Talent 4.7 havo Grammatica ZD: ev-zinnen, mv-zinnen, MV

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat leer je?

In deze paragraaf leer je:

wat enkelvoudige en samengestelde zinnen zijn;

hoe je het meewerkend voorwerp vindt.

Enkelvoudige en samengestelde zinnen 

enkelvoudige zin =

één HZ hoofdzin = 1x pv + 1x o  

Een enkelvoudige zin is altijd een hoofdzin. 

Persoonsvorm en onderwerp staan dan naast elkaar:

Vb. Hij luistert goed naar zijn zangcoach. 

Vb. Luistert hij goed naar zijn zangcoach?

Samengestelde zin:

HZ + HZ

of HZ + BZ

of BZ + HZ

Samengestelde zin:

HZ + HZ

HZ + HZ: 2 hoofdzinnen? en, maar, want, dus, of

1x pv + 1x o & 1x pv + 1x o (samengesteld met een van de ze 5 voegwoord)

of HZ + BZ

of BZ + HZ

Samengestelde zin:

HZ + BZ  of   BZ + HZ

Waaraan herken je een bijzin?

- Een bijzin kan niet als zin losstaan van een hoofdzin

- De bijzin wordt samengesteld middels een ander voegwoord, zoals omdat, want, terwijl, voordat, nadat, als, wanneer...

HZ + BZ: Ik ga naar de tandarts, omdat ik kiespijn heb.

BZ + HZ: Omdat ik kiespijn heb, ga ik naar de tandarts.

bijzin: pv en o uit elkaar 

Let op:

- de voegwoorden (andere voegwoorden dan: en, maar, want, of, dus)

- pv en werkwoorden achteraan de zin

- en als je woorden zoals 'niet' tussen de pv en o kan zetten

Ik heb morgen een toets, dus ga ik vroeg naar bed.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. geen zin

Terwijl de regen met bakken uit de hemel komt, zitten wij lekker binnen.

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin
3. bijzin + hoofdzin
4. onzin

Het meewerkend voorwerp

We kennen nu de PV, O, WG, NG en LV

Nu behandelen we het MV

Vaste volgorde zinsdelen benoemen

1. persoonsvorm(en) onderstrepen

2. enkele en dubbele zinsdeelstrepen

3. werkwoordelijk 

4. onderwerp

5. lijdend voorwerp

6. meewerkend voorwerp

§4.7 Grammatica zinsdelen

Het meewerkend voorwerp (mv)

Naast de rollen O en LV in de zin, speelt het MV ook mee. 

Het MV werkt mee aan het onderwerp, gezegde én lijdend voorwerp.

Meestal bij werkwoorden 'geven' of 'vertellen'.  (aan wie? voor wie?)

Ik  / gaf / mijn tante / een cadeautje.

o      wg          mv                            lv

Hoe vind je het mv? 

1. Stel de mv-vraag:   Aan wie / voor wie of wat + wg + o + lv?

Ik geef mijn tante een cadeautje: Aan wie geef ik een cadeautje?

2. De aan/voor-proef: 

Als het zinsdeel begint met aan/voor (+ persoon) en je kunt dit voorzetsel weglaten.

Als het zinsdeel niet begint met aan/voor (persoon), maar je dit kunt toevoegen.

Ik geef aan mijn tante een cadeautje

Ik geef (aan) mijn tante een cadeautje

Uitlegfilmpje mv online in Talent

Placemat:

Schrijf stilletjes in een hoekje de zin op en benoem de zinsdelen.

Daarna gaan jullie overeenkomsten ontdekken.

Met wat voor soort zinnen hebben we hier te maken?

• Als   mensen   in   natuurparken   rondrijden,   doen   ze   vreemde   dingen.

• Als / mensen in natuurparken / rondrijden // doen / ze / vreemde dingen.
•                           o                                       pv + wg        pv+wg     o                 lv          
• In een samengestelde zin plaats je dubbele zinsdeelstrepen: //

Nog eentje dan, ... en let op het aantal pv's!

• Ze gaan uit de auto omdat ze hun kinderen een onvergetelijk moment willen bezorgen. 

• Ze / gaan/ uit de auto // omdat / ze / hun kinderen / een onvergetelijk moment / willen / bezorgen.
•  o    pv+wg            -                    -             o              mv                                            lv                            pv+wg      wg 
• In een samengestelde zin plaats je dubbele zinsdeelstrepen: //

Wat?	§4.7 Grammatica zinsdelen: nakijken 1 t/m 4 + maken 6, 7, 9
Hoe?	Leerwerkboek B
Hulp?	Boek, klasgenoot, leraar
Resultaat?	Huiswerk
Leerdoel?	Meewerkend voorwerp
Klaar?	voortuit werken (5.7)

Hoe ging het in de klas?

Wat weet je nu?

Wat weet je nu?

enkelvoudige zin, hoofdzin en bijzin

meewerkend voorwerp (mv)

Maken

H4.7 grammatica zinsdelen

Maak opdracht 1 (2 niet!), 3, 4 (5 niet!), 6, 7 (8 niet!), 9,  10 (11 en 12 niet!) 

Snel klaar? Maak 11 en 12. Maar, deze kun je ook bewaren om te oefenen als voorbereiding op de toets (toets grammatica in mei)