2.3 Het stroomgebied van de Rijn

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

                    Welkom! 

• Je komt voorbereid in de les. Je hebt je huiswerk af en   je hebt alle spullen voor het vak mee.  ​
  
• Vooraf aan de les, leg je alle spullen die je nodig hebt,     op je bureau.
• Je legt je tas op of onder het rek in het lokaal. 
• Je bent respectvol naar klasgenoten en docenten, je   helpt waar mogelijk en beledigd niemand. 
  
• Je werkt gefocust, je maakt aantekeningen en je zorgt   dat je je lesdoelen behaald. ​

Welkom!

Weekplenda

Week 45	Week 46	Week 47	Week 48	Week 49	Week 50	Week 51
H2 §1	H2 §2	Herhalen H2 §1en§2 SO H2 §1en§2	SO bespreken H2 §3	H2 §4	H2 §3en§4 herhalen Rep H2 §1t/m§4	Rep bespreken atlasles H2

Herhaling!

gesteente

Graniet, hard stollings- en dieptegesteente.

gesteente

Basalt, hard stollingsgesteente wat meer aan het oppervlakte is gevormd.

gesteente

Dolomiet, sedimentair- of afzettingsgesteente.

gletsjer

gletsjerpoort

zijmorenen

firnbekken

Herhaling!

2.3 Het stroomgebied van de Rijn

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• op welke manier een rivier bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van     het landschap
  
• wat de kenmerken zijn van de Rijn in de Boven-Rijnse Laagvlakte
  
• wat er bijzonder is aan de Midden-Rijn
  
• waarom en hoe een rivier meandert
  
• waardoor een delta ontstaat

Benodigde voorkennis 

Je weet dat er verschillende rivieren bestaan.
Je weet wat stroomafwaarts is.
Je herkent tekenen van klimaatverandering.

Openingsfoto

Wat zie je op de afbeelding? 

Beschrijving van de openingsfoto

De Rijn bij de Duitse stad Boppard.

mooie meander

De Rijn

De Alpen zijn de bovenloop van de rivier de Rijn B95

bovenloop

middenloop

benedenloop

Herhaling! 

stroomgebied 

stroomgebied 

gemengde rivier B94= smeltwater + regenwater

stroomstelsel

waterscheiding

Boven-Rijnse Laagvlakte

Midden-Rijn

Neder-Rijn

Hoog-Rijn

Alpen-Rijn

Delta-Rijn

Lengteprofiel rivier B95

Bovenloop

gemengde rivier

Rivier die behalve regenwater ook smeltwater van gletsjers afvoert.

groot verhang

Het hoogteverschil per kilometer is groot.

Veel verwering en erosie

Met name erosie in de diepte, de rivier snijdt zich in het steen.

meer kenmerken

dichtbij de bron, v-vormige dalen, diepe dalen, steile wanden

Middenloop

gemengde en regen rivieren

afnemende stroomsnelheid

ontstaan meanders

Natuurlijke bochten in een rivier.

meer kenmerken

sediment afzetting, lagere stroomsnelheid, minder insnijding, de rivieren zijn breed.

ontstaan hoefijzermeer

Meanderen B122

breedte-erosie

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• op welke manier een rivier bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van   het landschap
  
• wat de kenmerken zijn van de Rijn in de Boven-Rijnse Laagvlakte
  
• wat er bijzonder is aan de Midden-Rijn
  
• waarom en hoe een rivier meandert
  
• waardoor een delta ontstaat

Woordenboek

Controleer onderstaande begrippen in je aantekeningenschrift!

LessonUp

Learnbeat

meander

hoefijzermeer

verhang

lengteprofiel

Boven-Rijnse Laagvlakte

Midden-Rijn

gemengde rivier

breedte-erosie

benedenloop

middenloop

bovenloop

stroomgebied

waterscheiding

stroomstelsel

Aan de slag!

Maak van paragraaf 2.3 

vraag 3, 4, 5, 6 en 7.

   

Werk in tweetallen + overleg zachtjes met elkaar!

                    Welkom! 

• Je komt voorbereid in de les. Je hebt je huiswerk af en   je hebt alle spullen voor het vak mee.  ​
  
• Vooraf aan de les, leg je alle spullen die je nodig hebt,     op je bureau.
• Je legt je tas op of onder het rek in het lokaal. 
• Je bent respectvol naar klasgenoten en docenten, je   helpt waar mogelijk en beledigd niemand. 
  
• Je werkt gefocust, je maakt aantekeningen en je zorgt   dat je je lesdoelen behaald. ​

Welkom!

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Hier ligt de bron van de rivier.

Het water stroom langzaam.

Hier ligt de monding.

Rivier neemt evenveel materiaal mee als het achterlaat.

Hier meandert de rivier.

Buitenbocht van de rivier.

Binnenbocht van de rivier.

erosie

sedimentatie

Gemengde rivier

Gletsjerrivier

Regenrivier

Rivier met regenwater.

