Teamtraining Formatief leren - communiceren en feedback

• ICT-basisvaardigheden
• HBO
• Studiejaar 1-4

Deze teamtraining is onderdeel van een reeks teamtrainingen Formatief leren. De teamtraining behandelt de fase: Communiceren en feedback. De teamtraining is ook los te volgen. 

De teamtraining duurt ongeveer 60 minuten. 

Formatief leren

Niveau

Communiceren en feedback

Leerdoelen

Aan het einde van de teamtraining:

• kun je de feedback manieren uitleggen
• kun je feedback beoordelen op effectiviteit 
• kun je voorbeelden geven van zelf- en peer-feedback 
• ga je aan de slag met feedback in de klas 

Update 13-06-2022: De term formatief handelen wordt gebruikt in veel literatuur. In deze trainingen wordt de term formatief leren gehanteerd.

Doelen 

Energizer

Wat we leren
Theorie
Aan de slag

Reflecteer 

Om mee te nemen

Opbouw

Na De opening ben je op de hoogte van het onderwerp en zijn de leerdoelen helder

Bij Energizer word je aan het denken gezet met een vraag of een actieve werkvorm

Bij Wat we leren wordt de specifieke inhoud besproken

Bij Theorie krijg je een stukje theorie over het onderwerp. Dit kan theorie lezen of theorie bekijken zijn (via een video etc.)

Bij de Aan de slag momenten ga jij aan de hand van vragen en werkvormen met je team actief nadenken, bespreken, discussie voeren, beslissen etc.

Bij Reflecteer ga je de punten langs die besproken zijn en worden de afspraken herhaald 

Bij Om mee te nemen krijg je tips, inspiratie of interessante verhalen om te onthouden

1

De volgende Aan de slag opdrachten komen vaak voor:

• Passen en meten: Je bekijkt hoe het onderwep bij jou, bij de praktijksituatie of bij de organisatie past
• Dagdromen: Je neemt een droombeeld in gedachte om te bepalen waar je naartoe wilt
• Didactiek Dilemma: Je weegt verschillende opties tegen elkaar af
• Ja, maar ... : Je voert een discussie met positief kritische argumenten
• De tekentafel: Je maakt een ontwerp of een planntje voor hoe het eruit kan komen te zien
• Warmdraaien: Je oefent met een programma, strategie, interventie etc.

2

De volgende werkvormen worden vaak gebruikt:

• 4S Breinstorm: Je doet zoveel mogelijk ideeën op
• Uitwisselen: Je wisselt gedachtes uit
• Teamvenster: De ideeën worden op waarde geschat
• Gegrond klagen: Je bedenkt oplossingen
• Rad draaien: Je bespreekt knelpunten of uitdagingen

Wat gaan we vandaag doen?

Uitleg fasen & model

Hoe communiceer je informatie met de leerlingen?

Formatieve beoordelingen

Zelf- en peer-feedback 

Feedback geven

Feedback beoordelen

Vooruitkijken

1

2

3

4

5

6

7

5 min

Je hebt in de eerste teamtraining geleerd dat formatief leren veel gedragingen van de leerlingen en de docent bevat. Dit handelen vindt plaats in verschillende fasen.

Er zijn meerdere modellen die worden gebruikt om dit handelen weer te geven, namelijk de formatieve cyclus en het feedbackmodel. Op de afbeeldingen hiernaast worden beiden weergegeven. 

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen-

1a. Uitleg fasen en model

Formatieve cyclus

Feedbackmodel

5 min

De teamtrainingen zijn opgebouwd volgens de fasen van de formatieve cyclus van Gulikers en Baartman.

Je zult merken dat de fasen feed-up, feedback en feed forward ook terug komen in de formatieve cyclus. 

Deze teamtraining zoomt in op de vierde fase van de formatieve cyclus van Gulikers en Baartman, namelijk communiceren met leerlingen over resultaten of geformuleerd als strategie: terugkoppeling geven (gericht op verder leren). 

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen-

1b. Uitleg fasen en model

Actie!

3...2...1...

• Wat miste je in de opdracht?
• Lukte het om een cijfer te geven?
• Hoe vond je het om een cijfer te krijgen?
• Kon je verder met het cijfer?

Voer de volgende opdracht uit:

• Teken een huis
• Geef de ander een cijfer
• Pas het huis aan n.a.v. het cijfer

• Wat was er anders?
• Hoe ging het feedback geven?
• Kon je het huis aanpassen?

Voer de volgende opdracht uit:

• Teken een huis in een perspectief, met minimaal: twee ramen en een dak.
• Geef de ander feedback
• Pas het huis aan n.a.v. de feedback

4 min

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie bekijken

Mooie en duidelijk animatie over feedback (taal Engels)

5 min

Na het analyseren en interpreteren van de informatie die leerlingen geven, wil je dit natuurlijk met hen communiceren. Het zweet moet immers bij de leerlingen op de rug komen en niet bij jou. Je geeft de leerlingen een update of laat de leerlingen zelf ervaren waar ze nu staan (feedback) en waar ze kunnen verbeteren (feed forward).

Staar jezelf niet blind op de termen feedup, feedback en feed foward. De feedback die je geeft, probeer je opbouwend te doen. Het kan ook een vervolg of een integratie van alle drie zijn. 

Het is belangrijk rekening te houden met de "regels" van feedback. We gaan later nog in op vormen van feedback. 

Je koppelt de feedback aan de leerdoelen.  

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

2. Hoe communiceer je het leerproces met de leerlingen?

Wat heb je nodig?

