolerantie
  • In Brazilië was Johan Maurits van Nassau wel tolerant t.o.v. de Indianen maar alleen maar omdat hij bondgenoten zocht tegen de Portugezen (Indianen geloofden in natuurgoden en waren niet calvinistisch)
  • Ook was hij tolerant t.o.v. de Rooms-katholieke (niet calvinistisch) Portugeze plantagehouders, maar alleen maar omdat de Nederlanders geen kolonist in Brazilië wilden worden = tolerant om politieke en economische redenen.

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Video

Vervolg
  • De gevluchte joden uit Portugal en Antwerpen mochten buiten de stadsring wel een synagoge bouwen. Ze waren geen lid van de Hervormde (staats)kerk.
  • De reden is omdat ze veel kennis en rijkdom naar de Republiek toebrachten. Dit kun je dus ook weer economische en politieke tolerantie noemen. Joden waren geen volwaardige burgers -> mochten geen belangrijke functies vervullen en geen lid worden van een ambachtsgilde.

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Slide 12 - Video

Johan Maurits had kunstenaars als Frans Jansz. Post meegenomen naar Brazilië. Hij deed dat uit interesse voor de oorspronkelijk 1).…………….. en 2) ……………….. van Brazilië.

Slide 13 - Open vraag

Waarom stond Johan Maurits tolerant tegenover het geloof van de Braziliaanse oorspronkelijke bevolking?

Slide 14 - Open vraag

Wat was een schuilkerk?
A
Een kerk waar je in kunt schuilen bij slecht weer.
B
Een "geheime" kerk.
C
Een " geheime" kerk voor de adel van de samenleving.
D
Een kerk voor protestanten.

Slide 15 - Quizvraag

Schuilkerk
A
Katholiek
B
Calvinistisch
C
Joods
D
Nederlands hervormd

Slide 16 - Quizvraag

Waarom is dit een katholieke schuilkerk?
A
Beelden en laag plafond
B
Losse stoelen en kroonluchters
C
Smal en hoog
D
Gouden altaar en sober

Slide 17 - Quizvraag

Vul het juiste woord in: Katholiek zijn mocht 1) …………… in de Republiek, als je dat maar niet liet 2) ……………. Daarom hielden katholieken missen/kerkdiensten in 3) …………………… Een van de beroemdste katholieke kerken in die tijd was 4) …………………...

Slide 18 - Open vraag

Welk gewest hoorde wel bij de Republiek, maar was niet in de Staten-generaal vertegenwoordigd?

Slide 19 - Sleepvraag

Limburg hoorde niet bij de Republiek
In sommige delen van Limburg die niet tot de Republiek behoorden bestond een omgekeerde situatie; de katholieke kerk bleef de officiële kerk, terwijl protestanten gebruik moesten maken van schuilkerken. Een dergelijke gereformeerde schuilkerk bevond zich bijvoorbeeld in Sittard.

Slide 20 - Tekstslide

Moesten de joden ook schuilkerken bouwen? Verklaar je antwoord.

Slide 21 - Open vraag

Was de oorzaak waarom de joden wel een 'kerk' = synagoge mochten bouwen een economische, politieke of culturele oorzaak? Licht je antwoord toe.

Slide 22 - Open vraag

Waar is deze Portugese synagoge in hartje Amsterdam een goed voorbeeld van?
A
De bijzondere politieke positie van de republiek
B
De bijzondere economische positie van de republiek
C
De bijzondere religieuze positie van de republiek
D
De bijzondere culturele positie van de republiek

Slide 23 - Quizvraag

Nederland Toen
Nederland nu
Republiek
Opstand
Democratische monarchie
Filips II
Gewesten
Tweede Kamer
Margaretha
Ministers
Provincies
Stadhouders

Slide 24 - Sleepvraag

Staten - Generaal
Unie van Utrecht
Willem van Oranje
Fillips II
Vergadering van de vertegenwoordigers vna de 7 gewesten van de republiek.
Verbond van de gewesten die tegen het SPaanse leger bleven vechten.

