VCA - H5

• Keuzedelen
• MBO
• Studiejaar 1

VCA - H4

Gevaarlijke stoffen

TERUGBLIK

Aan de slag! Bespreken:

Maken Examenvoorbereiding Hoofdstuk 4,

(blauwe hoedjes en strepen) Opdrachten: 

4, 5, 6, 8 t/m 13, 15 t/m 23, 26, 28

& vraag 1 als laatst

Schadelijke stoffen

Vormen een gevaar voor de gezondheid, veiligheid of het milieu. In de volgende categorieën: 

Schadelijke stoffen

Op welke manier kunnen schadelijke stoffen door het lichaam opgenomen worden? 

Wat is grenswaarde?

Via de ademhalingsorganen, de huid, de mond en directe opname in je bloed. 

Grenswaarde is de maximale concentraties van een gevaarlijke stof als tijdgewogen gemiddelde over een referentieperiode, waaraan een werknemer blootgesteld mag worden. 

Blootstelling voorkomen, maatregelen:

1. Maatregelen aan de bron

- Eliminatie -> je gebruikt de bron niet meer

- Vervanging -> je vervangt de stof voor minder gevaarlijke stof

- Aanpassing -> je gebruikt bijvoorbeeld de grondstof in tabletvorm i.p.v. poedervorm

2. Ventilatie en plaatselijke afzuiging

- Zuigt vervuilde lucht naar buiten en brengt schone lucht naar binnen

- Afzuigen van gevaarlijke dampen, gassen of stofdeeltje in de lucht

3. Het scheiden van mens en bron

- fysieke scheiding (muur/ gesloten reactorvat/ zuurkast) tussen mens en gevaarlijke stof/ chemische proces

4. Het toepassen van extra PBM's

- Zoals filtermasker met speciale filters die beschermen tegen dampen

VCA - H5

Brand en explosies

Wat is brand?

Voor brand heb je 3 factoren nodig: 

- brandbare stof

- zuurstof

- ontstekingsenergie (komt van een onstekingsbron)

ontstekingsenergie (energie die nodig is om de stof te laten ontbranden)

Ontstekingsbron = warmtebron, zoals: 

hete gassen

vlammen

lasvonken

hete oppervlakken

Zelfontbrandingstemperatuur

Alle brandbare stoffen hebben een zelfontbrandingstemperatuur! 

Hout: 250-350 graden C

Stro: 240 graden C

Houtskool: 140-300 graden C

Diesel: 256 graden C

Vlampunt (damp van vloeistof)

Vlampunt = de temperatuur waarbij er genoeg damp ontstaat om met de lucht een brandbaar mengsel te vormen 

Methanol: 11 graden C

Diesel: >52 graden C

Ammoniak: 132 graden C

Rook(gassen)

Kunnen giftig of schadelijk zijn en bestaat uit: 

- verbrandingsgassen

- fijnstof (zoals roet en as)

Rook is lichter dan lucht en stijgt daarom op. 

Je kunt een brand blussen door 1 van de factoren weg te nemen. Geef een voorbeeld van een factor die je weg kan nemen.

- brandbare stof wegnemen, zoals lekkende gasfles dicht draaien

- de zuurstof verdringen met ander gas

- temperatuur laten zakken tot onder de verbrandingstemperatuur (koelen met water bijv.)

- je neemt de ontstekingsbron weg. 

Soorten branden

Brandklasse A: brand van vaste stoffen

     - blussen met water, abc-bluspoeder, schuim (AFFF) of blusdeken

Brandklasse B: brand van vloeistoffen

     - blussen met schuim (AFFF), ABC- en BC- bluspoeder of zand

Brandklasse C: brand van gassen

     - Afsluiten van gastoevoer of laten uitbranden. Eventueel blussen met      

        ABC- of bluspoeder. 

