Formuleren 1: Incongruentie, foutieve inversie en dat/als-constructie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Formuleren 1

Incongruentie, foutieve inversie en dat/als-constructie

Incongruentie

Bij een enkelvoudig onderwerp hoort een enkelvoudige persoonsvorm. Bij een meervoudig onderwerp hoort een meervoudige persoonsvorm.
Incongruentie ontstaat vaak:
- als het onderwerp meervoudig lijkt, maar enkelvoudig is;
- als persoonsvorm en het onderwerp ver uit elkaar staan;

- als een meewerkend voorwerp ten onrechte voor het onderwerp wordt aangezien. 

Goed of fout?
De jeugd in de grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht hebben een probleem.

1. Goed
2. Fout

Verzamelwoord als onderwerp

'De jeugd' lijkt meervoud , is enkelvoud

->incongruentie

Mensen die belangstelling hebben voor de functie worden verzocht te reageren.

1. Goed
2. Fout

Meewerkend vw wordt ten onrechte als ow gezien.

verzwegen ow: Er wordt aan mensen die belangstelling hebben....

-> incongruentie

Goed of fout?
De media schrijft bijzonder negatief over deze superster.

1. Goed
2. Fout

'Een hoop conflicten ontstaan door een gebrek aan onderlinge communicatie.'
Noteer het foute woord.

'Dus jij denkt dat dit soort mensen nooit voor een Koninklijke onderscheiding in aanmerking zullen komen.' Noteer het foute woord.

'Alle inzenders werden gevraagd om hun ontwerpen van naam en adres te voorzien.'
Noteer het foute woord.

'De media stelt de politici onnodig kritische vragen, die dan toch niet beantwoord worden.'
Noteer het foute woord.

Wat is er fout aan de volgende zin?
30 procent van de mensen zijn vaker dan eenmaal per jaar ziek.

Wat is er fout aan de volgende zin?
Een aantal leerlingen komen altijd te laat.

Wat is er fout aan de volgende zin?
Het regende de hele dag en ben ik dus de hele dag thuisgebleven.

Foutieve inversie

Correct gespelde Nederlandse zin: onderwerp - persoonsvorm

Inversie betekent dat de persoonsvorm en het onderwerp gewisseld worden. Dat mag alleen in de volgende gevallen:

- als de hoofdzin een vraagzin is

- als de hoofdzin begint met een ander zinsdeel dan het onderwerp

- als een samengestelde zin begint met een bijzin

Voorbeelden correcte inversie

- als de hoofdzin een vraagzin is

Zwemmen die ganzen altijd met de stroom mee?

- als de hoofdzin begint met een ander zinsdeel dan het onderwerp

In dat water zwemmen veel dieren.

- als een samengestelde zin begint met een bijzin

Nadat Jody had gescoord, zakte ze door haar enkels heen.

Foutieve inversie verbeteren

Zinnen met foutieve inversie verbeter je door persoonsvorm en onderwerp om te draaien of door een zindeel voor persoonsvorm te zetten.

• Het regende de hele middag en we hebben dus niets kunnen doen.
  Het regende de hele middag en dus hebben we niets kunnen doen.

• Vrijdagmiddag zijn we naar de stad geweest en we gingen pas in het donker met de bus naar huis.
• Vrijdagmiddag zijn we naar de stad geweest en pas in het donker gingen we met de bus naar huis.

Foutieve inversie

Een foutieve inversie ontstaat vaak bij samengestelde zinnen.

* Vorige week was hij ziek en zijn we daarom nog niet klaar met de opdracht.

'Ik denk, dat als de minister vindt dat er te veel geweld op TV is, dat hij dan maatregelen moet nemen.'
Loopt deze zin lekker?

Ja!

Nee!

Dat/als-constructie

Een bijzin van voorwaarde begint vaak met als of wanneer. Je kunt zo'n voorwaarde dan het beste achteraan de zin zetten. Doe je dat niet, dan ontstaat er een dat/als-constructie. 

Daarom vind ik dat als films schokkende beelden bevatten of vormen van ernstig geweld, ze niet voor tien uur 's avonds moeten worden uitgezonden. 

Juiste zin:
Daarom vind ik dat films niet voor tien uur 's avonds moeten worden uitgezonden, als ze schokkende beelden bevatten of vormen van ernstig geweld. 

Verbeter de zin:
'Het rekeningrijden moet snel worden ingevoegd, omdat wanneer er niets gebeurt, Nederland binnenkort één lange file is.'

Verbeter de zin:
'Spraken de jongens af dat als ze geld genoeg zouden verdienen, ze in de zomervakantie naar Turkije zouden gaan?'

Terugblik

Deze les hebben we besproken dat:
- bij een enkelvoudig onderwerp een enkelvoudige persoonsvorm hoort;
- bij een meervoudig onderwerp een meervoudige persoonsvorm hoort;

- foutieve inversie vooral bij samengestelde zinnen voorkomt;
- de voorwaarde uit een bijzin van voorwaarde het beste achteraan de zin kan staan. 

Welke fout, waar zit de fout en verbeter de zin:
Ben je ervan op de hoogte dat wanneer je meedoet met het schoolkoor, je een extra cijfer krijgt?

Het gebruik van alcohol en partydrugs vormen een groot gevaar voor de gezondheid van jongeren.

1. foutieve inversie
2. incongruentie

Gisteravond maakte hij het te laat en is hij dus vandaag niet te genieten.

1. Foutieve inversie
2. Incongruentie

Het aantal abortussen op meisjesfoetussen in India zijn de laatste jaren sterk toegenomen.

1. foutieve inversie
2. incongruentie