Les 6: Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Introductie

Eindexamen herhaling hoofdstuk regeling

Leerdoelen

1.  Kunt delen en functies van zenuwstelsel noemen
   
2. Drie typen zenuwcellen en functies
   
3. Omschrijven wat zenuw is en je kent de 3 typen + kenmerken
   
4. Delen van hersenen met functies en kenmerken
   
5. Functies van reflexen noemen 
   
6. Bouw en functie van hormoonstelsel beschrijven
   
7. In afbeelding belangrijkste hormoonklieren benoemen
   
8. Werking beschrijven van hormonen uit hypofyse en schildklier
   

Het zenuwstelsel

Centraal zenuwstelsel

• grote hersenen
• kleine hersenen
• hersenstam
• ruggenmerg

Perifere zenuwstelsel

• gevoelszenuwcellen
• bewegingszenuwcellen
  

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit..

1. hersenen, ruggenmerg, zenuwen
2. zenuwen en zintuigen
3. grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg
4. grote en kleine hersenen en zenuwen

Zenuwcellen

Zenuwweefsel bestaat uit zenuwcellen.

Zenuwcellen hebben een cellichaam (waar de kern zit) en uitlopers (lange 'armen' van de cel)

Zenuwcellen

Er zijn drie verschillende type zenuwcellen:

• Gevoelszenuwcel
• Bewegingszenuwcel
• Schakelcel

typen zenuwcellen

• gevoelszenuwcellen (sensorische zenuwcellen)

• bewegingszenuwcellen (motorische zenuwcellen)
  

• schakelcellen
  

Stel een vraag

3 typen

Sensorisch:

- lang dendriet, - kort axon

- cellichaam in ganglion

Schakel:

- kort dendriet en axon

- geheel in CZ

Motorisch:

- korte dendrieten

- lang axon

- cellichaam in CZ

Schakelcel

Verwerken de impulsen in het centrale zenuwstelsel

De cel ligt in het geheel in het centrale zenuwstelsel

Gevoelszenuwcel

• Van zintuigen naar Centraal zenuwstelsel
• Cellichamen vlak bij (maar niet in) het centrale zenuwstelsel.
• Een lange uitloper die impulsen naar cellichaam geleidt. 
• Uitlopers van  cellichaam naar  centraal zenuwstelsel. 

impulsen van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel

Cellichamen vlak bij centrale zenuwstelsel

Denk aan "gevoel"

Verbindt zintuig met centrale zenuwstelsel

Cellichaam vlakbij het centrale zenuwstelsel

Impuls loopt van een zintuig naar het centrale zenuwstelsel

Het cellichaam ligt net buiten het centrale zenuwstelsel

Stel een vraag

De hersenen

De hersenen bestaan uit:

• Grote hersenen
• Kleine hersenen
• Hersenstam

Wat is een reflex?

1. Als er altijd dezelfde reactie volg op een bepaalde prikkel
2. Na verloop van tijd volgt er geen reactie op een bepaalde prikkel
3. Een stapeling van prikkels waar je een vaste reactie op hebt

Reflexen worden aangestuurd door het...

1. animale zenuwstelsel
2. autonome zenuwstelsel
3. beide

Wat is een voorbeeld van een reflex?

1. Je steekt je hand uit om iemand te groeten
2. Je steekt je hand uit om iets aan te pakken
3. Je steekt je hand uit als je valt

Welke is geen reflex?

1. Snel een kroket opeten
2. Je hoofd omdraaien bij een hard geluid
3. Knipperen met je ogen als je door een wolk vliegjes fietst
4. Je hart gaat sneller kloppen bij gevaar

Zenuwstelsel

Hormoonstelsel

werkt snel

kortdurend

werkt niet snel

langdurend

zenuwen

bloed

Zenuwstelsel

Hormoonstelsel

Langzame 

	Zenuwstelsel	Hormoonstelsel
Basisstoffen	1 t/m 5	6 t/m 8
Signalen:	Impulsen	Hormonen
Doorgegeven via:	Zenuwcellen	Bloed
Snelheid	Snel	Langzaam
Duur	Kort	Lang

Verschil zenuwstelsel - hormoonstelsel

Hormonen

Leerdoelen:

hormoonstelsel beschrijven

hormoonklieren benoemen

hypofyse en schildklier

 Het hormoonstelsel

Hormoonstelsel

Hormoonstelsel

Hypofyse

Eilandjes van langerhans

Teelballen

Eierstokken

Schildklier

Bijnieren

Basisstof 7. 

De hypofyse en de schildklier

De hypofyse

De hypofyse

De hypofyse stuurt en activeert

vooral andere organen.

ontstaan secundaire geslachtskenmerken vrouw:

• groei borsten
• groei schaamhaar
• ongesteld
  

hypofyse

geeft startsein 

maakt hypofyse-hormonen

zaadballen

geslachtsorgaan man reageert op hypofysehormonen en 

maken testosteron

eierstokken

geslachtsorgaan vrouw reageert op hypofysehormonen en maken oestrogeen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken man:

• penisgroei
• baardgroei
• lage stem etc...
  

De schildklier

de schildklier

Maakt het schildklierhormoon.

• Regelt de stofwisseling: stimuleert de verbranding in de cellen.
  

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon:
  
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen (stofwisseling) en groei en ontwikkeling.
  
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

Wat heb jij geleerd vandaag? 

Benoem iets dat voor jou nieuw was.

Stel een vraag

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit..

1. hersenen, ruggenmerg, zenuwen
2. zenuwen en zintuigen
3. grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg
4. grote en kleine hersenen en zenuwen