Creatief schrijven & spelling les 1: Wat weet je al? kenmerken.H1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

(Luister)sprookje maken

Nederlands Periode 2     2023-2024

Wat leer je over sprookjes?

• opbouw van een sprookje (begin, midden, eind)
• kenmerken van hoofdpersonen in sprookjes
• kenmerken van plaatsen waar sprookjes zich afspelen
• woord- en taalgebruik in sprookjes
• sfeer in sprookjes

Opdracht luistersprookje

Je maakt een (luister)sprookje dat je in een tweetal schrijft (& opneemt.)

Bij Nederlands ga je aan de slag met het bedenken, schrijven en inspreken van het sprookje (1000 woorden). 

Luistersprookje: wat moet ik doen?

Je maakt een aantal tussenopdrachten over het onderwerp ‘sprookje’ om op basis daarvan sprookje te schrijven. Vervolgens spreek je het sprookje in met behulp van een opneemprogramma.

Je leer creatief te zijn met taal.

Je leert volgens een plotlijn te schrijven met daarin herkenbare punten.

Je leert de impact van stemgebruik in voorleesverhalen.

Zodat je je ideeën duidelijk kan verwoorden.

Zodat je de lezer mee kan nemen in bepaalde gevoelens, gedachten en/of beelden.

Zodat je het effect van de inzet van bepaalde literaire technieken ervaart.

Hoeveel tijd heb ik ervoor?

 14 lessen in totaal.

Wanneer is het klaar? → 23 feb -Je hebt de tussenopdrachten gemaakt, een sprookje geschreven, ingesproken en ingeleverd op Classroom.

Waar denken jullie aan bij een sprookje?

Tussenopdracht 1

Wat maakt een sprookje een sprookje? Geef antwoord op deze vraag in een klein verslagje van 150-200 woorden (Classroom). Ga op onderzoek uit in duo's.

Houd bij het beantwoorden van de vraag rekening met de volgende 3 deelonderwerpen: 

- de geschiedenis van sprookjes,

- bekende verzamelaars (schrijvers) van sprookjes

- algemene kenmerken die in de meeste sprookjes voorkomen.

Filmpje: welke algemene kenmerken zie je terug?

Kenmerken personages

1. De held en de anti-held.

2. Gebruik kenmerken die eigenlijk ongeloofwaardig zijn.

3. Slechte eigenschappen 

4. Menselijke goedheden (vriendelijk, behulpzaam, gul....)

5. Doel (botst met die van de anti-held)

6. Archetypen (held, tegenstander, geliefde, mentor (=fee)

7. Hoeft niet menselijk te zijn.

Uitdelen:

8 tips voor het bedenken van een sprookjespersonage

Opdracht: kenmerken personages

Welke typische kenmerken van de personages herken je in het sprookje Repelsteeltje?

1. Noteer voor jezelf in stilte de kenmerken.

2. Deel jouw bevindingen met je tafelgroepje.

Tussenopdracht 2: kenmerken personages

Ga in tweetallen op zoek naar twee verschillende sprookjes en haal uit elk sprookje zoveel mogelijk kenmerken van personages.

In Classroom noteer je welke 2 sprookjes jullie hebben uitgezocht en welke kenmerken van personages je hebt gevonden. Dat mag een opsomming zijn.

De 31 verhaalelementen van Propp

Eerst wordt de beginsituatie geschetst, daarna is er een selectie van een aantal of alle 31 elementen die in de onderstaande volgorde op het verhaal worden toegepast, zie uitgedeeld document.

Tussenopdracht 3

Jullie krijgen het sprookje van Hans en Grietje uitgedeeld.

Welke 

-algemene kenmerken

-kenmerken personages

-verhaalelementen zie je hierin terug?

Plot (=verhaallijn)

1. Hoofdpersoon

2. Doel

3. Conflict / probleem / obstakel

4. Hoofdpersoon komt in actie

5. Oplossing

6. Happy end

Tussenopdracht 2

Beschrijf de plotlijn van het sprookje van Hans en Grietje

1. Hoofdpersoon

2. Doel

3. Conflict / probleem / obstakel

4. Hoofdpersoon komt in actie

5. Oplossing

6. Einde

Evaluatie tussenopdracht 2

Welke plotlijn hebben jullie voor Hans en Grietje opgeschreven?