Brandklasse D: brand van metalen

     - blussen met specifiek D-bluspoeder

Niet geclassificeerde branden

     - blussen met kooldioxide (CO2) of met aangepaste schuim

A -> papier, hout, plastic, personen

B -> Olie, benzine, alcohol, verven, rubber

C -> methaan, propaan, butaan

D -> Magnesium, aluminium, kalium

Niet geclassificeerde branden -> branden aan en in elektrische apparatuur

Wat te doen?

zsm koelen, 15-20 min lauw stromend water

Als je brand ontdekt: 

- Zorg voor je eigen veiligheid (gebruik geen lift, vlucht weg van de bron) 

- Meld de brand 

- Waarschuw mensen in de omgeving

- Breng mensen in veiligheid

- Blus de brand als dat kan

- Sluit deuren en ramen achter je, mits er geen mensen meer zijn (zodat er minder zuurstof bij de brand kan komen) 

Brand blussen

Let goed op de volgende punten: 

- Zorg steeds voor je eigen veiligheid! 

- Kies het juiste blusmiddel

- Ga bovenwinds staan (met je rug naar de wind)

- Doof het vuur

- Blijf aandachtig kijken als het vuur gedoofd lijkt (het kan weer aanwakkeren)

Veiligheid: stop met blussen als het niet lukt en ga naar de verzamelplaats

Nadelen en gevaren blusmiddelen

Veroorzaakt waterschade

Elektrisch geleidend

Gevoelig voor bevriezing

Veroorzaakt milieuschade (verontreinigd bluswater)

Gevaarlijk als je brandende vloeistofdampen wilt blussen 

Vloeistofdampen: vloeistof spat uiteen, waardoor een steekvlam komt of verspreiding van de brand omdat de vloeistof verspreidt wordt door het water (drijft op het water)

Nadelen en gevaren blusmiddelen

Schuim -> beperkte schade. 

    -> gevoelig voor bevriezing, kan elektrisch geleidend zijn

Zand -> alleen geschikt voor kleine brandjes

    -> koekt snel aan elkaar en wordt hard

Bluspoeder -> veroorzaakt schade en is vervuilend

    -> vermindert het zicht in kleine ruimte, is beperkt afkoelend

Blusdeken -> je moet dichtbij brandhaard komen

    -> er is kans op meer letsel en schade (brandhaard niet goed afgedekt)

Kooldioxide -> kan vrieswonden veroorzaken en verstikkend werken 

Explosies

Een explosie is een zeer snel verlopende brand met een vrijkomende drukgolf

Verhouding tussen brandbare stof en zuurstof moet binnen de explosiegrenzen zijn

Explosiegevaarlijke omgeving

Omgeving waar kans op explosies verhoogd zijn. 

Persoonlijke explosiemeter: 

- draag het op borsthoogte, bovenop je kleding

- test voor gebruik of controleer dat het getest is

- weet wat je moet doen als het alarm afgaat.

rioolwaterzuivering (explosieve gassen)

Veevoedersilo's (veel poedervormige stoffen) 

gasbedrijven

energiecentrales

levensmiddelen- en veevoederindustrie

Gascilinders

Kleurcode	Gevaar	Bijv. gassoort
	Brandgevaar	Zuurstof
	Verstikking	Stikstof
	Bewusteloosheid, ademstilstand	Koolstofdioxide
	Oog- en gehoorbeschadiging	Lucht
	Ontploffingsgevaar	Acetyleen

Acetyleen -> bijv. voor het snijbranden of lassen van metaal (in de autobranche)

Opslag gascilinders 

• zet gasfles goed vast, zodat ze niet omvallen
• bescherm gasfles tegen nadelige weersinvloeden
• scherm opslag af van warmtestralingsbronnen (zoals zonnestralen)
• zorg voor voldoende ventilatie in opslagruimte
• sla gascilinders niet op bij kelders en putten (zodat de gassen daar niet in kunnen zakken)
• houd zuurstofflessen gescheiden van flessen met brandbare gassen
• juiste blusmiddelen en water vlakbij de opslag

Aan de slag! 

Maken Examenvoorbereiding Hoofdstuk 5,

(blauwe hoedjes en strepen) Opdrachten: 

1 t/m 6, 8, 9, 11 t/m 15, 19 en 20