1.2 Dorpen en stadstaten / 1.3 De eerste staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Waarom weten wij veel meer van de cultuur van de Egyptenaren dan van trechterbekercultuur (prehistorisch nomadisch volk in het huidige Nederland)?

Wat zie je hier op het plaatje? En waarom is deze vondst van onschatbare waarde geweest voor alles wat wij weten over de Egyptenaren

Van jager-verzamelaar naar sedentair naar steden

Van jager-verzamelaar naar sedentair

1. Landbouw/veeteelt (voedseloverschot > toename in populatie)
   
2. Vaste woonplaats (stenen huizen)
3. Specialisatie (ontwikkeling ambachten)

Van sedentair naar steden

1. schaalvergroting  (omvang dorpen nam toe, waaronder de variatie in gebouwen huizen, tempels, etc.)
2. Handel  (omliggende gebieden trokken met goederen naar drukbezochte knooppunten om te handelen)
3. Sociale verschillen (boeren die het meeste oogst binnen brachten kregen meer macht en aanzien > leiders)

• Ontstaan van cultuur en economie
  

Reconstructie van de stad Ur (4100 v.chr), met in het midden de Ziggoerat van Ur

De Nijl

• Nijl onderdeel van vruchtbare halvemaan
• Elk jaar overstroomt de Nijl
  
• Vruchtbare slib blijft liggen op de oevers
  
• Irrigatie kanalen zorgen ervoor dat akkers bewaterd werden

02:42

Op welke manier bepaalt de Nijl het leven in het oude Egypte?

Stadstaten

• Dorpen in Mesopotamië en Egypte groeien uit tot steden

• Omringende dorpen sluiten zich aan of worden overmeesterd door de steden

• Zo ontstaan er stadstaten (stad met omliggend platteland dat samen als een geheel wordt bestuurd)
  

Het latere Egypte is een 'staat' op welke manier verschilt een 'stadstaat' van een 'staat'?

De staat Egypte

•  Stadstaten gaan samenwerken en bevechten elkaar vaker

• Grootschalige oorlogen komen steeds vaker voor

1) De Stad Assur verslaat Babylon > gevolg: Assyirsche rijk ontstaat

2) Koning Narner verslaat de noordelijke Egyptische steden: de Egyptische staat ontstaat

• Met het ontstaan van grote staten ontstaat er ook een logistiek probleem: Hoe bestuur je een groot rijk?
  

Wat zou je als Egyptische Farao nodig hebben om heel Egypte effectief te kunnen besturen?

Jagen en verzamelen;
Nomadisch bestaan, waarbij geen duidelijk leiderschap is. Leven van jagen en verzamelen, waarbij een rolverdeling is tussen man en vrouw.

Landbouw stedelijke samenleving

Samenleving waarbij het grootste deel van de bevolking afhankelijk is van de landbouw en een kleiner deel afhankelijk is van de stad. Er is een duidelijke verdeling in het leiderschap. De verschillen tussen man en vrouw (en onderling) worden groter.

De vorst van Egypte

Mensen die werken voor het bestuur

Zorgen voor de veiligheid

"Geld"

Belasting

Het bestuur van een land (Farao + ambtenaren) = regering

De staat: Egypte

slaven

Handelaren

Soldaten

Farao

Ambtenaren

Schrijvers

Ambachtslieden

Arbeiders

De goddelijke Farao

• De Farao is een directe afstammeling van de goden (zoon van Osiris en Isis de eerste farao's) - de levende Horus

• Wordt dus ook vereerd als een god (Piramide etc.)
  

• De Farao is de koning van Egypte (koninkrijk) - eigenaar van al het land.

• Het volk (zijn onderdanen) mogen gebruik maken van de grond als zij belasting betalen (graan). Of werken voor de Farao (bouwen piramide etc.)
  

• Ambtenaren zorgen op lokaal niveau dat alles goed aangestuurd wordt.
  

Kan de Farao een vrouw zijn?

1. Ja
2. Nee

04:17

Welk motief geeft het filmpje voor de poging tot het verwijderen van farao Hatshepsut en waarom zou dit voor Egyptenaren belangrijk zijn?

Macht van Farao

Legitimiteit: (waar ontleent iemand zijn macht aan?)

1. Ambtenarij en leger: een (goed) bestuur en een leger om zowel buitenlandse als binnenlandse gevaren te onderdrukken.
   
2. Belastingsysteem: Leger en bestuur te financieren en de bouw tempels, etc.
   
3. Goddelijk legitimiteit: De farao was een directe afstammeling van de god Osiris
   
4. Propaganda: Meeste Egyptenaren zouden de Farao nooit zien, maar kunnen zijn daden af lezen aan tekeningen, geschriften en grote standbeelden.
   

Muurschildering uit het graf van priester Nakht

Over het leven van de gewone Egyptenaar is weinig bekend, van de Farao's weten wij een heleboel. Waar vinden wij deze informatie vooral?

1. Papyrusrollen die bewaart zijn gebleven
2. Dit ontleden wij aan de hand van de standbeelden die we vinden
3. De graftombes geven hier een compleet beeld van
4. Kleitabletten die zijn overgebleven

Is deze informatie betrouwbaar?

1. Ja
2. Nee

(karakterschrift: tekens / Syllabisch schrift: klank)

Hiërogliefen:

• Religieuze zaken
• Grote daden (Farao's)
• Graf inscripties (beschrijvingen)

De pas overleden persoon wordt beproeft: het dodenoordeel

De god Anubis begeleid de overledenen door het land van de dood

De god Ammut eet het hart van de overledene op als hij zondig is geweest

De god Thoth (schrijvers- en wijsheidsgod)

De zonden van de overledene worden gewogen tegenover de struisvogelveer - 'veer van gerechtigdheid' (Ma'at)

De overledene wordt voorgeleid door Horus (hemelgod)

Osiris god van het hiernamaals spreekt het uiteindelijke lot van de uit.

24* rechters nemen de biecht af.

Het dodenboek van Hoenefer; rentmeester onder Sethi I

00:17

Probeer te bedenken waarom juist op deze plek mensen als eerste overgingen op landbouw

1. Door de aanwezigheid van twee grote rivieren groeide hier genoeg voedsel
2. Hier leefden al voor duizenden jaren mensen zij hadden zich in die tijd verder ontwikkeld
3. Dit berust volledig op toeval
4. Door het warme en natte klimaat in dit gebied konden gewassen hier beter groeien

00:50

Het voedseloverschot had ook een ander gevolg, welke?

1. Er waren meer oorlogen om elkaars voedsel te stelen
2. Mensen werden een stuk dikker
3. Er werden meer kinderen geboren
4. Er kwamen nieuwe ziektes bij

01:01

Verklaar de onderstaande zin:

"De komst van steden is dankzij de landbouw"

Huiswerk

Lezen bladzijde: 19-25

maken opdracht

4a, 4b, 5b, 5b, 5c (blz 23)

2, 8 a-d,