Rivier met smeltwater.

Rivier met regen- en smeltwater.

Benedenloop

klein verhang

Het hoogteverschil per kilometer is klein.

lage stroomsnelheid

sedimentatie en deltavorming

meer kenmerken

Dichtbij de monding van de rivier, vaak door laagland, weinig erosie, veel meanderen. Eindigt in een estuarium/trechtermond aan zee.

verval = hoogteverschil tussen 2 plaatsen

verhang = verval per km

Verval en verhang B95

Debiet

Hoeveel water per seconde langs stroomt.

Hoog of laag debiet?

Heel hoog!! 

Wat is het gevolg van voor het regiem van Nederlandse rivieren?

• Het regiem wordt onregelmatiger

Regiem

Schommelingen van waterafvoer in een rivier.

Welke rivier heeft het hoogste regiem?

Lobith!!

debiet en regiem 

van de Huang He

In welk seizoen is het regiem het minst sterk?

winter

Wat is het debiet in de maand augustus?

25 x miljard m3

Welke maand(en) zijn het meest droog?

januari, februari, maart, april, mei

Vertragingstijd B96

Planten/natuur zorgen voor ...?

een lange vertragingstijd, het duurt lang voordat de neerslag de grond in zakt en het waterpeil bereikt, of een rivier/zee.

Gebouwen/verstening zorgen voor ...?

een korte vertragingstijd, het duurt niet lang voordat de neerslag het riool bereikt of rivier/zee.

70% tot 100% neerslag gaat de grond in!

0% tot 60% neerslag gaat de grond in!

Stroomgebied met delta         Rijn en Maas B94

                  Debietverloop                   Rijn en Maas

In welke maand is het debiet het hoogst in de Rijn?

In januari 2750 m3 per seconde.

Welk stroomgebied is groter de Maas of de Rijn?

Het stroomgebied van de Rijn is bijna 4 x groter. Dit kan je zien aan de rode lijnen.

wadi = een rivier die 1 a 2 maanden per jaar water heeft

Atlaskaart

Wat geeft de kaart aan?

De kaart geeft gebieden aan die gevoelig zijn voor overstromingen,  bosbranden en lawines.

Is er een patroon zichtbaar?

- Overstromingen door rivieren vinden vooral in Midden Europa plaats.

- Bosbranden vinden vooral in Zuid Europa plaats.

- Lawines vinden in hooggebergten plaats in geheel Europa.

Afbraak en opbouw: ijs, water en wind B122

Herhaling! 

Lesdoelen

Aan het einde van de les weet je:

• op welke manier een rivier bijdraagt aan de afbraak en de opbouw van   het landschap
  
• wat de kenmerken zijn van de Rijn in de Boven-Rijnse Laagvlakte
  
• wat er bijzonder is aan de Midden-Rijn
  
• waarom en hoe een rivier meandert
  
• waardoor een delta ontstaat

Woordenboek

Controleer onderstaande begrippen in je aantekeningenschrift!

LessonUp

Learnbeat

wadi

delta

estuarium

trechtermond

verval

debiet

regiem

vertragingstijd

Atlas van opmerkelijke feiten...

Waarschijnlijkheid van een witte Kerst in Europa!

Aan de slag!

Maak van paragraaf 2.3 

vraag 1, 2, 8, 9 en 10.

Klaar?

Bekijk het extra filmpje met vragen, de extra atlaskaart en maak het mini oefen-SO`tje!

   

Werk in tweetallen + overleg zachtjes met elkaar!

00:15

Hoe komt het dat rivieren steeds meer water moeten afvoeren?

00:52

Hoe kan dijkverlegging zorgen voor meer ruimte voor de rivier?

01:24

Waar zorgt kribverlaging voor?

1. snellere afvoer
2. meer afvoer

03:02

Waar staat `ruimte voor de rivier`
nou echt voor?

Mini oefen-SO

R	3p	Benoem tenminste één kenmerk van de: (1p) bovenloop, (1p) middenloop en de (1p) benedenloop.
T1	3p	Gebruik de bron. (1p) Beschrijf wat je ziet; (2p) Beschrijf hoe dit landschap is ontstaan.
T2	2p	Als gevolg van verstening en ontbossing in de boven- en middenloop heeft Nederland te maken met een hogere overstromingsrisico. Leg dit voor beide voorbeelden uit.
I	2p	Benoem twee maatregelen die Nederland kan nemen waardoor het overstromingsrisico zal afnemen.

Houdt PTD aan

Atlaskaart

Wat geeft de kaart aan?

Verschillende overstromingen door met name water.

Is er een patroon zichtbaar?

- Zowel in Midden- als Zuid Europa hebben er overstromingen plaatsgevonden door hevige regenval.

- Met name in Zuid Europa hebben dambreuken plaatsgevonden.

- Overstromingen door stormen hebben in Midden Europa plaatsgevonden.