-Is het doel duidelijk geformuleerd?

-Hindernis/obstakel verwerkt?

-Is het doel behaald?

Welke algemene kenmerken van een sprookje herken je? 

Welke algemene kenmerken van een sprookje herken je? 

Thema

Wat wordt er bedoeld met het thema van een verhaal?

Thema

Het thema is de kortste aanduiding van het centrale probleem

waar het verhaal over gaat.

Thema: voorbeelden

armoede  en rijkdom

ware liefde / trouwen

sociaal onrecht

wraak en jaloezie

goed vs kwaad

Thema: hoe kun je het vinden?

1. Wat is de ‘wijze les’ van het verhaal?

2. Wat wil de schrijver je meegeven over het onderwerp?

3. Met welk probleem (gevoel/gedachte) zit de hoofdpersoon?

4. Wat ontdekt de hoofdpersoon over het onderwerp? 

5. Verandert hij/zij van mening in loop van het verhaal?

Wat is het thema?

Overleg in je tafelgroepje.

- Sneeuwwitje

-Doornroosje

-Assepoester

De moraal, wat is dat?

- Wat is de moraal van Hans en Grietje?

- Wat is de moraal van Assepoester?

 Welkom!

Pak vast 'Borealis'.....

....en start met lezen.

Welke kenmerken van sprookjes ken je?

Welke thema's komen vaak in sprookjes voor?

Een sprookje schrijven

1. Bedenk het plot.

2. Kies het thema.
3. Verken de wereld van jouw sprookjeBij sprookjes denken we al snel aan kastelen en bossen. Vaak associeert men sprookjes ook met een fantasierijkesetting. Als je dit doet, maak je vaak een mix van het bekende en het onbekende. Een fantasierijke setting met eenalledaags thema kan je helpen bij het schrijven van een sprookje, maar er zijn absoluut geen limieten aan de plaatswaar jouw sprookje zich af mag spelen.

4.. Bedenk je personages zorgvuldig → symboliek en opbouw karakter.

4. 1 Bouw het plot   

4 Bedenk je personages zorgvuldig → symboliek en opbouw karakter5 Denk aan dialogen → doel van dialoog in een verhaal?

 5 Denk aan dialogen → doel van dialoog in een verhaal?

Een sprookje schrijven (vervolg)

5. Bedenk een moraal (levert extra punten op).

6. Dialogen.

 Welkom!

Pak vast 'Borealis'.....

....en start met lezen.

Dialogen

Inhoud: Dialoog duwt je verhaal vooruit en is kort maar krachtig.

Personages: gebruik emoties en laat je personage een handeling uitvoeren. Hoe hij/zij iets zegt, moet in de dialoog naar voren komen ('Moet ik dat echt nog een keer uitleggen?' zuchtte hij geïrriteerd.) Gebruik emoties (huilde/zuchtte hij)

Realistisch: laat de personages ook stotteren of door elkaar heen praten, net als in het echte leven.

Directe rede:

(1a) Toen zei ze tegen me: ‘Ik wil je nooit meer zien.’

(2a) ‘Zal ik je naar huis brengen?’, vroeg hij verlegen.

(3b) Ze zei kwaad: ‘Ik denk dat ik dan maar eens opstap!'

Indirecte rede:

(1b) Toen zei ze tegen me dat ze me nooit meer wilde zien. 

(2b) Hij vroeg verlegen of hij haar naar huis mocht brengen. 

(3b) Toen zei ze kwaad dat ze maar eens opstapte

Schrijftips

1. Schrijf actief. Niet: ‘Levi werd met zijn hoofd onderwater geduwd.’ Maar:
   ‘De badmeester duwde Levi met zijn hoofd onder water.’

2. Wissel korte en lange zinnen af.

3. Begrens je zinnen: maak ze niet te lang, zet op tijd komma's en punten.

4. Geen woorden als BAM gebruiken of veel uitroeptekens achter elkaar.

5. Schrijf in de verleden tijd en wees daar consequent in.

6. Verwerk dialogen in je verhaal. Gebruik hierin emotie.

7.