Slide 25 - Sleepvraag

politiek
wetenschappelijk
godsdienstig
sociaal
regenten
tolerantie
 Baruch Spinoza
Johan van Oldenbarnevelt
Hugo de Groot
 aalmoezeniers-huis
hugenoten
gedogen van katholieken
ambachtslieden en koopmannen

Slide 26 - Sleepvraag

Sleep de personen naar de juiste omschrijving
Deze persoon was de stadhouder van De Nederlanden

>>>>>>>>>>>>>>>>
Deze persoon was de eerste koning van het Duitse keizerrijk
>>>>>>>>>>>>>>>
Deze persoon was een bekende Nederlandse-Joodse filosoof
>>>>>>>>>>>>>>>>>
Deze persoon werd gestuurd door de koning om protestanten te straffen >>>>>>>>>
Deze persoon had als missie de hele wereld katholiek te maken
>>>>>>>>>
Deze persoon wilde de katholieke kerk veranderen  >>>>>>>>>
Fillips II
Karel V
Willem v. Oranje
Alva van Parma
Maarten Luther
Baruch Spinoza

Slide 27 - Sleepvraag

Antoni van Leeuwenhoek
  • 1632-1723
  • Delft
  • Uitvinder microscoop
  • Grondlegger microbiologie

Slide 28 - Tekstslide

Antoni van Leeuwenhoek 
  • Microscoop waarmee je 270 keer kon vergroten;
  • "Beeskens"
  • Sporen van schimmels en bacteriën, waterdruppels, sperma, bloed

Slide 29 - Tekstslide

Slide 30 - Video

Christiaan Huygens
Wiskunde, sterrenkunde, natuurkunde
Uitvindingen:
* Verbeterde telescoop
* Slingeruurwerk (exacte tijd kunnen bepalen)

Slide 31 - Tekstslide

Slingeruurwerk = 
veel nauwkeuriger
Ontdekte de ring om Saturnus

Slide 32 - Tekstslide

Slide 33 - Video

Baruch de Spinoza
'Durf te denken'
  • Jood van Portugeze afkomst
  • Ethica
  • Vrijheid van meningsuiting
  • God niet het belangrijjkste maar de mens zelf! -> Republiek niet zo tolerant
  • Democratie:
  • Volk moet zichzelf regeren

Slide 34 - Tekstslide

Slide 35 - Video

Wie ontdekte de microscoop?
A
Hugo de Groot
B
Antoni van Leeuwenhoek
C
Piet Hein
D
Christiaan Huygens

Slide 36 - Quizvraag

Wie heeft het slingeruurwerk uitgevonden?
A
Antoni van Leeuwenhoek
B
Hugo de Groot
C
Christiaan Huygens
D
René Descartes

Slide 37 - Quizvraag

Wie vond de microscoop uit?
A
Antoni van Leeuwenhoek
B
Simon Stevens
C
Eise Eisinga
D
Newton

Slide 38 - Quizvraag

20. Lees de volgende bewering.
‘Antoni van Leeuwenhoek deed onderzoek via een moderne, wetenschappelijke manier.’
Is dit juist of onjuist?
A
Juist
B
Onjuist

Slide 39 - Quizvraag

Christiaan Huygens
A
microscoop
B
telescoop
C
bacterien
D
schuilkerk

Slide 40 - Quizvraag

Baruch de Spinoza
Christiaan Huygens
Ethica
filosoof
rijk
slingeruurwerk
sterrenkundige
uitvinder

Slide 41 - Sleepvraag

Christiaan Huygens
A
microscoop
B
telescoop
C
bacterien
D
schuilkerk

Slide 42 - Quizvraag

Schrijf drie dingen op die je vandaag hebt geleerd of het meest zijn opgevallen.

Slide 43 - Open vraag

Heb je nog tips voor mij?

Slide 44 - Open vraag

Welke dingen vond je leuk in deze les en wat vond je er goed aan?

Slide 45 - Open vraag

Slide 46 - Tekstslide

Slide 47 - Video

Slide 48 - Video

Slide 49 - Video

Slide 50 - Video