Laatste les Spelling H4-6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Huiswerk

Vrijdag 13 mei:

Toets Spelling (ww) H4-6

Dinsdag 17 mei:

Leesboek uit

Wat gaan we deze les doen?

• Vragen?
• Oefenen

Vragen?

• Spelling H4: Tussenletters in samenstellingen
• Spelling H5: Hoofdletters en aanhalingstekens
• Spelling H6: Aan elkaar of los?
• Werkwoordspelling

H4 - Tussenletters in samenstellingen

Tussenletters in samenstellingen

Een samenstelling = twee of meer losse woorden aan elkaar geplakt:
stoel + poot = stoelpoot                       

tafel + kleed = tafelkleed

voet + bal + veld = voetbalveld

Soms moet je tussen die twee (of drie) woorden tussenletters toevoegen:         -(e)n-, -e- of -s-. 

Wanneer schrijf je een tussen -s?

• Je schrijft een tussen -s in een samenstelling als je die hoort:

jongensboek / stationsrestauratie

• Als je het niet kunt horen, omdat bijvoorbeeld het tweede woord met een s-klank begint, dan vul je een ander tweede woord in om te checken of er een 's' moet worden toegevoegd:

bedrijf + chef : bedrijf + kat  > bedrijfskat, dus bedrijfschef

station + straat  : station + kat > stationskat, dus stationsstraat

Wanneer gebruik je -en-?

Als het eerste deel van de samenstelling 

• een zelfstandig naamwoord is
• én alleen een meervoud op -n of -en heeft. 

VB: 

eik + boom = eikenboom (twee eiken)

blinde + school = blindenschool (twee blinden)

kat + bak = kattenbak (twee katten)

Wanneer gebruik je -e-?

Je schrijft geen -en-, maar een -e- in de volgende gevallen:

• Het eerste deel heeft geen meervoud: tarwebrood (1 tarwe, twee?....), benzinegeur
• Het eerste deel verwijst naar iets waarvan er maar één is:  Koninginnedag, maneschijn.
• Het eerste deel heeft een meervoud op -s: aspergesoep (asperge - asperges),
• Het eerste deel heeft een meervoud op -s én -en-: ziektekiem (ziektes/ziekten), groenteboer (groenten/groentes)
• Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord: blindedarm, knarsetanden
• Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord: goed - beregoed, vol - boordevol.

H5 - Hoofdletters en aanhalingstekens

Hoofdletter vs. kleine letter

Hoofdletter

• aan het begin van de zin
  
• bij eigennamen
  
• bij bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid

Hoofdletter vs. kleine letter

Kleine letter

• samenstellingen met religieuze feesten: kerstgala, paasmaandag
• religies, stromingen en afleidingen: christendom, islamieten
• windstreken: noorden, zuidwesten
• namen van seizoenen, maanden en periodes: herfst, november, de ijstijd

Aanhalingstekens

Aanhalingsteken

• bij de directe rede/citaten:  'Je moet even een boodschap voor me doen', zei vader
• bij titels: Voor vragen over spelling kijk ik altijd in 'Schrijfwijzer' van Renkema
• als het woord zelf bedoeld wordt en niet de betekenis: Schrijf je 'cadeau' altijd met een k?

Let op: gedachten zet je niet tussen aanhalingstekens!

H6 - Aan elkaar of los?

Aan elkaar of los?

Samenstellingen worden in het Nederlands aan elkaar geschreven: schouder + tas = schoudertas

De volgende woorden schrijf je aan elkaar:

• samenstellingen van drie woorden of minder: huissleutel, lagelonenlanden
  
• woorden die gemaakt zijn van er, hier, daar of waar + voorzetsel: daarna, ervoor, hierover, waarom

Aan elkaar of los?

Onderstaande woorden schrijf je ook aan elkaar:

• getallen met honderd en duizend: vijftienduizend
  
• vaak voorkomende samengestelde woorden: kapotmaken, pianospelen, thuiskomen, theezetten
  
• veel samengestelde bijvoeglijke naamwoorden met een deelwoord als tweede deel: dichtbevolkt, hooggelegen, pasgetrouwd, veelzeggend

Werkwoordspelling

Regels werkwoordspelling

Persoonsvorm             >           T.T.           

                                           >           V.T.        ik-vorm + te(n)/de(n)

Geen persoonsvorm   >           voltooid deelwoord             ('t Kofschip)

                                           >           infinitief                                  (hele werkwoord)

                                           >           bijvoeglijk naamwoord      (zo kort mogelijk)

                                           >           onvoltooid deelwoord        ( hele ww + -d)

                                           >           gebiedende wijs                  (ik-vorm)

1. ik of jij/je erachter          = ik-vorm
2. ev: jij/hij/zij/het                = ik-vorm + t
3. mv: wij/jullie/zij               = hele werkwoord

Aan de slag!

• Maak een samenvatting van Spelling (ww) H4-6
• Oefen via NN Online 'Trainen'
• Extra opdrachten op papier
• Extra oefenen werkwoordspelling

Huiswerk

Vrijdag 13 mei:

Toets Spelling (ww) H4-6

Dinsdag 17 mei:

Leesboek uit