1. Kennis van de leerdoelen t.o.v. de leerlijn
2. Verschillende manieren van feedback geven
3. Werkvormen voor leerling om feedback te geven aan elkaar 

Wat doe je?

1. Feedback geven gericht op de leerdoelen
2. Concrete suggesties geven voor verbetering
3. De leerlingen de tijd en ruimte geven om iets te doen met de feedback
4. Een heldere structuur bieden als leerlingen feedback geven aan elkaar. Simpelweg: De opdracht geven "Bevraag elkaar", resulteert niet in een implementatie van formatief handelen. 
   
5. Laat de leerlingen eerst een self-assessment doen, biedt vervolgens structuur aan samenwerken. Bij self-assessment evalueren de leerlingen hun eigen leerproces.

5 min

Effectieve feedback is feedback waarmee een leerling daadwerkelijk aan de slag gaat.

• Check of de feedback is aangekomen en begrijpelijk is.
• Creëer ruimte en tijd om ermee aan de slag te gaan.

Feedback kan gericht zijn op:

• de taak
• het proces
• de zelfregulatie

Feedback kan ook gericht zijn op de persoon, maar dit is bewezen niet effectief: Je bent een slimme leerling. 

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

3. Effectieve feedback

Feedback gericht op het proces draagt meer bij aan het leerproces dan feedback gericht op de specifieke taak; feedback gericht op zelfregulatie draagt het meest bij aan het leerproces en de transfer van het geleerde naar andere opdrachten.

Sleepvraag

Sleep de gegevens naar de juiste doelgroep  

Je beschrijving van het politieke systeem in Amerika is duidelijk. De vergelijking die je maakt met het politieke systeem van Nederland klopt niet. Hoe kun je erachter komen waarom het niet kloppend is?

Je gebruikt hier de verkeerde wiskundige formule; Wat is de juiste formule en hoe gebruik je deze?

Je bronnenlijst voldoet niet aan de APA-regels.

Wat heb je dat snel geleerd!

taak

proces

zelfregulatie

persoon

Stelling 

Feedback geven kost tijd en is frustrerend als leerlingen er niets mee doen.

Stelling 

Bespreking van de vraag of feedback moet altijd door docent geadministreerd worden.

Doelgerichte, beschrijvende feedback m.b.v. rubrics

4 inspirerende voorbeelden

Feedback geven

Kenmerken effectieve feedback

Legenda bij feedback

Werkvorm inzichtelijk werk

Feedback geven op alle fouten kost heel veel tijd: geef gedetailleerde feedback op een kwart van het werk, kijk een tweede kwart snel door, 3e kwart gebruik je voor peer-assessment en 4e kwart voor self-assessment.

4 inspirerende tips

Feedback geven

Geef alleen feedback als leerlingen de tijd krijgen erop te reageren, bijv. d.m.v. feedback-formulier (ene helft feedback van leraar, andere helft reactie van leerling) of bij laten houden van online / schriftelijk portfolio.

Verbind feedback met leerdoelen en succescriteria, zodat je de cirkel sluit en het voor leerlingen duidelijk is waar ze in het leerproces staan.

Detectivewerk: geef alleen aan HOEVEEL fouten er zijn gemaakt, maar niet WAAR zodat leerlingen zelf de fouten in hun werk moeten ontdekken of geef aan waar de fouten zitten, maar niet wat voor soort fouten. 

William, D. & Leahy, S. (2015). Formatief evalueren in de praktijk.

5 min

In de tabel lees je een voorbeeld van self- en peer-assessment. Hier komt duidelijk een structuur naar voren die inzichtelijk is voor de leerlingen. 

Als je aan self-assessment doet, is het aan te raden de leerlingen een zelfevaluatie te laten invullen met sturende vragen. Deze zijn weer gericht op de leerdoelen (en succescriteria). 

Nadat de leerlingen zelfinzicht hebben opgedaan in sterke en zwakke punten, kunnen zij elkaar feedback geven. Een vorm kan ook nog zijn dat feedback van de leerling en feedback van de docent wordt vergeleken. 

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

4. Self-assessment en peer-assessment in een cyclus

Opdracht:

Schrijf een e-mail

Self-assessment op opdracht (a.d.h.v. succescriteria)

Peer-assessment

Bespreken van de opdracht met medeleerling 

Opdracht aanpassen n.a.v. feedback

Formative assessment cycle 

Felipe restrepo calle (2014) 

De rol van systematische formatieve beoordeling van de kijk van leerlingen op hun leerproces

We hebben het net over self- en peerfeedback gehad. Welke structuur kun je bieden in de klas om dit te bewerkstelligen?

De tekentafel

Opdracht

Doel: Voorbeelden van effectieve feedback verzinnen

1. Voor jezelf: Noteer voorbeelden van feedback geven
2. Deel de vormen van feedback
3. Gebruik de afbeelding "Effectieve feedback". Beoordeel met elkaar aan welke effectieve strategieën de feedback voorbeelden voldoen.
4. Neem voorbeelden mee naar je eigen praktijksituatie.

Reflecteer

• Hoe geef ik feedback en op welke manier maak ik gebruik van de leerdoelen?
• Welke verbetersuggesties doe ik en hoe zinvol zijn deze?
• Op welke manier geef ik de leerlingen de tijd en ruimte om te reageren op de feedback?
• Waardeer ik ook het verbeterde werk?
• Hoe zet ik self- en peer-feedback in?
• Op welke manier structuur ik dit en is dit zinvol?